John Lennon – człowiek i artysta niespełniony?

• Authors: Andrzej Dorobek

Title variants

John Lennon: a man and artist unfulfiilled?

Abstracts

EN

In this essay, the author attempts at a synthetic insight into the biography of John Lennon, both as a confused genius of popular music and a victim ofthe childhood complex of motherly neglect: later transformed into the one of female domination and transferred onto Yoko Ono, his second wife andavant-garde “muse.” Consequently, their marriage, largely idealized by media, is shown here in the context of Lennon’s relations with other women (mainly his mother and aunt Mimi), his contradictory psychological traits and artistic/ideological evolution that resulted in being torn between pop superstardom, avant-garde artistry and, in last five years, virtual creative impotence. The stages of his mature life/solo career are identfied as successive, logical cases of disenchantment: of personal, artistic, or even cognitive nature. The comparative context for this analysis is provided by the references to the biographies of Elvis Presley and Mick Jagger.

PL

Niniejszy esej jest próbą syntetycznego, poniekąd psychoanalitycznego, ujęcia biografii Johna Lennona, zarówno jako ewidentnie zagubionego geniuszamuzyki popularnej, jak i ofiary chłopięcego kompleksu zaniedbania przez uwielbianą matkę – później wysublimowanego w kompleks kobiecej dominacjii przeniesionego na Yoko Ono, jego drugą żonę i awangardową „muzę.” W rezultacie ich związek, w znacznym stopniu wyidealizowany przez media, zostałukazany w kontekście relacji Lennona z innymi kobietami (na przykład z ciotką Mimi), sprzecznych cech jego osobowości oraz ewolucji światopoglądowej i artystycznej, która doprowadziła najpierw do dramatycznego rozdarcia między popowym supergwiazdorstwem a awangardowym artystostwem, ostatecznie zaś – do faktycznej niemocy twórczej w ciągu ostatnich pięciu lat życia. Perspektywę komparatystyczną dla tych rozważań wyznaczać będą biografie Elvisa Presleya i Micka Jaggera.

Keywords

PL

kompleks; trauma; dominacja; „krzyk pierwotny”; gwiazdorstwo; artyzm; niespełnienie

EN

complex; trauma; domination; “primal scream”; stardom, artistry; unfulfillment

• Publisher: Mazowiecka Uczelnia Publiczna w Płocku
• Journal: Rocznik Towarzystwa Naukowego Płockiego
• Year: 2020
• Volume: 12
• Pages: 43-72

