Ludzie starsi a przestrzeń miejska – wybrane problemy, priorytety i wyzwania przyszłości

• Authors: Marek Niezabitowski

Title variants

EN

Elderly people in an urban space: selected issues, priorities and future challenges

Abstracts

EN

The article presents selected aspects of the adaptation of cities to the needs of older people. The presented perspectives on this issue include: international social policy documents emphasizing the rights of older people and several sociological concepts focused on the opportunities and threats related to the functioning of the elderly in city space. Reference is also made to the ageing policy in Poland and the idea of smart city 3.0, which in principle corresponds to the rights of the elderly to influence decisions regarding their quality of life in the urban environment.

PL

Artykuł przedstawia wybrane aspekty dostosowania miast do potrzeb ludzi starszych. Zaprezentowane perspektywy spojrzenia na omawianą kwestię to m.in. międzynarodowe dokumenty polityki społecznej akcentujące prawa seniorów i kilka koncepcji socjologicznych skoncentrowanych na szansach i zagrożeniach związanych z funkcjonowaniem osób starszych w przestrzeni miasta. Nawiązano także do polityki senioralnej w Polsce oraz idei smart city 3.0, która w założeniu koresponduje z prawami seniorów do wpływania na decyzje dotyczące jakości ich życia w środowisku miejskim.

Keywords

PL

miasto dla wszystkich grup wieku; polityka senioralna; smart city 3.0; starzenie się populacji miast

EN

the city for all age groups; ageing policy; smart city 3.0; ageing of the urban population

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Konwersatorium Wiedzy o Mieście
• Year: 2022
• Volume: 35
• Issue: 7
• Pages: 17-24

Dates

published

2022

Contributors

author

Marek Niezabitowski

• Politechnika Śląska, Wydział Organizacji i Zarządzania, Katedra Stosowanych Nauk Społecznych

