Problemy użytkowania orlików w miejskiej przestrzeni rekreacyjnej – przykład Częstochowy

• Authors: Armina Kapusta , Michał Wojtkiewicz

Title variants

EN

Problems of Using ‘Orliki’ in Urban Recreational Space: the Case of Częstochowa

Abstracts

EN

Orliki’, a widely accessible complex of sports fields with artificial turf, were intended primarily for children and teenager. They are facilities that serve different roles (including educational, recreational, sports) and in urban space, their function is specific and proper use is essential, as they are complementary or competitive with other sports and recreational facilities. The aim of the article is to analyze the functioning of the ‘orliki’ in Częstochowa, with particular emphasis on the impact of various forms of accessibility and development possibilities. The conducted qualitative research, including physical inventory, expert interviews, and active and passive observations, has made it possible to assess the impact of activities on their condition in 2022 and to identify problems related to their maintenance. As a result of the analyzes, the authors have proposed potential areas in Częstochowa that should be used for the development of sports and recreational infrastructure, and indicated opportunities to change the management of ‘orliki’ so that it may contribute to the optimization of use and maintenance.

PL

Orliki, czyli ogólnodostępne kompleksy boisk ze sztuczną nawierzchnią, przeznaczone przede wszystkim dla dzieci i młodzieży, to obiekty, które pełnią zróżnicowane funkcje (m.in. edukacyjne, rekreacyjne, sportowe). W przestrzeni miejskiej rola orlików jest szczególna, istotne jest ich właściwe wykorzystanie, gdyż są one komplementarne lub konkurencyjne wobec innych obiektów sportowych i rekreacyjnych. Celem artykułu jest analiza funkcjonowania orlików w Częstochowie ze szczególnym uwzględnieniem wpływu różnorodnych form dostępności oraz zagospodarowania na możliwości ich użytkowania. Przeprowadzone badania jakościowe, w tym inwentaryzacja, wywiady eksperckie, obserwacja czynna i bierna, umożliwiły także ocenę zależności między podejmowanymi aktywnościami a stanem obiektów w 2022 r. oraz zidentyfikowanie problemów związanych z ich utrzymaniem. W wyniku wykonanych analiz autorzy zaproponowali obszary w Częstochowie, które potencjalnie mogą zostać zagospodarowane na cele rozwoju infrastruktury sportowo-rekreacyjnej, oraz wskazali możliwości zmian w zarządzaniu obiektami, które mogą przyczynić się do optymalizacji ich wykorzystania i utrzymania w dobrym stanie.

Keywords

PL

orliki; miejska przestrzeń rekreacyjna; zagospodarowanie rekreacyjne; dostępność obiektu turystycznego i rekreacyjnego; Częstochowa

EN

‘orliki’; urban recreational space; recreational development; accessibility of a tourist and recreational facility; Częstochowa

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Konwersatorium Wiedzy o Mieście
• Year: 2022
• Volume: 35
• Issue: 7
• Pages: 89-106

Dates

published

2022

Contributors

author

Armina Kapusta

• Uniwersytet Łódzki, Wydział Nauk Geograficznych, Instytut Geografii Miast, Turyzmu i Geoinformacji

• https://orcid.org/0000000349558630

author

Michał Wojtkiewicz

• Uniwersytet Łódzki, Wydział Nauk Geograficznych, Instytut Geografii Miast, Turyzmu i Geoinformacji