Dates

published

2020

Contributors

author

Andrzej Dorobek

• Mazowiecka Uczelnia Publiczna w Płocku

• https://orcid.org/0000000251025182

References

• Appleton, Roger (reż.), Looking for Lennon, Evolutionary Films, 2018. DVD.
• Beatles, The, „Money”, With The Beatles, Parlophone, 1963. LP.
• Buskin, Richard, John Lennon: życie i legenda, tłum. Jarosław Rybski, Wrocław, Wydawnictwo „Astrum”, 1993.
• Byron, Alan (reż.), The Beatles: Made on Merseyside, Screenbound Productions, 2018. DVD.
• Cleave, Maureen, „At Home With Cynthia”, w: Lennon: The Liverpool Echo’s Tribute To John Lennon, Liverpool Echo, 15-19 grudnia 1980, przedruk w załączniku do wielopłytowej edycji Lennon, Apple, 1984. LP.
• Connolly, Ray, Being John Lennon: a Restless Life, London, Wiedenfeld and Nicholson, 2018.
• Cowey, Chris (reż.), Becoming The Beatles, Formative Productions, 2012. TV film.
• Epstein, Michael (reż.), LENNONYC, Two Lefts Don’t Make a Right Productions/ Dakota Group/Thirteen American Monsters, 2010. DVD.
• Goldman, Albert, The Lives of John Lennon, 1988, e-book, brak numeracji stron. [Dostęp: 11.12.2018].
• Hilton, Simon (reż.), Lennon Legend, Parlophone, 2003. DVD.
• Kamieniecka, Anna Elżbieta, „John Lennon: Pierwotny krzyk”, Zwierciadło. pl, 18. 06. 2012, brak numeracji stron. [Dostęp: 28.12.2018].
• Kenny, Francis, Understanding John Lennon, London, Shepheard-Walwyn (Publishers) Ltd, 2020.
• Lennon, John (Plastic Ono Band), „Cold Turkey”, Apple, 1969. SP.
• Lennon, John (Plastic Ono Band), „Mother,” „God”, John Lennon/Plastic Ono Band, Apple, 1970. LP.
• Lennon, John, „Scared”, „Nobody Loves You (When You’re Down And Out)”, Walls And Bridges, Apple Records, 1974. LP.
• Lennon, John i Yoko Ono, „Woman”, Double Fantasy, Geffen, 1980. LP.
• Loder, Kurt, „Straight Time”, Rolling Stone 1983 nr 395.
• Longfellow, Matthew (reż.), Classic Albums: „John Lennon/Plastic Ono Band”, IsIs Productions/Eagle Rock Entertainment, 2008. DVD.
• Mac Donald, Ian, Revolution in the Head: The Beatles’ Records and the Sixties, London, Pimlico, 2005.
• Mekas, Jonas i Andrew Solt (reż.), Gimme Some Truth: the Making of John Lennon’s „Imagine” Album, EMI/Capitol, 2000. DVD.
• Norman, Philip, John Lennon: The Life, London, Harper Collins Publishers, 2008.
• Norman, Philip, Shout! The True Story of The Beatles, London, Simon & Schuster, 1981, wersja e-book, brak numeracji stron. Dostęp, 12. 12, 2018.
• Norman, Philip, Szał! Prawdziwa historia Beatlesów, tłum. Arkadiusz Belczyk, Bielsko-Biała, Pascal, 2003.
• Pang, May, Loving John, 1985, wersja e-book, brak numeracji stron. [Dostęp; 20.12.2018].
• Pareles, Jon i Patricia Romanowski, The Rolling Stone Encyclopedia of Rock&Roll, New York, Rolling Stone Press/Summit Books, 1983.
• Raymond, Alan i Susan Raymond (reż.), Elvis Presley: ‘56 Special, Elvis ‘56 Inc./Lightyear Entertainment, 1987. VC.
• Richards, Keith, James Fox, Życie. Autobiografia, tłum. Magdalena Bugajska, Warszawa, Wydawnictwo Albatros, 2011.
• Rolling Stones, The, „It’s Only Rock’n’Roll”. It’s Only Rock’n’Roll, Rolling Stones Records, 1974. LP.
• Ryan, David Stuart, Tajemnica Johna Lennona, tłum. Stanisław Czaja, Literatura, 1985, nr 9.
• Ryan, David Stuart, Tajemnica Johna Lennona, tłum. Stanisław Czaja, Literatura, 1985, nr 11.
• Ryan, David Stuart, Tajemnica Johna Lennona, tłum. Stanisław Czaja, Literatura, 1986, nr 1.
• Saville, Lyndy (reż.), Discovering Lennon, BBC 2010. TV Special.
• Scheinfeld, John (reż.), The U.S. vs. John Lennon, Authorized Pictures, 2006. DVD.
• Scorsese, Martin (reż), George Harrison: Living in the Material World, Grove Street Pictures, 2011. DVD.
• Solt, Andrew (reż.), Imagine John Lennon, Warner Bros., 1988. VC.
• Upshal, David (reż.), The Seven Ages of Elvis, Sky Arts Ltd, 2017. TV film.
• Turner, Steve, Głód niebios. Rock & roll w poszukiwaniu zbawienia, tłum. Tomasz Bieroń, Kraków, Wydawnictwo Znak, 1997.
• Weiss, Wiesław, „Wielki poker”, Magazyn Muzyczny Jazz,1983, nr 4.
• Weiss, Wiesław, „The Rolling Stones /9/”, Magazyn Muzyczny Jazz, 1987, nr 7.
• Womack, Kenneth, John Lennon 1980: The Last Days in the Life, London, Omnibus Press. 2020.

Identifiers

DOI

10.19251/rtnp/2020.12(3)

Biblioteka Nauki

23050696