Proces suburbanizacji w strefie zewnętrznej konurbacji katowickiej – przykład Sławkowa

• Authors: Tomasz Spórna

Title variants

Proces suburbanizacji w strefie zewnętrznej konurbacji katowickiej – przykład Sławkowa

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W artykule przedstawiono zmiany przestrzenne i demograficzne w strefie zewnętrznej konurbacji katowickiej na przykładzie małego miasta Sławków. W szczególności zostały scharakteryzowane zmiany zachodzące na terenie miasta po 1990 r. w zakresie indywidualnego budownictwa mieszkaniowego. Nowe strefy zabudowy domów jednorodzinnych zostały zdefiniowane jako obszary podlegające procesom suburbanizacji rezydencjonalnej (w granicach administracyjnych miasta, tzw. suburbanizacja „wewnętrzna”. Ich rozmieszczenie odznacza się specyficzną fizjonomią oraz „wyspową” lokalizacją w policentrycznym regionie miejskim.

EN

The article presents spatial and demographic changes in the external zone of the Katowice conurbation – on the example of a small town Sławków. In particular spatial changes of the distribution of new single-family houses occurring in the city after 1990 were characterized. Newly built zones of single-family houses development have been defined as areas subject to residential suburbanization processes (within the city’s administrative boundaries, ‘inner’ suburbanisation). Their arrangement is characterized by specific physiognomy and an ‘island’ location in the polycentric urban region.

Keywords

PL

nowa zabudowa mieszkaniowa; suburbanizacja; małe miasto; Sławków; konurbacja katowicka; nowa zabudowa mieszkaniowa; suburbanizacja; małe miasto; Sławków; konurbacja katowicka

EN

new housing estates; suburbanisation; small city; Sławków; Katowice conurbation

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Konwersatorium Wiedzy o Mieście
• Year: 2019
• Volume: 32
• Issue: 4
• Pages: 65-77

Dates

published

2019-12-30

Contributors

author

Tomasz Spórna

• Uniwersytet Śląski w Katowicach, Wydział Nauk Przyrodniczych, Sosnowiec, Instytut Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej

