Zmiany granic administracyjnych miast w Polsce w latach 1990–2017 i ich wpływ na wielkość zaludnienia

• Authors: Robert Szmytkie

Title variants

Zmiany granic administracyjnych miast w Polsce w latach 1990–2017 i ich wpływ na wielkość zaludnienia

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Głównym celem autora artykułu jest określenie wpływu odrodzenia się samorządności lokalnej w Polsce na zmiany granic administracyjnych miast po 1990 r. Badaniami objęto miasta funkcjonujące w latach 1945–2018 (1041 jednostek), a ich istotą było zebranie informacji na temat wszystkich zmian granic administracyjnych miast w okresie powojennym. Uwzględniono jedynie zmiany związane z wcieleniem lub wyłączeniem z granic miast innych miejscowości, pomijając tym samym zmiany granic miast związane ze zmianą przynależności administracyjnej terenów niezurbanizowanych. W efekcie stwierdzono, że po 1989 r. intensywność zmian granic administracyjnych miast w Polsce znacząco zmniejszyła się w stosunku do okresu poprzedzającego (lata 1945–1989). Wyróżniono trzy zasadnicze tendencje współczesnych zmian administracyjnych miast: rozpad miast-zlepieńców, rozpad zlepieńców miejsko-wiejskich i wcielanie w granice miast podmiejskich wsi.

EN

The main objective of the article is to determine the impact of the revival of local self-government in Poland on changes in the administrative borders of towns and cities after 1990. The research covered towns functioning in the years 1945–2018 (1041 units). The essence of the research was to collect information on all administrative border changes of towns and cities that took place in the post-war period. Only changes related to the incorporation or secession of other settlements from the borders of towns and cities have been taken into account, thus disregarding changes related to the change of administrative affiliation of non-urbanized areas. On the basis of the research, it was found that after 1989 the intensity of administrative borders changes of towns and cities in Poland decreased significantly compared to the previous period (1945–1989). Three basic tendencies of contemporary administrative changes of towns and cities were also distinguished: the disintegration of city conglomerates, the disintegration of urban-rural conglomerates and the incorporation of suburban villages into the administrative borders of cities.

Keywords

PL

zmiany administracyjne miast; miasta-zlepieńce; zlepieńce miejsko-wiejskie; procesy inkorporacji; Polska; zmiany administracyjne miast; miasta-zlepieńce; zlepieńce miejsko-wiejskie; procesy inkorporacji; Polska

EN

administrative changes of towns; city conglomerates; urban-rural conglomerates; incorporation processes; Poland

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Konwersatorium Wiedzy o Mieście
• Year: 2019
• Volume: 32
• Issue: 4
• Pages: 19-34

