Perspektywa klienta w giełkocie

• Authors: Monika Kaźmierczak

Title variants

EN

Client’s Perspective in Cluttering

Abstracts

EN

In a speech disorder like cluttering, we need to consider the client’s perspective. This article presents the assumptions of evidence‑based speech therapy, with particular emphasis on the third pillar of Evidence Based Practice – EBP and the subjectivity of the client. The quoted statements of adult respondents to the survey are an example of considerations on the self‑awareness and meta‑consciousness of clutterers. They were confronted with speech therapy publications about six popular statements about people who clutter. Many of the popular a priori statements so far can be considered either myths about cluttering or judgments raising reasonable doubts and requiring further analysis. This indicates the need to undertake research in Poland to verify the previous statements about cluttering.

PL

W giełkocie, tj. wielowymiarowym i jeszcze nie do końca poznanym zaburzeniu płynności mowy, uwzględnianie perspektywy klienta wydaje się koniecznością. W niniejszym artykule na tle teorii podmiotowości i dialogiki zostały zaprezentowane założenia logopedii opartej na dowodach, ze szczególnym uwzględnieniem trzeciego filaru Evidence‑Based Practice – EBP. Wypowiedzi dorosłych klientów stanowią egzemplifikację rozważań na temat samoświadomości i metaświadomości osób z mową bezładną, dodatkowo zostały one skonfrontowane z fragmentami publikacji logopedycznych o sześciu popularnych stwierdzeniach na temat osób z doświadczeniem giełkotu. Wiele ze znanych apriorycznych twierdzeń obecnie może zostać uznanych za mity o mowie bezładnej albo konkluzje budzące uzasadnioną wątpliwość i wymagające dalszej pogłębionej analizy. Wskazuje to na konieczność podjęcia w Polsce badań weryfikujących dotychczasowe sądy na temat mowy bezładnej.

Keywords

PL

logopedia; praktyka oparta na dowodach; perspektywa klienta; giełkot/mowa bezładna

EN

Speech‑Language Therapy; Evidence‑Based Practice (EBP); client’s perspective; cluttering

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Logopaedica Lodziensia
• Year: 2022
• Issue: 6
• Pages: 117-134

Dates

published

2022

Contributors

author

Monika Kaźmierczak

• Uniwersytet Łódzki, Wydział Filologiczny, Zakład Dialektologii Polskiej i Logopedii

