Fluencja słowna w ocenie logopedycznej. Badania porównawcze w grupie osób młodych i osób w wieku senioralnym

• Authors: Monika Budkowska

Title variants

EN

Verbal Fluency in a Speech Assessment. Comparative Studies in the Group of Young People and the Senioral Age

Abstracts

EN

The article describes the issue of verbal fluency which is perceived in the field of speech therapy as an important component of assessment in many units of speech pathology. The author presented the results of his own research conducted in a group of 40 young people and elderly people, using our own procedure including 8 trials of various trials: oral and written, regarding semantic and literal fluency. Presenting the results of comparative, quantitative and qualitative analysis, within the examined categories, it took into account the number of correctly generated words, the number and diversity of clusters, paying attention to the specificity of the lexical resource in the context of the biolect, and the number of errors made. In addition, to recognize the strategies used by the respondents during the tasks and ways of dealing with difficulties with generating words were identified. The procedure developed for the purposes of own research, which included various types of samples, allowed for more details of verbal fluency assessment, and showed the diversity of the studied groups in the defined range of phenomena.

PL

Artykuł poświęcony jest zagadnieniu fluencji słownej, postrzeganej na gruncie logopedii jako ważny komponent oceny w wielu jednostkach patologii mowy. Autorka przedstawiła wyniki badań własnych przeprowadzonych w grupie 40 osób młodych i osób w wieku senioralnym, z zastosowaniem własnej procedury, obejmujących osiem zróżnicowanych prób: ustnych i pisemnych, dotyczących fluencji semantycznej oraz literowej. Prezentując wyniki analizy porównawczej, ilościowej i jakościowej, w ramach badanych kategorii uwzględniła liczbę poprawnie generowanych słów oraz liczbę i zróżnicowanie klastrów, ze zwróceniem uwagi na specyfikę zasobu leksykalnego w kontekście biolektu, a także liczbę popełnionych błędów. Dodatkowo rozpoznała strategie stosowane przez badanych podczas wykonywania zadań i sposoby radzenia sobie z trudnościami z generowaniem słów. Opracowana na potrzeby badań własnych procedura, obejmująca różnorodne rodzaje prób, pozwoliła uszczegółowić ocenę fluencji słownej i pokazać odmienność badanych grup w wyznaczonym zakresie zjawisk.

Keywords

PL

fluencja słowna; wczesna dorosłość; wiek senioralny; diagnoza logopedyczna

EN

verbal fluency; early adulthood; senior age; speech therapy diagnosis

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Logopaedica Lodziensia
• Year: 2021
• Issue: 5
• Pages: 9-23

Dates

published

2021

Contributors

author

Monika Budkowska

• Niepubliczna Szkoła Podstawowa z Oddziałami Integracyjnymi „Bajkowa Akademia” w Lublinie, Lublin

