DLD (SLI) a ASD w kontekście logopedycznej diagnozy różnicowej

• Authors: Elżbieta Sadowska

Title variants

EN

Speech Therapy: Differential Diagnosis for DLD (SLI) and ASD

Abstracts

EN

Changes in terminology included in the largest classification systems and the latest results of research on the linguistic functioning of people with DLD (SLI) and ASD indicate the need to revise the differential speech therapy diagnosis and terminology used to describe these disorders. The presented article presents both historical views on SLI and autism, as well as contemporary approaches and new terms (DLD and ASD). It was also indicated what changes have occurred in the way these disorders are defined in recent years.

PL

Zmiany w terminologii ujęte w największych systemach klasyfikacyjnych oraz najnowsze wyniki badań dotyczących językowego funkcjonowania osób z DLD (SLI) oraz ASD wskazują na konieczność rewizji logopedycznej diagnozy różnicowej oraz terminologii używanej do opisu tych zaburzeń. W prezentowanym artykule przedstawiono zarówno historyczne spojrzenia na SLI i autyzm, jak i współczesne ujęcia oraz nowe terminy (DLD i ASD). Wskazano również, jakie zmiany zaistniały w sposobie definiowania tych zaburzeń w ostatnich latach.

Keywords

PL

ASD; SLI; DLD; logopedyczna diagnoza różnicowa

EN

ASD; SLI; DLD; speech therapy differential diagnosis

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Logopaedica Lodziensia
• Year: 2022
• Issue: 6
• Pages: 231-243