• https://orcid.org/0000-0002-1099-7196

References

• Adamczyk, R. (2011a). Rewitalizacja małych miast strefy zewnętrznej aglomeracji górnośląskiej. W: K. Heffner, T. Marszał (red.), Rewitalizacja, gentryfikacja i problemy rozwoju małych miast. Studia. KPZK PAN, 136, s. 43–54.
• Adamczyk, R. (2011b). Sławków – brama aglomeracji górnośląskiej na wschód?. W: T. Marszał, B. Bartosiewicz (red.), Kierunki i uwarunkowania rozwoju małych miast z perspektywy 20 lat transformacji. Studium przypadków (s. 151–170). Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
• Dyszy, M. (2015). Budownictwo jako czynnik dynamizujący rozwój strefy podmiejskiej na przykładzie wybranych gmin w otoczeniu aglomeracji górnośląskiej. Prace Komisji Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego, 29 (2), s. 113–122.
• Dziewoński, K., Kiełczewska-Zaleska, M., Kosiński, L., Kostrowicki, J., Leszczycki, S. (red.) (1957). Studia geograficzne nad aktywizacją małych miast. Prace Geograficzne IG PAN, 9.
• Gibas, P. (2011). Struktura użytkowania ziemi w małych miastach otoczenia aglomeracji śląskiej. W: B. Bartosiewicz, T. Marszał (red.), Struktura przestrzenna małych miast z perspektywy 20 lat transformacji (s. 91–107). Łódź: Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego.
• Gołąb-Korzeniowska, M. (2008). Małe miasta Krakowskiego Obszaru Metropolitalnego jako zaplecze mieszkalne Krakowa. W: K. Heffner, T. Marszał (red.), Ośrodki lokalne w strefie oddziaływania wielkich miast. Biuletyn KPZK PAN, 238, s. 50–61.
• Heffner, K. (2008). Zmiany roli i kierunków rozwoju małych miast w strefach metropolitalnych. W: K. Heffner, T. Marszał (red.), Ośrodki lokalne w strefie oddziaływania wielkich miast. Biuletyn KPZK PAN, 238, s. 6–23.
• Heffner, K., Marszał, T. (red.) (2005). Problemy rozwoju małych miast w wymiarze lokalnym i regionalnym. Biuletyn. KPZK PAN, 220.
• Heffner, K., Marszał, T. (red.) (2007). Małe miasta w obszarach metropolitalnych. Biuletyn. KPZK PAN, 232.
• Heffner, K., Marszał, T. (red.) (2011). Rewitalizacja, gentryfikacja i problemy rozwoju małych miast. Studia KPZK PAN, 136.
• Jażdżewska, I. (red.) (2009). Strefa podmiejska i małe miasta w okresie transformacji. XXII Konwersatorium Wiedzy o Mieście. Cz. 2. Łódź: Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego.
• Jażewicz, I. (2008). Małe miasta w strefie ekspansji aglomeracji gdańskiej. W: K. Heffner, T. Marszał (red.), Ośrodki lokalne w strefie oddziaływania wielkich miast. Biuletyn KPZK PAN, 238, s. 39–49.
• Kajdanek, K. (2012). Suburbanizacja po polsku. Kraków: Zakład Wydawniczy „Nomos”.
• Kiryk, F. (red.) (2001). Dzieje Sławkowa. Kraków: Sukcesja.
• Klasik, A. (2019), Nowa urbanizacja regionu miejskiego. W: K. Gasidło, A. Klasik, B. Muster (red.), Nowa urbanizacja na starym podłożu (s. 9–24). Katowice: Wyd. Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach.
• Konecka-Szydłowska, B., Matykowski, R. (2005). Procesy urbanizacji w Wielkopolsce oraz w strefie podmiejskiej Poznania. W: Jażdżewska I., (red.). Współczesne procesy urbanizacji i ich skutki. XVIII Konwersatorium Wiedzy o Mieście (s. 153–161). Łódź: Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego.
• Korzeniak, G. (2014). Małe i średnie miasta w policentrycznym rozwoju Polski. Kraków: Instytut Rozwoju Miast.
• Krzysztofik, R. (2007). Struktura przestrzenno-administracyjna konurbacji katowickiej. Czasopismo Geograficzne, 78, s. 288–304.
• Krzysztofik, R., Kantor-Pietraga, I., Runge, A., Spórna, T. (2017). Is the suburbanisation stage always important in the transformation of large urban agglomerations? The case of the Katowice conurbation. Geographia Polonica, 90 (2), s. 71–85.
• Kurek, S., Wójtowicz, M., Gałka, J. (2020). Population growth in functional urban areas. W: S. Kurek, M. Wójtowicz, J. Gałka (red.). Functional urban areas in Poland: Demographic trends and migration patterns. Cham: Springer International Publishing, s. 33–50.