• https://orcid.org/0000000339836625

References

• Domagała A., 2015a, Standardy postępowania logopedycznego w przypadku otępienia alzheimerowskiego, [w:] S. Grabias, T. Woźniak, J. Panasiuk (red.), Logopedia. Postępowanie logopedyczne. Standardy, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, s. 987–1013.
• Domagała A., 2015b, Narracja i jej zaburzenia w otępieniu alzheimerowskim, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
• Domagała A., 2018, Choroba Alzheimera w perspektywie gerontologopedycznej. Postępowanie terapeutyczne, [w:] W. Tłokiński, S. Milewski, K. Kaczorowska-Bray (red.), Gerontologopedia, Gdańsk: Wydawnictwo Harmonia Universalis, s. 469–487.
• Gliwa R., 2019, Fluencja słowna w zakresie wybranych kategorii nazw własnych i pospolitych w przebiegu otępienia w chorobie Alzheimera, „Polonica”, t. XXXIX, s. 45–70, https://polonica.ijp.pan.pl/index.php/polonica/article/view/46 (dostęp: 24.05.2020).
• Jodzio K., 2008a, Neuropsychologia intencjonalnego działania. Koncepcje funkcji wykonawczych, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Jodzio K., 2008b, Neuropsychologiczne badania funkcji wykonawczych u schyłku życia, [w:] M. Kielar-Turska (red. nacz.), M. Białecka-Pikul (red. zesz.), Psychologia rozwojowa, t. 13, nr 1, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, s. 13–24.
• Kave G., 2005, Phonemic fluency, semantic fluency, and difference scores: normative data for adult Hebrew speakers, „Journal of Clinical and Experimental Neuropsychology”, vol. 27(6), s. 690–699, https://www.researchgate.net/publication/7724434 (dostęp: 10.05.2020).
• Łojek E., Stanczak J., 2005, Płynność figuralna w badaniach neuropsychologicznych, [w:] K. Jodzio (red.), Neuronalny świat umysłu, Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”, s. 91–106.
• Łuczyński E., 2018, Miejsce języka ludzi starszych wśród odmian współczesnej polszczyzny, [w:] W. Tłokiński, S. Milewski, K. Kaczorowska-Bray (red.), Gerontologopedia, Gdańsk: Wydawnictwo Harmonia Universalis, s. 108–138.
• Łuczywek E., Fersten E., 2008, Poziom fluencji słownej przy różnych uszkodzeniach mózgu, „Studia Psychologiczne”, t. XXX, nr 1, s. 89–98.
• Mayr U., 2002, On the dissociation between clustering and switching in verbal fluency: comment on Troyer, Moscovitch, Winocur, Alexander and Stuss, „Neuropsychologia”, vol. 40(5), s. 562–566, https://www.researchgate.net/publication/11607255 (dostęp: 10.05.2020).
• Mazurek B., Szepietowska E. M., 1994, Neuropsychologiczna analiza zaburzeń pamięci u pacjentów ze stwardnieniem rozsianym, [w:] M. Klimkowski, A. Herzyk (red.), Neuropsychologia kliniczna. Wybrane zagadnienia, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, s. 213–237.
• Michalik M., 2015, Postępowanie logopedyczne w przypadku zespołu mózgowego porażenia dziecięcego, [w:] S. Grabias (red.), Standardy postępowania logopedycznego, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, s. 363–418.
• Milewski S., Kaczorowska-Bray K., 2018, Starość – jak widzi ją logopedia, [w:] W. Tłokiński, S. Milewski, K. Kaczorowska-Bray (red.), Gerontologopedia, Gdańsk: Wydawnictwo Harmonia Universalis, s. 139–163.
• Panasiuk J., 2015, Postępowanie logopedyczne w przypadkach afazji, [w:] S. Grabias (red.), Standardy postępowania logopedycznego, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, s. 869–918.
• Piskunowicz M., Bieliński M., Zgliński A., Borkowska A., 2013, Testy fluencji słownej i zastosowanie w diagnostyce neuropsychologicznej, „Psychiatria Polska”, t. XLVII, nr 3, s. 475–485.
• Ponichtera-Kasprzykowska M., Sobów T., 2014, Adaptacja i wykorzystanie testu fluencji słownej na świecie, „Psychiatria i Psychologia Kliniczna”, nr 14(3), s. 178–187.
• Rutkiewicz-Hanczewska M., 2018, Wiek a nazywanie. Procesy wyszukiwania słów w starszym wieku, [w:] W. Tłokiński, S. Milewski, K. Kaczorowska-Bray (red.), Gerontologopedia, Gdańsk: Wydawnictwo Harmonia Universalis, s. 241–269.
• Stolarska U., Kroczka S., Gergont A., Kaciński M., Kroczka S., Steczkowska M., Stolarska U. 2008, Test fluencji słownej: aspekty rozwojowe w normie i patologii, „Przegląd Lekarski”, t. 65, nr 11, s. 764–768.
• Szepietowska E. M., Gawda B., 2011, Ścieżkami fluencji werbalnej, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
• Tłokiński W., 2018, Zaburzenia mowy i komunikacji w otępieniach, [w:] W. Tłokiński, S. Milewski, K. Kaczorowska-Bray (red.), Gerontologopedia, Gdańsk: Wydawnictwo Harmonia Universalis, s. 350–366.
• Troyer A., Moscovitch M., Winocur G., 1997, Clustering and switching as two components of verbal fluency: Evidence from younger and older healthy adults, „Neuropsychology”, vol. 11(1), s. 138–146, https://psycnet.apa.org/record/1997-08159-013 (dostęp: 26.08.2020).
• Żulewska J., 2015, Ocena przydatności testu do oceny fluencji słownej w diagnostyce zaburzeń funkcji językowych u pacjentów z uszkodzeniem prawej półkuli mózgowej, [w:] M. Kurowska, E. Wolańska (red.), Metody i narzędzia diagnostyczne w logopedii, seria „Z prac Towarzystwa Kultury Języka”, t. XII, Warszawa: Dom Wydawniczy Elipsa, s. 109–124.

Identifiers

DOI

10.18778/2544-7238.05.01

Biblioteka Nauki

2007115