Dates

published

2022

Contributors

author

Elżbieta Sadowska

• Uniwersytet Warszawski, Instytut Polonistyki Stosowanej

• https://orcid.org/0000000238543196

References

• Adlof S.M., Hogan T.P., 2019, If we don’t look, we won’t see: Measuring language development to inform literacy instruction, „Policy Insights from the Behavioral and Brain Sciences”, No. 6, s. 210–217.
• Bishop D.V.M., 1997, Uncommon Understanding: Development and Disorders of Language Comprehension in Children, Hove: Psychology Press.
• Bishop D.V.M., 2010, Overlaps between autism and language impairment: Phenomimicry or shared etiology, „Behavior Genetics”, No. 40, s. 618–629.
• Bishop D.V.M., Snowling M.J., Thompson P.A., Greenhalgh T., CATALISE–2 Consortium, 2017, Phase 2 of CATALISE: A multinational and multidisciplinary Delphi consensus study of problems with language development: Terminology, „The Journal of Child Psychology and Psychiatry”, Vol. 58(10), s. 1068–1080.
• Chojnicka I., Ines M. de, Kwasiborska‑Dudek J., 2020, Zaburzenie ze spektrum autyzmu – kryteria diagnostyczne, uwarunkowania genetyczne i neurobiologiczne, [w:] J. Kwasiborska‑Dudek, D. Emiluta‑Rozya, Diagnoza i terapia logopedyczna małego dziecka z zaburzeniem ze spektrum autyzmu (ASD), Gdańsk: Wydawnictwo Harmonia Universalis, s. 15–32.
• Czaplewska E., 2012, Rozumienie pragmatycznych aspektów wypowiedzi przez dzieci ze specyficznym zaburzeniem rozwoju językowego (SLI), Gdańsk: Wydawnictwo Harmonia Universalis.
• Emiluta‑Rozya D., Kwasiborska‑Dudek J., 2020, Opóźniony rozwój mowy czy zaburzony rozwój komunikacji werbalnej i niewerbalnej u dzieci z ASD – diagnozowanie i formy zaburzeń komunikacji w ASD, [w:] D. Emiluta‑Rozya, J. Kwasiborska‑Dudek (red.), Diagnoza i terapia logopedyczna małego dziecka z zaburzeniami ze spektrum autyzmu (ASD), Gdańsk: Wydawnictwo Harmonia Universalis, s. 89–131.
• Emiluta‑Rozya D., Lipiec D., Więcek‑Poborczyk I., 2020, Komunikacja niewerbalna i werbalna dzieci z ASD oraz dzieci rozwijających się prawidłowo – uściślenia terminologiczne, [w:] D. Emiluta‑Rozya, J. Kwasiborska‑Dudek (red.), Diagnoza i terapia logopedyczna małego dziecka z zaburzeniami ze spektrum autyzmu (ASD), Gdańsk: Wydawnictwo Harmonia Universalis, s. 33–50.
• Gałecki P., Pilecki M., Rymaszewska J., Szulc A., Sidorowicz S., Wciórka J. (red.), 2018, Kryteria diagnostyczne zaburzeń psychicznych DSM–5, Wrocław: Wydawnictwo EDRA Urban & Partner.
• Georgiou N., Spanoudis G., 2021, Developmental Language Disorder and Autism: Commonalities and Differences on Language, „Brain Science”, Vol. 11, No. 589, s. 1–29.
• Gerc K., Jurek M., 2019, Zaburzenia ze spektrum autyzmu w perspektywie diagnozy różnicowej, „Eruditio et Ars”, nr 1(2), s. 30–38.
• Gernsbacher M.A., Morson E.M., Grace E.J., 2015, Language Development in Autism, [w:] G. Hickok, S. Small (red.), Neurobiology of Language, New York: Academic Press, s. 879–886.
• Green L.B., 2020, The Specific Language Impairment/Developmental Language Disorders forum: Fostering a discussion of terminology, „Perspectives of the ASHA Special Interest Groups”, Vol. 5(1), s. 3–5.
• Jastrzębowska G., 2019, Zaburzenia neurorozwojowe. Zmiany w podejściu teoretycznym i diagnostycznym, „Logopedia”, t. 48, nr 1, s. 27–45.
• Kjelgaard M.M., Tager‑Flusberg H., 2001, An investigation of language impairment in autism: Implications for genetic subgroups, „Language and Cognitive Processes”, No. 16, s. 287–308.
• Krasowicz‑Kupis G., 2012, SLI i inne zaburzenia językowe, Sopot: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
• Krasowicz‑Kupis G., 2020, Zaburzenia mowy i komunikacji, [w:] I. Grzegorzewska, L. Cierpiałkowska, A.R. Borkowska (red.), Psychologia kliniczna dzieci i młodzieży, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 352–365.
• Lancaster H.S., Camarata S., 2019, Reconceptualizing developmental language disorder as a spectrum disorder: Issues and evidence, „International Journal of Language & Communication Disorders”, Vol. 54(1), s. 79–94.
• Leonard L.B., 2006, SLI – specyficzne zaburzenie rozwoju językowego, Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
• Leonard L.B., 2020, A 200‑year history of the study of childhood language disorders of unknown origin: Changes in terminology, „Perspectives of the ASHA Special Interest Groups”, Vol. 5(1), s. 6–11.
