Geograficzny wymiar modernizacji społecznej regionalnych systemów osadniczych (zarys problemu)

• Authors: Jerzy Runge

Title variants

Geograficzny wymiar modernizacji społecznej regionalnych systemów osadniczych (zarys problemu)

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem opracowania jest identyfikacja podstawowych problemów badawczych procesu modernizacji regionalnych systemów osadniczych. Punktem wyjścia rozważań autora są pojęcia modernizacji i regionalnego systemu osadniczego. Zwrócono uwagę na fakt traktowania modernizacji jako procesu przechodzenia z historycznie wcześniejszych, prostszych form organizacji życia społeczno-gospodarczego obszaru do form bardziej nowocześniejszych. Procesy i struktury ludnościowe wykazują zasadniczo słabszą inercyjność w porównaniu z procesami gospodarczymi („uwięzienie” lokalizacyjne), co może powodować zmniejszenie się kohezji (spójności przemian gospodarczo-społecznych) poprzez ujawnianie odmiennych zachowań.

EN

The goal of the study is to identify the basic research problems related to the process of modernization of regional systems of settlement. The starting point of the author's studies are the concepts of modernization and a regional settlement system. Differentiation of the process of modernization occurs and develops with the increase of complexity of the settlement systems. These changes occur at different levels of spatialstructural complexity but not necessarily exactly at the same time and following the same direction. The more complex the settlement system is the more important role a multiplier effect plays on the one hand and the phenomenon of inertia does on the other hand.

Keywords

PL

modernizacja; regionalny system osadniczy; województwo śląskie; urbanizacja; przestrzeń mieszkaniowa; rynek pracy; modernizacja; regionalny system osadniczy; województwo śląskie; urbanizacja; przestrzeń mieszkaniowa; rynek pracy

EN

modernization; regional settlement system; Silesian voivodeship; urbanization; residential space; labour market

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Konwersatorium Wiedzy o Mieście
• Year: 2016
• Volume: 29
• Issue: 1
• Pages: 57-66

