Powstawanie miast w „strefach bezmiejskich”

• Authors: Robert Szmytkie , Robert Krzysztofik

Title variants

Powstawanie miast w „strefach bezmiejskich”

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem artykułu było wyjaśnienie zasadniczych modeli organizacji procesu umiastowienia „stref bezmiejskich” w Polsce, w kontekście oddziałujących miastotwórczych sił dośrodkowych i odśrodkowych oraz towarzyszącemu im zjawisku dyfuzji idei uprawomocnionej miejskości. Ostatecznie wskazano na dwa podstawowe modele umiastowienia w „strefach bezmiejskich” o podłożu mechanicystycznym (siły miastotwórcze) i trzy modele o zdecydowanej roli atrybutu termodynamicznego (dyfuzja).

EN

The purpose of this article was to clarify fundamental models for organizing urbanization process inside of ‘non-urban zones’ in Poland. This question is analyzed in the context of both urban-forming forces, the centripetal and centrifugal ones, and the phenomenon of the urbanity idea diffusion. Two basic models of urbanization in ‘non-urban’ zones has been underlined. The first one was based on mechanistic attributes, while the second one on the strong role of thermodynamic attributes (diffusion).

Keywords

PL

„strefy bezmiejskie”; nowe miasta; modele procesów umiastowienia; siły dośrodkowe i odśrodkowe; Polska; „strefy bezmiejskie”; nowe miasta; modele procesów umiastowienia; siły dośrodkowe i odśrodkowe; Polska

EN

‘non-urban’ zones; new towns; urbanization; centripetal and centrifugal forces; Poland

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Konwersatorium Wiedzy o Mieście
• Year: 2016
• Volume: 29
• Issue: 1
• Pages: 85-95

Dates

published

2016-12-30

Contributors

author

Robert Szmytkie

• Uniwersytet Wrocławski, Instytut Geografii i Rozwoju Regionalnego, Zakład Geografii Społeczno-Ekonomicznej

author

Robert Krzysztofik

• Uniwersytet Śląski, Katedra Geografii Ekonomicznej

References

• Drobek W., 1999, Rola miast zdegradowanych w sieci osadniczej Śląska, Wyd. Instytut Śląski w Opolu, Opole.
• Drobek W., 2002, Polskie nowe miasta (1977–2001), [w:] J. Słodczyk (red.), Przemiany bazy ekonomicznej i struktury przestrzennej miasta, Wyd. Uniwersytetu Opolskiego, Opole, s. 71–84.
• Dymitrow M., 2012, The Hidden Face of Urbanity. Morphological Differentiation of degraded and Restituted Towns in Poland in the Context of Efficiency of National Administrative System, University of Gothenburg: Department of Human and Economic Geography and Department of Earth Sciences, Gothenburg.
• Jarczewski W., 2002, Odzyskana niezależność. Przyczyny i skutki powstania nowych gmin na obrzeżach GOP w latach 90., Wydawnictwo Dante, Kraków.
• Krugman P., 1995, Urban Concentration: The Role of Increasing Returns and Transport Costs, [w:] Proceedings of The World Bank Annual Conference on Development Economics (1994), The International Bank for Reconstruction and Development, The World Bank, s. 241–263.
• Krzysztofik R., 2006, Nowe miasta w Polsce w latach 1980–2007. Geneza i mechanizmy rozwoju. Próba typologii, Uniwersytet Śląski, Sosnowiec.
• Krzysztofik R., 2007, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Wyd. Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
• Krzysztofik R., 2012, Umiastowienie obszaru Polski. Interpretacja geograficzno-historyczna, Wyd. Naukowe „Śląsk”, Katowice.
• Krzysztofik R., 2014, Geneza aglomeracji miast na obszarze Polski, Wyd. Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
• Lisowska A., Szmytkie R., 2014, Definicja miasta i kryteria miejskości w prawie polskim, [w:] K. Kuć-Czajkowska, M. Sidor (red.), Miasta, aglomeracje, metropolie w nurcie globalnych przemian, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin, s. 17–31.
• Łoboda J., 1983, Rozwój koncepcji i modeli przestrzennej dyfuzji innowacji, Studia Geograficzne”, 37, „Acta Universitatis Wratislaviensis”, 585.
• Najgrakowski M., 2009, Miasta Polski do początku XXI wieku, „Dokumentacja Geograficzna”, 39, IGiPZ PAN, Warszawa.
• Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym, 1994–2015, 2016, Informacje i opracowania statystyczne, GUS, Warszawa.
• Sokołowski D., 2008. Miasta nowe i potencjalne jako główne elementy kontinuum wiejsko-miejskiego w Polsce, [w:] A. Jezierska-Thöle, L. Kozłowski (red.), Gospodarka przestrzenna w strefie kontinuum miejsko-wiejskiego, Wyd. Naukowe UMK, Toruń, s. 63–78.
• Staszewska S., 2005/6, Miasto czy wieś. Uwarunkowania rozwoju i zagospodarowanie podmiejskich jednostek osadniczych (przykład Kozichgłów), [w:] K. Heffner, T. Marszał (red.), Małe miasta. Studium przypadków, Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, s. 61–73.
• Szmytkie R., 2003, Znaczenie osiedli miejskich w kształtowaniu systemu osadniczego Polski w okresie powojennym, „Czasopismo Geograficzne”, 74 (1–2), s. 59–77.
• Szmytkie R., 2005, Dezintegracja miast-zlepieńców, [w:] I. Jażdżewska I. (red.), Współczesne procesy urbanizacji i ich skutki, XVIII „Konwersatorium Wiedzy o Mieście”, Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, s. 379–387.
• Szmytkie R., 2012, Zmiany liczby miast w Polsce w okresie powojennym, [w:] S. Ciok, S. Dołzbłasz (red.), Problemy współpracy transgranicznej i kształtowania ponadkrajowych powiązań gospodarczych, Rozprawy Naukowe Instytutu Geografii i Rozwoju Regionalnego, 28, Uniwersytet Wrocławski, Wrocław, s. 155–171.
• Szmytkie R., 2014, Procesy inkorporacji i secesji miast w Polsce po 1945 r., [w:] K. Kuć-Czajkowska, M. Sidor (red.), Miasta, aglomeracje, metropolie w nurcie globalnych przemian, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin, s. 177–200.
• Szmytkie R., Krzysztofik R., 2011, Idea miejskości w Polsce, [w:] B. Namyślak (red.), Przekształcenia regionalnych struktur funkcjonalno-przestrzennych, t. 2: Zmiany funkcjonalno-przestrzenne miast i obszarów wiejskich, Rozprawy Naukowe Instytutu Geografii i Rozwoju Regionalnego, 20, Uniwersytet Wrocławski, Wrocław, s. 25–39.
• Zmiany administracyjne miast 1945–1984, 1985, „Statystyka Polski. Statystyka Regionalna”, 7, GUS, Warszawa.

Identifiers

DOI

10.18778/2543-9421.01.10