• McGregor K., Goffman L., Owen Van Horne A., Hogan T.P., Finestack L.H., 2020, Developmental language disorder: Applications for advocacy, research and clinical service, „Perspectives of the ASHA Special Interest Groups”, Vol. 5(1), s. 38–46.
• Międzynarodowa Statystyczna Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych. Rewizja dziesiąta, 2010, Klasyfikacja zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania w ICD–10. Opisy kliniczne i wskazówki diagnostyczne, Kraków: Uniwersyteckie Wydawnictwo Medyczne „Vesalius”, Instytut Psychiatrii i Neurologii.
• Murza K.A., Ehren B.J., 2020, Considering the language disorder label debate from a school speech‑language pathology lens, „Perspectives of the ASHA Special Interest Groups”, Vol. 5(1), s. 47–54.
• Owen Van Horne A., Ebbels S., Redmond S., Finestack L., b.d., SLI, PLI, LLD, or DLD? A debate on terminology in child language research programs, University of Delaware, https://cpb‑us‑w2.wpmucdn.com/sites.udel.edu/dist/9/6467/files/2018/12/ASHA_DLD_Presentation‑pvuker.pdf (dostęp: 25.05.2021).
• Paul R., 2020, Children’s language disorders: What’s in a name?, „Perspectives of the ASHA Special Interest Groups”, Vol. 5(1), s. 30–37.
• Rice M.L., 2020, Clinical lessons from studies of children with specific language impairment, „Perspectives of the ASHA Special Interest Groups”, Vol. 5(1), s. 12–29.
• Riches N.G., Loucas T., Baird G., Charman T., Simonoff E., 2010, Sentence repetition in adolescents with Specific Language Impairments and autism: An investigation of complex syntax, „International Journal of Language & Communication Disorders”, No. 45, s. 47–60.
• Roqueta C.A., Katsos N., 2020, A distinction between linguistic and social pragmatics helps the precise characterization of pragmatic challenges in children with autism spectrum disorders and developmental language disorder, „Journal of Speech, Language, and Hearing Research”, No. 63, s. 1494–1508.
• Rymarczyk K., 2021, Mózgowe podłoże rozwoju mowy w autyzmie, „Poradnik Językowy”, nr 6(785), s. 39–51.
• Sadowska E., 2020, Zachowania komunikacyjne dzieci z autyzmem. Wpływ deficytów kompetencji komunikacyjnej na sposób porozumiewania się dzieci z autyzmem, Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
• Smoczyńska M., 2000, Wczesna interwencja u dzieci z opóźnionym rozwojem mowy, [w:] H. Mierzejewska, M. Przybysz‑Piwkowa (oprac.), Teoretyczne podstawy metod usprawniania mowy. Afazja. Zaburzenia rozwoju mowy, Warszawa: Pomagisterskie Studium Logopedyczne Wydziału Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego i Sekcja Logopedyczna Towarzystwa Kultury Języka, s. 45–54.
• Tager‑Flusberg H., 1981, Sentence comprehension in autistic children, „Applied Psycholinguistics”, No. 2, s. 5–24.
• Tager‑Flusberg H., Lord C., Paul R., 2005, Language, and communication in autism, [w:] F. Volkmar, R. Paul, A. Klin, D. Cohen (red.), Handbook of Autism and Pervasive Developmental Disorders, Hoboken: John Wiley & Sons, s. 335–364.
• Volkers N., 2018, Diverging views on language disorders, „The ASHA Leader”, Vol. 23(12), s. 44–53.
• Walenski M., Tager‑Flusberg H., Ullman M.T., 2006, Language in Autism, [w:] S.O. Moldin, J.L.R. Rubenstein (red.), Understanding Autism: From Basic Neuroscience to Treatment, Boca Raton: CRC Press, s. 175–204.
• Whitehouse A.J.O., Barry J.G., Bishop D.V.M., 2008, Further defining the language impairment of autism: Is there a Specific Language Impairment subtype?, „Journal of Communication Disorders”, No. 41, s. 319–336.
• Williams D., Botting N., Boucher J., 2008, Language in Autism and Specific Language Impairment: Where Are the Links?, „Psychological Bulletin”, No. 134, s. 944–963.
• Wilson E.C., Gillan N., Spain D., Robertson D., Roberts G., Murphy C.M., Maltezos S., Zinkstok J., Johnston K., Dardani Ch., Ohlsen Ch., Deeley P.Q., Craig M., Mendez M.A., Happé F., Murphy D.G.M., 2013, Comparison of ICD–10R, DSM‑IV‑TR and DSM–5 in an Adult Autism Spectrum Disorder Diagnostic Clinic, ,,Journal of Autism and Developmental Disorders”, Vol. 43, issue 11, s. 2515–2525.
• Wing L., 1997, Syndromes of Autism and Atypical Development, [w:] D.J. Cohen, F.R. Volkmar (red.), Handbook of Autism and Pervasive Developmental Disorders, New York: John Wiley & Sons, s. 148–170.

Identifiers

DOI

10.18778/2544-7238.06.15

Biblioteka Nauki

28408934