References

• Apanowicz, J. (2002). Metodologia ogólna. Gdynia: BERNARDINUM.
• Apanowicz, J. (2005). Metodologiczne uwarunkowania pracy naukowej. Warszawa: Difin.
• Babbie, E. (2003). Badania społeczne w praktyce. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Bank Danych Lokalnych (2022). Pobrane z: https://bdl.stat.gov.pl/bdl/dane/podgrup/tablica (23.09.2022).
• Bielec, G., Półtorak, W., Warchoł, K. (2011). Zarys teorii i metodyki rekreacji ruchowej. Kraków: Proksenia.
• Biernat, E., Piątkowska, M., Zembura, P., Gołdys, A. (2017). Problem zarządzania orlikami z perspektywy animatorów z gmin wiejskich i miejskich. Przedsiębiorczość i Zarządzanie, 18, 429–444.
• Bocheński, T. (2018). Badania dostępności transportowej ze szczególnym uwzględnieniem kolei. W: S. Sitek (red.), „Stare i nowe” problemy badawcze w geografii społeczno-ekonomicznej (s. 103–121). Sosnowiec: Polskie Towarzystwo Geograficzne Oddział Katowicki, Uniwersytet Śląski Wydział Nauk o Ziemi.
• Bródka, S. (2004). Zmiany przestrzeni rekreacyjnej wybranych miast województwa wielkopolskiego w latach 1975–1997. Poznań: Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk.
• Cieplik, J., Sołtysik, M. (2012). Próba oceny dostępności komunikacyjnej wybranych obiektów kultury materialnej i terenów rekreacyjnych Wrocławia dla mieszkańców obszarów podmiejskich. Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego, 18, 32–43.
• Cudny, W. (2006). Przemiany przestrzenne i funkcjonalne Tomaszowa Mazowieckiego w okresie transformacji ustrojowej. Łódź: Łódzkie Towarzystwo Naukowe.
• Diagnoza społeczno-gospodarcza sporządzona na potrzeby Miejskiego Programu Rewitalizacji dla Częstochowy na lata 2016–2025. Załącznik Nr 6 do Uchwały Nr 356.XXVIII.2016 Rady Miasta Częstochowa z dnia 25 sierpnia 2016 r.
• Drzewiecki, M. (1992). Wiejska przestrzeń rekreacyjna. Warszawa: Instytut Turystyki.
• Frankfort-Nachmias, C., Nachmias, D. (2001). Metody badawcze w naukach społecznych. Poznań: Zysk i S-ka.
• Gołdys, A. (2020). Ciało w politykach publicznych. Boiska orlik jako przestrzeń biopolityki [dysertacja doktorska]. Uniwersytet Warszawski, Wydział Socjologii.
• Gołdys, A., Stec, M., Wiśnicka, M., Włoch, R. (2013). Orliki i Animatorzy. Raport z badań prowadzonych w ramach Akademii Animatora. Pobrane z: https://sportimpakt.org/wp-content/uploads/2016/08/Nasz-Orlik-raport-2013.pdf (23.09.2022).
• Guzik, R., Kołoś, A., Taczanowski, J. (2017). Transport publiczny atrakcją turystyczną? W: M. Drewnik, M. Mika (red.), Człowiek i jego działania: spojrzenie geografa (s. 133–146). Kraków: Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej UJ.
• Jaremen, D.E., Nawrocka, E. (2012). Rola dostępności komunikacyjnej obszaru recepcji turystycznej w kształtowaniu popytu turystycznego. Ekonomiczne Problemy Usług, 83, 401–414.
• Jeżewski, A. (2019). Wykorzystanie kompleksu sportowego XXV LO im. Stefana Żeromskiego „Moje Boisko – Orlik 2012” na cele rekreacyjne [maszynopis pracy licencjackiej]. Uniwersytet Łódzki, Instytut Geografii Miast i Turyzmu.
• Kadenaci, A. (2017). Transformacja przestrzeni sportowych w Warszawie. Kultura Współczesna. Teoria. Interpretacje. Praktyka, 94 (1), 113–120.
• Kasprzak, K., Kurczewski, R., Raszka, B. (2001). Zagospodarowanie przestrzenne terenów rekreacyjnych. W: I. Kiełbasiewicz-Drozdowska, W. Siwiński (red.), Teoria i metodyka rekreacji (zagadnienia podstawowe) (s. 167–198). Poznań: Akademia Wychowania Fizycznego.
• Kiełbasiewicz-Drozdowska, I. (2001). Zarys rozwoju refleksji teoretycznej nad problematyką rekreacji. W: I. Kiełbasiewicz-Drozdowska, W. Siwiński (red.), Teoria i metodyka rekreacji (zagadnienia podstawowe) (s. 9–28). Poznań: Akademia Wychowania Fizycznego.
• Konecki, K. (2000). Studia z metodologii badań jakościowych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Krzymowska-Kostrowicka, A. (1980). Terytorialny system rekreacyjny. Analiza struktury i charakteru powiązań. Wrocław: Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN – Zakład im. Ossolińskich – Wydawnictwo.
• Księski, K., Neścioruk, K. (2016). Kartograficzna metoda badań w analizie turystyki kulturowej. Turystyka Kulturowa, 2, 86–100.
• Kurek, W., Mika, M. (2007). Turystyka jako przedmiot badań naukowych. W: W. Kurek (red.), Turystyka (s. 11–49). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Liszewski, S. (1973). Użytkowanie ziemi w miastach województwa opolskiego. Opole: Instytut Śląski.
• Liszewski, S., Baczwarow, M. (1998). Istota i właściwości przestrzeni rekreacyjno-turystycznej. Turyzm, 8 (1), 39–67. https://doi.org/10.18778/0867-5856.8.1.04
• Mamcarczyk, M., Popławski, Ł. (2020). Access to sport facilities, social and intergenerational integration: A case study. European Research Studies Journal, 23 (2), 577–591. https://doi.org/10.35808/ersj/1610