Dates

published

2019-12-30

Contributors

author

Robert Szmytkie

• Uniwersytet Wrocławski, Zakład Geografii Społeczno-Ekonomicznej

• https://orcid.org/0000-0001-6415-9342

References

• Adamski, F. (2017). Nowa Huta na tle procesów urbanizacyjnych Polski powojennej. Roczniki Nauk Społecznych, 3, s. 223– 237.
• Bazan-Krzywoszańska, A., Mrówczyńska, M., Skiba, M. (2015). Połączenie terenów miasta i gminy Zielona Góra w świetle problemu rozlewania się miast. Logistyka, 2015 (4), s. 2433– 2441.
• Dimitrow, R. (2017). Marek Leja, wójt gminy Dąbrowa: „Powiększenie Opola uszczupliło nasz budżet”. Nowa Trybuna Opolska, 14 listopada.
• Dybowska, J. (2013). Przemiany demograficzne w regionie o nasilonej migracji zagranicznej na przykładzie województwa opolskiego. Studia i Monografie, 487. Opole: Uniwersytet Opolski.
• Haber, G. (2017). Koncepcja zrównoważonego rozwoju jako wyzwanie dla polityki miejskiej na przykładzie realizacji projektu „Dużego Opola” w XXI wieku. Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej. Organizacja i Zarządzanie, 106, s. 153–164.
• Janowski, A. (2016). Wójtowie są w szoku. Zapowiadają, że nie zrezygnują z walki. Nowa Trybuna Opolska, 9 lipca.
• Janowski, A. (2017). Większe Opole. Jest nowy pomysł na zmianę granic. Nowa Trybuna Opolska, 26 czerwca.
• Janowski, A. (2018). Większe Opole. Rząd musi rozstrzygnąć spór pomiędzy Opolem i Dobrzeniem Wielkim. Nowa Trybuna Opolska, 9 kwietnia.
• Jarczewski, W. (2002). Odzyskana niezależność. Przyczyny i skutki powstania nowych gmin na obrzeżach GOP w latach 90. Kraków: Wyd. Dante.
• Jelonek, A., Zborowski, A. (1992). Wpływ zmian funkcji administracyjnych na rozwój ludnościowy i terytorialny miast w Polsce. W: Funkcja administracyjna miast (s. 27–35), Folia Geographica, 17. Łódź: Uniwersytet Łódzki.
• Jęczmionka, P., Koziołek, K. (2015). Co mieszkańcy Zielonej Góry zyskali na połączeniu miasta z gminą? Sprawdź!. Gazeta Wielkopolska, 17 marca.
• Józefiak, B. (2018). Zaborcy i złodzieje. Tak o władzach Opola mówią mieszkańcy wsi, które zostały przyłączone do miasta, http://weekend.gazeta.pl/weekend/1,152121,23868333,zaborcy-i-zlodzieje-tak-o-wladzach-opola-mowia-mieszkancywsi.html Pobrano: 8.09.2018.
• Kaczmarek, T. (2005). Struktury terytorialno-administracyjne i ich reformy w krajach europejskich. Poznań: Wyd. Naukowe UAM.
• Kaczmarek, T. (2016). Gminny podział administracyjny w świetle 25 lat funkcjonowania samorządu terytorialnego w Polsce. Przegląd Politologiczny, 1, s. 63–80.
• Kalinowski, L. (2018). Jak się nam żyje po połączeniu miasta Zielona Góra z gminą, czyli w którą stronę podążamy. Gazeta Lubuska, 17 marca.
• Kantor-Pietraga, I. (2014). Systematyka procesu depopulacji miast na obszarze Polski od XIX do XXI wieku. Katowice: Wyd. Uniwersytetu Śląskiego.
• Krzaklewski, S. (2008). Powiększyć miasto. Czasopismo Techniczne. Architektura, 105 (3-A), s. 127–133.
• Lisowski, A., Grochowski, M. (2008). Procesy suburbanizacji. Uwarunkowania, formy, konsekwencje. Biuletyn KPZK PAN, 240 (1), s. 216–280.
• Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym. Informacje i opracowania statystyczne (1994–2018). Warszawa: GUS.
• Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym. Informacje i opracowania statystyczne (2009). Warszawa: GUS.