• https://orcid.org/0000000343963627

References

• Buber M., 1991, O Ja i Ty, tłum. J. Doktór, [w:] B. Baran (red.), Filozofia dialogu, Kraków: Wydawnictwo Znak, s. 37–56.
• Costain K., Sønsterud H., 2021, Między badaniami naukowymi a praktyką logopedyczną: w kierunku zintegrowanej terapii mowy i języka, [w:] K. Węsierska, H. Sønsterud (red.), Dialog bez barier – kompleksowa interwencja logopedyczna w jąkaniu. Wydanie polskie rozszerzone, Chorzów: Agere Aude, s. 25–63.
• Curlee R.F., 1996, Cluttering: Data in search of understanding, „Journal of Fluency Disorders”, No. 21, s. 367–337.
• DiLollo A., Favreau Ch., 2010, Person‑Centered Care and Speech and Language Therapy, „Seminars in Speech and Language”, No. 31(2), s. 90–97.
• Eggers K., 2021, Stawanie się efektywnym logopedą specjalizującym się w zaburzeniach płynności mowy, [w:] K. Węsierska, H. Sønsterud (red.), Dialog bez barier – kompleksowa interwencja logopedyczna w jąkaniu. Wydanie polskie rozszerzone, Chorzów: Agere Aude, s. 65–83.
• Georgieva D., 2001, Professional awareness of cluttering: A comparative study (Part two), [w:] H.G. Bosshardt, J.S. Yaruss, H.F.M. Peters (red.), Fluency Disorders: Theory, research, treatment and self‑help. Proceedings of the Third World Congress on Fluency Disorders in Nyborgg, Denmark, International Fluency Association, Nijmegen: Nijmegen University Press, s. 630–635.
• Georgieva D., 2010, Understanding cluttering: Eastern European traditions vs. Western European and North American traditions, [w:] K. Bakker, L. Raphael (red.), Proceedings of the First International Conference on Cluttering, Katarino: ICA, s. 230–243.
• Grabias S., 2014, Teoria zaburzeń mowy. Perspektywy badań, typologie zaburzeń, procedury postępowania logopedycznego, [w:] S. Grabias, M. Kurkowski (red.), Logopedia. Teoria zaburzeń mowy, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie‑Skłodowskiej, s. 15–71.
• Hrycyna E., 2020, Aktualne problemy terapii logopedycznej w zaburzeniach należących do spektrum autyzmu – podmiotowość, celowość, metoda, „Logopedia”, t. 49(2), s. 23–37.
• Kaźmierczak M., 2016, Dialogiczna relacja logopedy i pacjenta, [w:] I. Jaros, R. Gliwa (red.), Problemy badawcze i diagnostyczne w logopedii, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, s. 9–17.
• Kaźmierczak M., 2018, Binarna i ternarna relacja uczestników procesu diagnostyczno‑terapeutycznego w logopedii, „Interdyscyplinarne Konteksty Pedagogiki Specjalnej”, nr 20, s. 143–159.
• Kaźmierczak M., 2022a, Co pacjent/klient może wiedzieć o giełkocie? Kilka refleksji po lekturze książki Too fast for words. How discovering that I don’t stutter but “clutter” changed my life Rutgera Wilhelma (Nijmegen: Big Time Publishers 2020, 175 ss., ISBN: 979–86–664–4439–9), „Forum Lingwistyczne”, nr 10, s. 1–6.
• Kaźmierczak M., 2022b, The cognitive power of cluttering metaphors [w druku].
• Kostecka W., 2006, Giełkot. Studium przypadku, Lublin: AWH Antoni Dudek.
• Krzeszewska P., 2020, Praktyka oparta na dowodach w postępowaniu logopedycznym, „Logopedia”, t. 49(2), s. 233–248.
• Kvenseth H., Sønsterud H., 2009, Exciting collaboration turns cluttering fascinating: A story told by a person who clutters and a speech and language therapist from Norway, „Perspectives on Fluency and Fluency Disorders”, Vol. 19(2), s. 67–71.
• Lechta V., 2012, Mowa bezładna (niewyraźna mowa, giełkot), [w:] G. Gunia, V. Lechta (red.), Wprowadzenie do logopedii, Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls, s. 171–189.
• Lévinas E., 2002, Całość i nieskończoność. Esej o zewnętrzności, tłum. M. Kowalska, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• McCurtin A., Murphy C., Roddam H., 2019, Moving Beyond Traditional Understandings of Evidence‑Based Practice: A Total Evidence and Knowledge Approach (TEKA) to Treatment Evaluation and Clinical Decision Making in Speech‑Language Pathology, „Seminars in Speech and Language”, Vol. 40(05), s. 370–393.