Dates

published

2016-12-30

Contributors

author

Jerzy Runge

• Uniwersytet Śląski, Wydział Nauk o Ziemi, Katedra Geografii Ekonomicznej

References

• Bertalanffy L.B., 1968, General system theory. Foundations, development, applications, Ed. George Braziller, New York.
• Castells M., 1982, Kwestia miejska, PWN, Warszawa.
• Chojnicki Z., Czyż T., 1978, Analiza systemowa w geografii, „Czasopismo Geograficzne”, 3, s. 265–286.
• Chojnicki Z., 1988, Koncepcja terytorialnego systemu społecznego, „Przegląd Geograficzny”, 4, s. 491–509.
• Chojnicki Z., 1996, Region w ujęciu geograficzno-systemowym, [w:] T. Czyż (red.), Podstawy regionalizacji geograficznej, Bogucki Wyd. Naukowe, Poznań, s. 7–44
• Czekaj K., 2007, Socjologia szkoły chicagowskiej i jej percepcja w Polsce, Górnośląska Wyższa Szkoła Handlowa, Katowice.
• Długoborski W., 1967, Kształtowanie się Zagłębia Górnośląskiego (próba analizy ekonomiczno-przestrzennej), „Śląski Kwartalnik Historyczny Sobótka”, 1–2, s. 109–127.
• Filozofia a nauka. Zarys encyklopedyczny, 1987, oprac. zbiorowe, Ossolineum, Wrocław.
• Friedman M., 1979, Contributions to economics and public policy, Oxford University Press.
• Jałowiecki B., Szczepański M.S., 2002, Rozwój lokalny i regionalny w perspektywie socjologicznej, Śląskie Wydawnictwa Naukowe, WSZiNS, Tychy.
• Jasińska-Kania A., Nijakowski L.M., Szacki J., Ziółkowski M., 2006, Współczesne teorie socjologiczne, Wyd. Naukowe Scholar, Warszawa.
• Jelonek A.W., Tyszka K., 2001, Koncepcje rozwoju społecznego, Wyd. Naukowe Scholar, Warszawa.
• Klaassen L.H., Paelinck J.H.S., 1979, The future of large towns, „Environment Planning”, A, 11.
• Knöbl W., 2006, Teorie, które nie przeminą: niekończąca się historia teorii modernizacji, [w:] Współczesne teorie socjologiczne, A. Jasińska-Kania, L.M. Nijakowski, J. Szacki, M. Ziółkowski (red.), Wyd. Naukowe Scholar, Warszawa, s. 734–746.
• Kondratiew N.D., 1925, Bolszyje cikły koniunktury – cikły koniunktury, t. 1, Moskwa.
• Kopaliński W., 1989, Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych, Wiedza Powszechna, Warszawa.
• Krzysztofik R., 2014, Geneza aglomeracji miast na obszarze Polski, Prace Naukowe UŚ, 3157, Wyd. UŚ, Katowice.
• Litowski G., 1976, Integracja ekonomiczna i społeczna miast. Na przykładzie Bydgoszczy i Torunia, SGPiS, Warszawa.
• Maik W., 2000, Relacje między jednostkami osadniczymi, [w:] Osadnictwo. Wielka encyklopedia geografii świata, XIX, S. Liszewski, W. Maik (red.), Wyd. Kurpisz, Poznań, s. 283–297.
• Murdie R.A., 1969, Factorial ecology of metropolitan Toronto, 1951–1961: An essay on the social geography of the city, University of Chicago, Department of Geography, Research Paper, 116, s. 52–58.
• Nalepa-Orłowska I., 1955, Typy robotniczego osadnictwa górniczohutniczego na Górnym Śląsku, [w:] Górny Śląsk, A. Wrzosek (red.), Wyd. Literackie, Kraków, s. 345–380.
• Okólski M., 2000, Zmiany demograficzne w Polsce w latach 90., [w:] Czy kryzys demograficzny w Polsce?, Instytut Problemów Współczesnej Cywilizacji, Warszawa, s. 5–26.
• Piłat-Borcuch M., 2010, Nowoczesne społeczeństwo w kontekście teorii modernizacji i teorii zależności, „Studia i Materiały. Miscellanea Oeconomicae” Kielce, 2, s. 229–236.
• Rajman J., 1977, Rozwój Górnośląskiego Zespołu Miejskiego. Wybrane problemy osadnicze i społeczno-demograficzne, „Rocznik Naukowo-Dydaktyczny”, WSP Kraków, s. 5–21.
• Runge A., Runge J., 2015, Modele przestrzeni społecznej złożonych układów osadniczych (wybrane aspekty teoretyczno-empiryczne), [w:] M. Soja, A. Zborowski (red.), Miasto w badaniach geografów, Wyd. Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej UJ, Kraków, s. 207–226.
• Runge J., 1991, Dojazdy do pracy w przestrzennej strukturze powiązań miast województwa katowickiego, Prace Naukowe UŚ, 1198, Wyd. UŚ, Katowice.
• Runge J., 1996, Struktura rynku pracy regionu tradycyjnego i jego otoczenia na przykładzie województwa katowickiego, Prace Naukowe UŚ, 1592, Wyd. UŚ, Katowice.
• Runge J., 2008, Population transformations in traditional economic regions of Central Europe. Structural approach, „Bulletin of Geography. Socio-Economics Series”, UMK Toruń, 10, s. 63–74.
• Runge J., 2009, Katowice region in the light of the selected conceptions of social-economic transformations, „Bulletin of Geography. Socio-Economics Series”, UMK Toruń, 11, s. 31–48.
• Runge J., Kantor-Pietraga I., Krzysztofik R., Runge A., 2014, Model urbanizacji złożonych układów osadniczych w świetle procesu kurczenia się miast – próba analizy krytycznej, [w:] T. Stryjakiewicz (red.), Kurczenie się miast w Europie Środkowo-Wschodniej, Bogucki Wyd. Naukowe, Poznań, s. 115–125.
• Runge J., Kłosowski F., 2011, Changes in population and economy in śląskie voivodship in the context of the suburbanization process,, „Bulletin of Geography. Socio-Economics Series”,, UMK Toruń, 16, s. 89–206.
• Runge J., Krzysztofik R., Spórna T., 2011, Cechy specyficzne umiastowienia województwa śląskiego na przełomie XX i XXI wieku, [w:] K. Marciniak, K. Sikora, D. Sokolowski (red.), Koncepcje i procesy badawcze w geografii, Wyższa Szkoła Gospodarki, Bydgoszcz, s. 251–264.
• Rykiel Z., 1985, Zagadnienia regionalnych systemów osadniczych, „Studia KPZK PAN”, 88, PWE, Warszawa.
• Sitek S., Runge J., Kłosowski F., Runge A., Petryszyn J., Pytel S., Spórna T., Kurpanik M., 2013, Społeczno-gospodarcze i przestrzenne kierunki zmian regionalnych oraz lokalnych rynków pracy województwa śląskiego, Wyd. UŚ, Sosnowiec.
• Spórna T., 2012, Modele przemian urbanizacyjnych w województwie śląskim, Uniwersytet Śląski, Sosnowiec.
• Szczepański M.S., Nurek S., 1997, Miasto i świat społeczny jego mieszkańców w perspektywie socjologicznej (szkic do syntezy), [w:] J. Kaczmarek (red.), Współczesne przemiany struktur przestrzennych dużych miast, IX „Konwersatorium Wiedzy o Mieście”, Uniwersytet Łódzki, Łódź, s. 29–39.
• Zborowski A., 2005, Przemiany struktury społeczno-przestrzennej regionu miejskiego w okresie realnego socjalizmu i transformacji ustrojowej (na przykładzie Krakowa), Wyd. Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej UJ, Kraków.
• Ziółkowski J., 1960, Sosnowiec. Drogi i czynniki rozwoju miasta przemysłowego, Wyd. Śląsk, Katowice.

Identifiers

DOI

10.18778/2543-9421.01.07