• Rajchel, D. (2018). Zmiana granic administracyjnych miasta metodą pokonania bariery przestrzennej na przykładzie Opola i Rzeszowa. W: Sitek S. (red.), „Stare i nowe” problemy badawcze w geografii społeczno-ekonomicznej, 8, (s. 85–102). Katowice: PTG Oddział Katowicki, Sosnowiec: Uniwersytet Śląski.
• Rocznik statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej. 2017 (2017). Warszawa: GUS.
• Runge, J. (2005). Urbanizacja i jej konsekwencje w regionie katowickim – mity a rzeczywistość. W: I. Jażdżewska (red.), Współczesne procesy urbanizacji i ich skutki (s. 193–202). XVIII Konwersatorium Wiedzy o Mieście. Łódź: Uniwersytet Łódzki.
• Sikora, A., Hrehorowicz-Gaber, H. (2017). Przekształcenia nowych terytoriów miejskich na przykładzie Rzeszowa. Czasopismo Inżynierii Lądowej, Środowiska i Architektury, 64 (4/I), s. 315–322.
• Sobota, M., Jawecki, B., Tokarczyk-Dorociak, K. (2012). Aspekty prawne zmiany granic administracyjnych gmin. Barometr Regionalny, 4 (33), s. 31–38.
• Spórna, T. (2012). Modele przemian urbanizacyjnych w województwie śląskim. Sosnowiec: Uniwersytet Śląski.
• Stawiarz, K. (2013). Projekt Kontraktu Zielonogórskiego gotowy. Co obiecuje miasto? Gazeta Wyborcza. Zielona Góra, 7 czerwca.
• Szczepański, M.S. (1991). „Miasto socjalistyczne” i świat społeczny jego mieszkańców. Rozwój Regionalny – Rozwój Lokalny – Samorząd Terytorialny, 32.
• Szczepański, M.S. (red.) (1996). Tychy 1939–1993. Monografia miasta. Tychy.
• Szczygielski, K. (2015). Opolska specjalna strefa demograficzna – kaprys czy konieczność? Studia Ekonomiczne, 223, s. 57–72.
• Szmytkie, R. (2003). Znaczenie osiedli miejskich w kształtowaniu systemu osadniczego Polski w okresie powojennym. Czasopismo Geograficzne, 74 (1–2), s. 59–77.
• Szmytkie, R. (2005). Dezintegracja miast-zlepieńców. W: I. Jażdżewska (red.), Współczesne procesy urbanizacji i ich skutki (s. 379–387), XVIII Konwersatorium Wiedzy o Mieście. Łódź: Uniwersytet Łódzki.
• Szmytkie, R. (2005/6). Zlepieńce miejsko-wiejskie jako gminy miejskie w Sudetach. W: K. Heffner, T. Marszał (red.), Małe miasta – studium przypadków (s. 173–184). Łódź: Uniwersytet Łódzki.
• Szmytkie, R. (2009). Miasta-zlepieńce na Śląsku Dolnym i Opolskim. Rozprawy Naukowe Instytutu Geografii i Rozwoju Regionalnego, 6. Wrocław: Uniwersytet Wrocławski.
• Szmytkie, R. (2014). Procesy inkorporacji i secesji miast w Polsce po 1945 r. W: K. Kuć-Czajkowska, M. Sidor (red.), Miasta, aglomeracje, metropolie w nurcie globalnych przemian (s. 177– 200). Lublin: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej.
• Szmytkie, R. (2016). Dezintegracja zlepieńców miejsko-wiejskich w Polsce w latach 2008–2016. Prace Geograficzne, 147, s. 145–168.
• Szymańska, D., Grzelak-Kostulska, E., Hołowiecka, B. (2006). Zmiany powierzchni i gęstości zaludnienia miast Polski w latach 1960–2003. W: J. Słodczyk, E. Szafranek (red.), Kierunki przekształceń struktury gospodarczej i społeczno-demograficznej miast (s. 341–353). Opole: Wyd. Uniwersytetu Opolskiego.
• Szymańska, D., Grzelak-Kostulska, E., Hołowiecka, B. (2009). Polish towns and the changes in their areas and population densities. Bulletin of Geography. Socio-economic Series, 11, s. 15–30.
• Śleszyński, P. (2006). Demograficzny wymiar procesów suburbanizacji w Polsce po 1989 roku. W: S. Kozłowski (red.), Żywiołowe rozprzestrzenianie się miast (s. 105–124). Białystok: Wyd. Ekonomia i Środowisko.
• Zmiany administracyjne miast 1945–1984 (1985). Statystyka Polski. Statystyka Regionalna, 7. Warszawa: GUS.

Identifiers

DOI

10.18778/2543-9421.04.02