• Matczak, A., Szymańska, D. (1997). Studia nad strukturą przestrzenno-funkcjonalną miasta. Przykład Brodnica. Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
• Miedzińska, I. (2005). Dostępność komunikacyjna w systemach rekreacyjnych na przykładzie Pojezierza Lubuskiego. Turystyka i Rekreacja, 1, 121–124.
• Milewski, D. (2011). Dostępność transportowa jako czynnik kształtujący atrakcyjność turystyczną województwa zachodniopomorskiego. Ekonomiczne Problemy Turystyki, 16, 181–200.
• Ministerstwo Sportu i Turystyki (2008). Sprawozdanie z realizacji programu „Moje Boisko – Orlik 2012”. Pobrane z: https://bip.msit.gov.pl/download/2/1925/Orlik2008grudzien.pdf (23.09.2022).
• Ministerstwo Sportu i Turystyki (2015). Informacja Ministra Sportu i Turystyki na temat realizacji programów „Moje Boisko – Orlik 2012” i „Biały Orlik” w latach 2008–2012. Pobrane z: https://bip.msit.gov.pl/download/2/5304/Informacja_nt_realizacji_programow_Moje_Boisko_Orlik_2012_i_Bialy_Orlik_w_latach_2008-2012.pdf (23.09.2022).
• MPK (2022). Pobrane z: https://www.mpk.czest.pl/ (31.05.2022).
• Oldenburg, R. (1999). The great good place: Cafés, coffee shops, bookstores, bars, hair salons, and other hangouts at the heart of a community. New York: MARLOWE & CO.
• Pawlikowska-Piechotka, A. (2009). Zagospodarowanie turystyczne i rekreacyjne. Gdynia: Novae Res.
• Pilawska, A., Pilawski, A., Petryński, W. (2003). Zarys teorii i metodyki rekreacji ruchowej. Katowice: Górnośląska Wyższa Szkoła Handlowa.
• Playarena.pl (2022). Pobrane z: https://playarena.pl/pomoc(23.09.2022).
• Preobrażenski, W. (1975). Tieoreticzeskije osnowy riekrieacyonnoj gieografii. Moskwa: Nauka [w jęz. ros.].
• Projekt Społeczny 2012 Instytutu Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego (2012). Moje Boisko Orlik 2012 szansą na rozwój aktywności społecznej. Raport z badań jakościowych wykonanych na zlecenie Ministerstwa Sportu i Turystyki. Pobrane z: https://bip.msit.gov.pl/download/2/2599/Raport_z_badan_jakosciowych__Moje_Boisko_Orlik_2012_szansa_na_rozwoj_aktywnosci_spolecznej__cz__I.pdf (23.09.2022).
• PZPN (2022). Pobrane z: https://www.pzpn.pl/public/system/files/site_content/941/1776-UNIFIKACJA%20Kolegium%20S%C4%99dzi%C3%B3w.pdf (23.09.2022).
• Rudnicki, M. (2010). Dostępność komunikacyjna jako czynnik decydujący o konkurencyjności miasta Krakowa na globalnym rynku turystycznym. W: J. Sala (red.), Konkurencyjność miast i regionów na globalnym rynku turystycznym (s. 237–255). Warszawa: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne.
• Seweryn, R. (1999). Ocena dostępności komunikacyjnej Polski dla turystów zagranicznych. Problemy Turystyki, 22 (2), 67–90.
• Sołowiej, D. (1992). Weryfikacja ocen integralnych atrakcyjności środowiska przyrodniczego człowieka w wybranych systemach rekreacyjnych. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
• SP9 (2022). Pobrane z: https://sp09czestochowa.edupage.org/(31.05.2022).
• SP38 (2022). Pobrane z: https://sp38.czest.pl/ (31.05.2022).
• SP49 (2022). Pobrane z: http://sp49czest.szkolnastrona.pl/ (31.05.2022).
• SP52 (2022). Pobrane z: https://sp52czest.szkolnastrona.pl/ (31.05.2022).
• SP53 (2022). Pobrane z: https://sp53czest.szkolnastrona.pl/ (31.05.2022).
• SP54 (2022). Pobrane z: http://sp54czest.szkolnastrona.pl/ (31.05.2022).
• Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Częstochowy (2019). Pobrane z: https://www.czestochowa.pl/page_id=1000288 (31.05.2022).
• TZN (2022). Pobrane z: https://tzn.edu.pl/ (31.05.2022).
• Ustawa z dnia 19 lipca 2019 r. o zapewnianiu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami. DzU 2019, poz. 1696.
• Warszyńska, J., Jackowski, A. (1978). Podstawy geografii turyzmu. Warszawa: PWN.
• Włoch, R., Gołdys, A., Rogaczewska, M., Szymborska, M. (2013). Społeczne funkcje małej infrastruktury sportowej: boiska Orlik jako „trzecie miejsca”. W: R. Kossakowski, K. Stachura, A. Strzałkowska, M. Żadkowska (red.), Futbol i cała reszta. Sport w perspektywie nauk społecznych (s. 121–143). Pszczółki: Wydawnictwo Orbis Exterior.
• Wodniak, K. (2021). Social leverage of sporting mega-events and co-production: The case study of Orlik facilities in Poland after EURO 2012. International Journal of Sport Policy and Politics, 13 (1), 85–104. https://doi.org/10.1080/19406940.2020.1859585
• Wojtkiewicz, M. (2022). Lokalizacja, dostępność i użytkowanie orlików w Częstochowie [maszynopis pracy licencjackiej]. Uniwersytet Łódzki, Instytut Geografii Miast, Turyzmu i Geoinformacji.
• Zawilińska, B. (2011). Baza i dostępność komunikacyjna. W: M. Mika (red.), Kraków jako ośrodek turystyczny (s. 127–146). Kraków: Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej UJ.

Identifiers

DOI

10.18778/2543-9421.07.10

Biblioteka Nauki

28017558