• Kwiatek-Sołtys, A. (2011). Małe miasta w polskiej literaturze geograficznej ostatniego dwudziestolecia. W: B. Bartosiewicz, T. Marszał (red.). Kierunki i uwarunkowania rozwoju małych miast z perspektywy 20 lat transformacji. Łódź, Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego, s. 9–56.
• Lisowski, A., Grochowski, M. (2008). Procesy suburbanizacji. Uwarunkowania, formy i konsekwencje. W: K. Saganowski, M. Zagrzejewska-Fiedorowicz, P. Żuber (red.), Ekspertyzy do Koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju 2008–2033. T. I. Warszawa: Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, s. 217– 280.
• Lorens, P. (2005). Suburbanizacja w procesie rozwoju miasta postsocjalistycznego. W: P. Lorens (red.), Problem suburbanizacji. Biblioteka Urbanisty, 7, s. 33–44.
• Maleszka, H., Kazak, J., Szewrański, S. (2016). Małe miasto a obszary wiejskie w strefie suburbialnej – studium przypadku gminy Oborniki Śląskie. Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, 279, s. 25–36.
• Mantey, D. (2011). Żywiołowość lokalizacji osiedli mieszkaniowych na terenach wiejskich obszaru metropolitalnego Warszawy. Warszawa: Wydział Geografii i Studiów Regionalnych UW.
• Matuszczyk, Z. (2016). Sławków – odzyskanie praw miejskich [1984]. W: Sławków. Historia. Kultura. Ludzie, 1, s. 29–38.
• Milewska-Osiecka, K. (2016). Budownictwo mieszkaniowe i sytuacja demograficzna w małych miastach i na ich obszarach wiejskich (przykład województwa łódzkiego). Studia Ekonomiczne. Zeszyty Nauk Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, 276, s. 150–161.
• Ogrodowczyk, A. (2011). Polityka przestrzenna a rozwój budownictwa mieszkaniowego po 1990 roku na przykładzie małych miast w województwie łódzkim. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica Socio-Oeconomica, 11, s. 167–186.
• Opania, S. (2016). Studium struktury przestrzennej małego miasta. W: B. Bartosiewicz (red.), Tendencje w rozwoju gospodarczym i przestrzennym małych miast w Polsce. Space–Society–Economy, 17, s. 49–66.
• Orłowski, S. (2001). Po drugiej wojnie światowej. W: F. Kiryk (red.), Dzieje Sławkowa (s. 427–566). Kraków: Secesja.
• Petryszyn, J., Zuzańska-Żyśko, E. (2005). Rozmieszczenie nowych inwestycji mieszkaniowych w aglomeracji katowickiej. W: I. Jażdżewska (red.), Współczesne procesy urbanizacji i ich skutki. XVIII Konserwatorium Wiedzy o Mieście (s. 361–370). Łódź: Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego.
• Polko, A. (2010). Funkcja mieszkaniowa małych miast w strefie oddziaływania aglomeracji górnośląskiej. W: K. Heffner, A. Polko (red.), Transformacja funkcji miejskich w ośrodkach lokalnych (s. 299–310). Katowice: Wyd. Akademii Ekonomicznej w Katowicach.
• Runge, J. (2011). Społeczno-gospodarcze oraz przestrzenne przejawy suburbanizacji w województwie śląskim. W: J. Słodczyk (red.). Procesy suburbanizacji w wybranych miastach Polski. Studia Miejskie, 3, s. 55–66.
• Schmidt, S., Fina, S., Siedentop, S. (2015). Post-socialist sprawl: A cross-country comparison. European Planning Studies, 23 (7), s. 1357–1380.
• Spórna, T. (2012). Modele przemian urbanizacyjnych w województwie śląskim. Prace Wydziału Nauk o Ziemi Uniwersytetu Śląskiego, 72.
• Spórna, T. (2018). The suburbanisation process in a depopulation context in the Katowice conurbation, Poland. Environmental & Socio-Economic Studies, 6 (1), s. 57–72.
• Spórna, T., Dragan, W. (2013). Zmiany w zagospodarowaniu przestrzennym centralnej części Sosnowca w latach 1993– 2012. Acta Geographica Silesiana, 13, s. 71–86.
• Stanilov, K., Sýkora, L. (red.) (2014). Confronting suburbanization: Urban decentralization in postsocialist Central and Eastern Europe, Wiley-Blackwell, Chichester.
• Szaton, K. (2016). Znaczenie małych miast w kontekście rozwoju struktur ponadlokalnych na przykładzie aglomeracji górnośląskiej. W: B. Bartosiewicz (red.), Tendencje w rozwoju gospodarczym i przestrzennym małych miast w Polsce. Przestrzeń. Społeczeństwo. Gospodarka (s. 67–83). Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
