Rozpad sprawności leksykalnych u pacjenta z otępieniem umiarkowanym w chorobie Alzheimera a możliwości komunikowania się z otoczeniem

• Authors: Aneta Domagała

Title variants

Rozpad sprawności leksykalnych u pacjenta z otępieniem umiarkowanym w chorobie Alzheimera a możliwości komunikowania się z otoczeniem

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W artykule podjęto – w kontekście możliwości komunikowania się pacjenta z otoczeniem w życiu codziennym – problematykę anomii w chorobie Alzheimera, wiodącego objawu patologii mowy na etapie otępienia. Na przykładzie 73‑letniego mężczyzny z otępieniem umiarkowanym omówiono deficyty zarejestrowane w badaniu logopedycznym – w próbach nazywania konfrontacyjnego oraz próbach konstruowania wypowiedzi monologowych i dialogowych, z jednoczesnym zwróceniem uwagi na charakterystyczne zachowania w sytuacji doświadczania przez osobę chorą trudności językowych. Prezentacja zjawisk uwzględnia bogaty materiał ilustracyjny w postaci pozyskanych próbek mowy. Koncentrując się na problemach w zakresie słownictwa, na bazie wskazań zawartych w programach FOCUSED i WSPIERAM, określono możliwości poprawy komunikowania się pacjenta z anomią z otoczeniem.

EN

The article analyzes the issues of anomy in Alzheimer’s disease, the leading symptom of speech pathology at the stage of dementia, in the context of the patient’s abilities to communicate with the environment in daily life. Using the example of a 73‑year‑old male patient with moderate dementia, the study discusses deficits recorded in logopedic tests, first of all in confrontational naming tests as well as in tests for constructing monologic and dialogic utterances, at the same time highlighting characteristic behaviors in the situations when the patient experiences language difficulties. The presentation of the phenomena takes into account the rich illustrative material in the form of obtained speech samples. Focusing on the lexical problems, the author identifies the possibilities of improving the anomic patient’s communication with his environment on the basis of recommendations contained in the FOCUSED program and WSPIERAM [I SUPPORT] program.

Keywords

PL

anomia; choroba Alzheimera; nazywanie konfrontacyjne; wypowiedzi dialogowe; wypowiedzi monologowe; anomia; choroba Alzheimera; nazywanie konfrontacyjne; wypowiedzi dialogowe; wypowiedzi monologowe

EN

anomy; Alzheimer’s disease; confrontational naming; dialogic utterance; monologic utterance

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Logopaedica Lodziensia
• Year: 2019
• Issue: 3
• Pages: 45-61

Dates

published

2019-12-30

Contributors

author

Aneta Domagała

• Uniwersytet Marii Curie‑Skłodowskiej w Lublinie, Zakład Logopedii i Językoznawstwa Stosowanego, ul. Sowińskiego 17, 20-040 Lublin

• https://orcid.org/0000-0001-5955-5164

References

• Cuetos F., Gonzalez‑Nosti M., Martinez C., 2005, The picture‑naming task in the analysis of cognitive deterioration in Alzheimer’s disease, „Aphasiology”, no. 19(6), s. 545–557.
• Domagała A., 2008a, Choroba Alzheimera – komunikacja z chorym. Poradnik dla opiekunów, Wrocław: Wydawnictwo Continuo.
• Domagała A., 2008b, Lexical skills in Alzheimer’s dementia (based on the material of dialogue utterances), „Psychology of Language and Communication”, vol. 12, no. 2, s. 89-105.
• Domagała A., 2015, Narracja i jej zaburzenia w otępieniu alzheimerowskim, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie‑Skłodowskiej.
• Domagała A., 2018a, Terapia pośrednia w otępieniu. Programy terapii, [w:] A. Domagała, E. Sitek, Choroba Alzheimera. Zaburzenia komunikacji językowej, Gdańsk: Wydawnictwo Harmonia Universalis, s. 258–281.
• Domagała A., 2018b, WSPIERAM. Terapia pośrednia w chorobie Alzheimera, [w:] A. Domagała, U. Mirecka (red.), Metody terapii logopedycznej, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie‑Skłodowskiej, s. 373–385.
• Domagała A., 2018c, Zaburzenia językowych sprawności systemowych w chorobie Alzheimera. Charakterystyka na materiale języka polskiego, [w:] A. Domagała, E. Sitek, Choroba Alzheimera. Zaburzenia komunikacji językowej, Gdańsk: Wydawnictwo Harmonia Universalis, s. 71–99.
• Domagała A., Sitek E., 2018, Choroba Alzheimera w świetle aktualnych kryteriów diagnostycznych, [w:] Domagała A., Sitek E., Choroba Alzheimera. Zaburzenia komunikacji językowej, Gdańsk: Wydawnictwo Harmonia Universalis, s. 26–44.
• Grabias S., 2001, Język w zachowaniach społecznych, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie‑Skłodowskiej.
• Hamilton H. E., 1994, Conversations with an Alzheimer’s Patient: An Interactional Sociolinguistic Study, Cambridge: University Press.
• Herzyk A., 2005, Wprowadzenie do neuropsychologii klinicznej, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Marczewska H., 1994, Zaburzenia językowe w demencji typu Alzheimera i demencji wielozawałowej, [w:] H. Marczewska, E. Osiejuk, Nie tylko afazja... O zaburzeniach językowych w demencji Alzheimera, demencji wielozawałowej i przy uszkodzeniach prawej półkuli mózgu, Warszawa: Wydawnictwo Energeia, s. 7–60.
• Newhart M., Davis C., Kannan V., Heidler‑Gary J., Cloutman L., Hillis A. E., 2009, Therapy for naming deficits in two variants of primary progressive aphasia, „Aphasiology”, vol. 23(7–8), s. 823–834.
• Ousset P. J., Viallard G., Puel M., Celsis P., Demonet J. F., Cardebat D., 2002, Lexical therapy and episodic word learning in dementia of the Alzheimer type, „Brain and Language”, no. 80, s. 14–20.
• Powell J., 2014, Pomoc w komunikacji w demencji (Polonische Ausgabe von Hilfen zur Kommunikation bei Demenz” von Jennie Powelll. Heft 2 der Reihe – Demenz‑Service), Köln: Kuratorium Deutsche Altershilfe.
• Ripich D. N., [b.r.], The FOCUSED Program. A communication guide for Alzheimer’s Disease, Caregiver’s Manual [archiwum autorki].
• Shuren J., Geldmacher D., Heilman K. M., 1993, Nonoptic aphasia: Aphasia with preserved confrontation naming in Alzheimer’s disease, „Neurology”, no. 43, s. 1900–1907.
• Sitek E., 2018, Mowa w chorobie Alzheimera, [w:] A. Domagała, E. Sitek, Choroba Alzheimera. Zaburzenia komunikacji językowej, Gdańsk: Wydawnictwo Harmonia Universalis, s. 62–71.

Identifiers

DOI

10.18778/2544-7238.03.04