• https://orcid.org/0000000277302483

References

• Błędowski, P. (2003). Gospodarstwa domowe i sytuacja mieszkaniowa ludzi starych. W: B. Synak (red.), Polska starość (s. 115–139). Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
• Błędowski, P., Grodzicki, T., Mossakowska, M., Zdrojewski, T. (red.) (2021). PolSenior2. Badanie poszczególnych obszarów stanu zdrowia osób starszych, w tym jakości życia związanej ze zdrowiem. Gdańsk: Gdański Uniwersytet Medyczny.
• Buczak, M. (2020). Sorry, no Spanish: nowi mieszkańcy Hiszpanii. Przegląd, 31, 58–60
• Cohen, B. (2015). The 3 generations of smart cities: Inside the development of the technology driven city. Pobrane z: https://www.fastcompany.com/3047795/the-3-generations-of-smart-cities (2.08.2022).
• Després, C., Lord, S. (2005). Growing older in postwar suburbs: The meanings and experiences of home. W: G.D. Rowles, H. Chaudhury (red.), Home and identity in late life: International perspectives (s. 317–340). New York: Springer.
• ESPON (2022). ACPA – Adapting European cities to population ageing: Policy challenges and best practices. Pobrane z: https://www.espon.eu/ACPA (14.10.2022).
• Frąckiewicz, L. (1972). Warunki i potrzeby mieszkaniowe ludzi starych w miastach województwa katowickiego. Warszawa: Instytut Gospodarki Mieszkaniowej.
• Granovetter, M.S. (1973). The strength of weak ties. American Journal of Sociology, 78 (6), 1360–1380. https://doi.org/10.1086/225469
• Hollands, R.G. (2008). Will the real smart city please stand up? Intelligent, progressive or entrepreneurial? City: Analysis of Urban Change, Theory, Action, 12 (3), 303–320. https://doi.org/10.1080/13604810802479126
• Janiszewska, A. (2019). Starzenie się ludności w polskich miastach. Space – Society – Economy, 29, 45–69. https://doi.org/10.18778/1733-3180.29.03
• Kaźmierczak, J. (2019). Smart city jako obszar wyzwań edukacyjnych. W: I. Jonek-Kowalska (red.), Wyzwania i uwarunkowania zarządzania inteligentnymi miastami (s. 7–21). Gliwice: Wydawnictwo Politechniki Śląskiej.
• Klimczak, J., Nowalska-Kapuścik, D. (2021). Starość w dzielnicy poprzemysłowego miasta. Studium na przykładzie „starych” Bogucic. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Kuzior, A., Sobotka, B. (2019). Społeczny wymiar Smart City. W: I. Jonek-Kowalska (red.), Wyzwania i uwarunkowania zarządzania inteligentnymi miastami (s. 41–55). Gliwice: Wydawnictwo Politechniki Śląskiej.
• Lewicka-Kalka, E. (2022). Funkcjonowanie rad seniorów w Polsce. Pobrane z: https://wrs.waw.pl/wp-content/uploads/2021/08/Rady-seniorow.-Raport-z-badan.pdf (14.10.2022).
• Mossakowska, M., Więcek, A., Błędowski, P. (red.) (2012). Aspekty medyczne, psychologiczne, socjologiczne i ekonomiczne starzenia się ludzi w Polsce. Poznań: Termedia Wydawnictwa Medyczne.
• Niezabitowska, E., Bartoszek, A., Kucharczyk-Brus, B., Niezabitowski, M. (2013). Środowisko zamieszkania polskich seniorów w badaniach interdyscyplinarnych: studia przypadków na wybranych przykładach. Katowice: Wydawnictwo Naukowe „Śląsk”.
• Niezabitowski, M. (2007). Ludzie starsi w perspektywie socjologicznej. Katowice: Wydawnictwo Naukowe „Śląsk”.
• Niezabitowski, M. (2011). Relacje społeczne ludzi starszych w środowisku zamieszkania – aspekty teoretyczne i empiryczne. Acta Univeristatis Lodziensis. Folia Sociologica, 38, 13–32.
• Niezabitowski, M. (2014). Znaczenie miejsca zamieszkania w życiu ludzi starszych. Aspekty teoretyczne i empiryczne. Problemy Polityki Społecznej. Studia i Dyskusje, 1, 81–101.
• Niezabitowski, M. (2018). Środowisko zamieszkania w doświadczeniu osób starszych. Wybrane aspekty psychospołeczne w ujęciu socjologicznym. Gliwice: Wydawnictwo Politechniki Śląskiej.
• Niezabitowski, M. (2020). Prawa osób starszych – kilka uwag z perspektywy gerontologii społecznej. W: A. Kuzior (red.), Globalne konteksty poszanowania praw i wolności człowieka. Współczesne problemy i dylematy. T. 12 (s. 197–211). Gliwice: Wydawnictwo Politechniki Śląskiej.
• ONZ (1991). United Nations principles for older persons. Pobrane z: https://previous.ohchr.org/en/professionalinterest/pages/olderpersons.aspx (10.11.2022).
• ONZ (2002). Political declaration and Madrid international plan of action on ageing. Pobrane z: https://www.un.org/esa/socdev/documents/ageing/MIPAA/political-declaration-en.pdf (10.11.2022).
• Piotrowski, J. (red.) (1973). Miejsce człowieka starego w rodzinie i społeczeństwie. Warszawa: PWN.
• Preiser, W.F.E., Smith, K.H. (red.) (2011). Universal Design Handbook. New York–Chicago: McGraw Hill.
• Pytel, S. (2014). Atrakcyjność turystyczna miejsc migracji seniorów z województwa śląskiego. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Ekonomiczne Problemy Turystyki, 1 (25), 327–340.
• Rose, A.M. (1965). The subculture of the aging: A framework for research in social gerontology. W: A.M. Rose, W.A. Peterson (red.), Older people and their social world (s. 3–16). Philadelphia: F.A. Davis.
• Stańczak, J., Szałtys, D. (2016). Regionalne zróżnicowanie procesu starzenia się ludności Polski w latach 1990–2015 oraz w perspektywie do 2040 roku. Pobrane z: https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/ludnosc/ludnosc/regionalne-zroznicowanie-procesu-starzenia-sie-ludnosci-polski-w-latach-1990-2015-oraz-w-perspektywie-do-2040-r-,28,1.html (4.08.2022).
• Stula, S. (2012). Living in old age in Europe – current developments and challenges. Pobrane z: https://www.sociopolitical-observatory.eu/uploads/tx_aebgppublications/AP_7_EN.pdf (15.11.2022).
• Synak, B. (red.) (2003). Polska starość. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
• Szarota, Z. (2013). Polityka społeczna wobec problemu starzenia się społeczeństwa. W: R.J. Kijak, Z. Szarota, Starość: między diagnozą a działaniem (s. 24–30). Warszawa: Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich.
• Szatur-Jaworska, B. (2012). Aktywne starzenie się i solidarność międzypokoleniowa w debacie międzynarodowej. Problemy Polityki Społecznej. Studia i Dyskusje, 17, 15–28.
• Szweda-Lewandowska, Z. (2021). Warunki mieszkaniowe. W: P. Błędowski, T. Grodzicki, M. Mossakowska, T. Zdrojewski (red.), PolSenior2. Badanie poszczególnych obszarów stanu zdrowia osób starszych, w tym jakości życia związanej ze zdrowiem (s. 899–912). Gdańsk: Gdański Uniwersytet Medyczny.
• Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym. DzU 1990, nr 16, poz. 95 ze zm.
• Ustawa z dnia 11 września 2015 r. o osobach starszych. DzU 2015, poz. 1705.
• Vavik, T. (red.) (2009). Inclusive buildings, products and services: Challenges in universal design. Trondheim (Norway): Tapir Academic Press.
• Woźniak, Z. (1997). Najstarsi z poznańskich seniorów. Poznań: Wydawnictwo Miejskie.

Identifiers

DOI

10.18778/2543-9421.07.05

Biblioteka Nauki

28016208