• Szymańska, D., Grzelak-Kostulska, E. (2005). Problematyka małych miast w Polsce w świetle literatury. Biuletyn KPZK PAN, 220, s. 21–36.
• Śleszyński, P. (2006). Demograficzny wymiar procesów suburbanizacji w Polsce po 1989 roku. W: S. Kozłowski (red.), Żywiołowe rozprzestrzenianie się miast. Narastający problem aglomeracji miejskich w Polsce, Studia nad zrównoważonym rozwojem. T. II, Ekonomia i środowisko. Białystok–Lublin–Warszawa (s. 105–123).
• Śleszyński, P., Markowski, T., Kowalewski, A. (red.) (2018). Studia nad chaosem przestrzennym, cz. 3. Synteza. Uwarunkowania, skutki i propozycje naprawy chaosu przestrzennego. Studia KPZK PAN, CLXXXII.
• Śleszyński, P., Stępniak, M., Mazurek, D. (2018). Oszacowanie skutków presji inwestycyjnej i nadpodaży gruntów budowlanych w strefie podmiejskiej Warszawy na przykładzie gmin pasma zachodniego. Przegląd Geograficzny, 90 (2), s. 209–240.
• Świdurska, A. (2008). Małe miasta a rozwój obszarów wiejskich w Poznańskim Obszarze Metropolitalnym. W: K. Heffner, T. Marszał (red.), Ośrodki lokalne w strefie oddziaływania wielkich miast. Biuletyn KPZK PAN, 238, s. 120–132.
• Zborowski, A., Raźniak, P. (2013). Suburbanizacja rezydencjonalna w Polsce – ocena procesu. Studia Miejskie, 9, s. 37–50.
• Zuzańska-Żyśko, E. (2001). Architektura krajobrazu małych miast województwa śląskiego. W: U. Myga-Piątek (red.), Krajobraz kulturowy – idee, problemy, wyzwania (s. 160–169). Sosnowiec: WNoZ UŚ, Oddział Katowicki PTG.
• Zuzańska-Żyśko, E. (2006). Małe miasta w okresie transformacji. Studium w regionie śląskim. Katowice: Wyd. Śląsk.
• Zuzańska-Żyśko, E. (2007). Małe miasta w strefie oddziaływania ośrodków regionalnych. W: K. Heffner, T. Marszał (red.). Małe miasta w obszarach metropolitalnych. Biuletyn KPZK PAN, 232, s. 62–78.
• Zuzańska-Żyśko, E., Pytel, S., Koman, W. (2016). Suburbanization in postindustrial area. Case study of The Silesia Metropolitan Region. W: R. Efe, I. Cürebal, L. Lévai (red.), GeoMed 2016. 4th International Geography Symposium. Book of Proceedings. Kemer, Antalya (Turkey), s. 835–849.
• Źróbek-Różańska, A., Źróbek-Sokolnik, A., Dynowski, P. (2017). Czy mieszkańcy miast preferują tereny cenne przyrodniczo pod budowę domu pod miastem? Studium strefy podmiejskiej Olsztyna. Prace Geograficzne, 149, s. 123–139.
• Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego miasta Sławkowa, (2006 ze zm.). Sławków; bip.slawkow.pl/bipkod/019/013
• Strategia rozwoju miasta Sławkowa na lata 2014–2020. Aktualizacja, (2015). Sławków: Biuro Doradcze Altima s.c..
• Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Sławkowa (1998). Sławków.
• Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Sławkowa (2003). Sławków.
• Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Sławkowa (2008). Sławków.
• Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Sławkowa (2011). Sławków: Alma Projekt.
• Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Sławkowa (2019). Sławków: Alma Projekt.
• Baza danych obiektów topograficznych (BDOT 10k) (2013). Warszawa: Główny Urząd Geodezji i Kartografii.
• Mapa topograficzna w skali 1 : 10 000 w układzie 1992 (1992). Arkusze: M-34-63-B-a-1; M-34-63-B-a-2; M-34-63-B-a-3; M-34-63- B-a-4; M-34-63-B-b-1; M-34-63-B-b-3. Warszawa: Państwowe Przedsiębiorstwo Geodezyjno-Kartograficzne.
• Ortofotomapa (2017). Warszawa: Główny Urząd Geodezji i Kartografii.
• Bank Danych Lokalnych GUS [dane za lata 1995–2018]. Warszawa: GUS.
• Baza Demografia, Arkusz 2g [dane za lata 2002 –2018]. Warszawa: GUS.
• Baza PESEL, Warszawa: MSWiA.
• Dojazdy do pracy. Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań (2011, 2014). Warszawa – aneks – macierz dojazdów. Warszawa: GUS.
• Rocznik statystyczny województwa katowickiego za rok: 1992, 1993, 1994, 1995 (1993–1996). Katowice: WUS.
• geoportal.gov.pl
• geoportal.slawkow.pl
• ORSIP (Otwarty Regionalny System Informacji Przestrzennej Województwa Śląskiego). Katowice: http://www.orsip.pl
• otodom.pl
• targeo.pl

Identifiers

DOI

10.18778/2543-9421.04.05