• Myers F.L., 2018, Istota mowy bezładnej a interwencja logopedyczna w giełkocie, [w:] K. Węsierska, K. Gaweł (red.), Zaburzenia płynności mowy, Gdańsk: Wydawnictwo Harmonia Universalis, s. 44–63.
• Ostapiuk B., Wojciechowska D., Grabias S., Woźniak T., 2018, Dyskusja po dyskusji na konferencji w Chorzowie, czyli o niektórych problemach logopedii w Polsce, „Logopedia”, t. 47(1), s. 369–398.
• Palka S., 2003, Dialog w dydaktyce ogólnej i praktyce kształcenia, [w:] A. Karpińska (red.), Teoria i praktyka kształcenia w dialogu i perspektywie, Białystok: Wydawnictwo Trans Humana, s. 481–487.
• Roulstone S., 2011, Evidence, expertise, and patient preference in speech‑language pathology, „International Journal of Speech‑Language Pathology”, Vol. 13(1), s. 43–48.
• Sackett D., Rosenberg W.M., Gray J.A., Haynes R.B., Richardson W.S., 1996, Evidence based medicine: What it is and what it isn’t, „BMJ”, No. 312, s. 71–72.
• Satterfield J.M., Spring B., Brownson R.C., Mullen E.J., Newhouse R.P., Walker B.B., Whitlock E.P., 2009, Toward a transdisciplinary model of evidence‑based practice, „The Milbank Quarterly”, No. 87, s. 368–390.
• Scaler Scott K., St. Louis K.O., 2009, A perspective on improving evidence and practice in cluttering, „Perspectives on Fluency and Fluency Disorders”, Vol. 19(2), s. 46–51.
• Sick U., 2004, Poltern, Stuttgart: Thieme.
• Simonska M., Georgieva D., 2007, Professional awareness of cluttering: ten years later, https://www.researchgate.net/publication/266215883_Professional_awareness_of_cluttering_ten_years_later (dostęp: 27.05.2022).
• Sønsterud H., 2019, The Importance of the Working Alliance in the Treatment of Cluttering, „Perspectives”, Vol. 4(6), s. 1568–1572.
• St. Louis K.O., Rustin L., 1996, Professional awareness of cluttering, [w:] F. Myers, K.O. St. Louis (red.), Cluttering – a clinical perspective, San Diego: Singular, s. 23–35.
• St. Louis K.O., Schulte K., 2011, Defining Cluttering: The lowest common denominator, [w:] D. Ward, K. Scaler Scott (red.), Cluttering: Research, Intervention and Education, East Sussex: Psychology Press, s. 233–253.
• Tarkowski Z., Smul M., 1988, Giełkot, Warszawa: Wydawnictwo ZSL.
• Tarkowski Z., Góral‑Półrola J., Reichel I., 2017, Mowa bezładna, [w:] Z Tarkowski (red.), Patologia mowy, Gdańsk: Wydawnictwo Harmonia Universalis, s. 165–194.
• Vanryckeghem M., 2018, Wielowymiarowa, oparta na dowodach diagnoza prowadząca do wielopłaszczyznowej terapii jąkania, [w:] K. Węsierska, K. Gaweł (red.), Zaburzenia płynności mowy, Gdańsk: Wydawnictwo Harmonia Universalis, s. 30–43.
• Van Zaalen Y., Reichel I., 2015, Cluttering. Current Views on Its Nature, Diagnosis, and Treatment, Bloomington: iUniverse.
• Węsierska K., 2015, Logopeda jako specjalista w dziedzinie zaburzeń płynności mowy, [w:] taż (red.), Zaburzenia płynności mowy, t. 1, Niezdrowice–Katowice: Wydawnictwo Komlogo, Uniwersytet Śląski, s. 101–113.
• Węsierska M., St. Louis K.O., 2018, Postawy polskich i angielskich studentów logopedii wobec giełkotu i osób zmagających się z tym zaburzeniem, [w:] K. Węsierska, K. Gaweł (red.), Zaburzenia płynności mowy, Gdańsk: Wydawnictwo Harmonia Universalis, s. 142–155.
• Węsierska K., Myszka A., Płusajska‑Otto A., St. Louis K.O., 2015, Osoby z giełkotem w społeczeństwie – diagnostyka, świadomość społeczna, postulaty, [w:] K. Węsierska (red.), Zaburzenia płynności mowy, t. 1, Niezdrowice–Katowice: Wydawnictwo Komlogo, Uniwersytet Śląski, s. 251–264.
• Węsierska K., St. Louis K., Wesierska M., Porwoł I., 2021, Changing Polish university students’ attitudes toward cluttering, „Journal of Fluency Disorders”, No. 67, s. 1–16.
• Wielki słownik języka polskiego PAN, b.d., https://wsjp.pl/ (dostęp: 9.02.2022).
• Wilhelm R., 2020, Too fast for words: How discovering that I don’t stutter but clutter changed my life, Nijmegen: Big Time Publishers.
• Woźniak T., 2018, Zaburzenia płynności mowy – stan badań i praktyki logopedycznej na początku XXI wieku, „Logopedia”, t. 47(1), s. 141–156.

Identifiers

DOI

10.18778/2544-7238.06.08

Biblioteka Nauki

28408936