Edukacja żywieniowa dziecka sześcioletniego – potrzeby i wyzwania

• Authors: Iwona Samborska

Title variants

EN

The Nutritional Education of the Six-year-old Child – Needs and Challenges

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W artykule podjęto problem edukacji żywieniowej najmłodszych. Zwrócono uwagę na konieczność prowadzenia konkretnych działań w sferze edukacji zmierzających do podnoszenia stanu świadomości, kształtowania umiejętności oraz postaw zapewniających dokonywanie prawidłowych wyborów żywieniowych. Wskazano na czynniki indywidualne, społeczne i kulturowe mające wpływ na kwestie związane z wyborem jedzenia. W celu ukazania zróżnicowanego charakteru tych uwarunkowań dokonano analizy doświadczeń dzieci związanych z jedzeniem. W badaniach poszukiwano próby odpowiedzi na pytanie, jakie znaczenie nadają dzieci podstawowym kategoriom związanym z żywnością i żywieniem. Istotne było rozpoznanie, jakiego rodzaju jedzenie pojawia się w wypowiedziach badanych oraz w jakich kontekstach dzieci sytuują te wypowiedzi. Przedmiotem badania były wypowiedzi 20 dzieci sześcioletnich. Kontekst badania uwzględniał perspektywę indywidualną (osobistą) i społeczną doświadczeń dziecka. Metodą badania była analiza treści. Z przeprowadzonych analiz wynika, że sfera żywności i żywienia zajmuje ważne miejsce w życiu dziecka. Zwraca uwagę specyfika postrzegania żywności oraz przestrzeni związanej z żywieniem przez badanych, bogactwo zastosowań produktów żywnościowych oraz różnorodność kontekstów, w jakich się pojawiają. Na tle dokonanych analiz zwrócono uwagę na wskazywane w literaturze zagadnienie alfabetyzmu żywieniowego. Wyróżniono cele oraz zadania edukacji żywieniowej i żywnościowej. Wskazano na potrzeby i wyzwania edukacji żywieniowej oraz konieczność prowadzenia takiej edukacji od najmłodszych lat.

EN

The article deals with the problem of nutritional education of the youngest. It points out the need to carry out specific actions in the field of education aimed at raising awareness, shaping skills and attitudes, to ensure proper nutrition choices. Individual, social and cultural factors influencing the issues related to food choices are indicated. In order to show the diverse nature of these conditions, an analysis of children’s experiences related to food was made. The aim of the research was to answer the question of what importance children give to basic categories related to food and nutrition. It was important to recognize what kind of food appears in the statements of the respondents and in what contexts children situate their statements. The subject of the research were the statements of 20 six-year-old children. The context of the study included the individual (personal) and social perspective of the child’s experience. The research method was content analysis. The analysis shows that food has an important place in the child’s life. What draws attention is the specificity of the perception of food and space related to nutrition by the respondents, the wealth of uses of food products, and the variety of contexts in which they appear. Against the background of the conducted analyses, attention was drawn to the issue of nutrition literacy (food literacy). The objectives and tasks of nutrition and food education were distinguished. The needs and challenges of nutritional education were pointed out, as well as the need to conduct such education from an early age.

Keywords

PL

edukacja żywieniowa; jedzenie; dziecko; doświadczenia dziecka; przedszkole; wczesna edukacja dziecka

EN

nutrition education; food; children; child’s experience; preschool; early childhood education; nutrition education; food; children; child’s experience; preschool; early childhood education

• Publisher: Wydawnictwo Libron - Filip Lohner
• Journal: Konteksty Pedagogiczne
• Year: 2020
• Volume: 2
• Issue: 15

Dates

published

2020-12-30

Contributors

author

Iwona Samborska

• Uniwersytet Śląski w Katowicach

References

• Babbie, E. (2009). Podstawy badań społecznych, tłum. W. Bedkiewicz et al. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Contento, I.R. (2018). Edukacja żywieniowa, tłum. O. Siara, M. Guzowska i W. Szczepański. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN SA.
• Czerniawska, O. (2015). Jedzenie jako sytuacja edukacyjna, od natury do kultury. W: B. Juraś-Krawczyk i E. Woźnicka (red.), Jedzenie jako sytuacja edukacyjna i społeczna (s. 13–21). Łódź: Wydawnictwo Akademii Humanistyczno-Ekonomicznej w Łodzi.
• Flick, U. (2012). Projektowanie badania jakościowego, tłum. P. Tomanek. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Korzycka, M. i Wojciechowski, P. (2017). System prawa żywnościowego. Warszawa: Wolters Kluwer.
• Kvale, S. (2012). Prowadzenie wywiadów, tłum. A. Dziuban. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Mazur, J. (red.) (2015). Zdrowie i zachowania zdrowotne młodzieży szkolnej w Polsce na tle wybranych uwarunkowań socjodemograficznych. Wyniki badań HBSC 2014. Warszawa: Instytut Matki i Dziecka–HBSC 2015.
• Myszkowska-Ryciak, J. i Harton, A. (2018). Eating Healthy, Growing Healthy: Impact of a Multi-Strategy Nutrition Education on the Assortments of Beverages Served in Preschools, Poland. International Journal of Environmental Research and Public Health, 15(1355), 1–10. DOI: 10.3390/ijerph15071355.
• Parasecoli, F. (2019). Food Studies: Where Do We Go from Here? W: P. Hamera, A.K. Kuropatnicki i A. Piskorz (red.), Food and Drink in Contexts (s. 7–9). Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego.
• Rysha, A., Gjergji, T.M. i Ploeger, A. (2017). Nutritional status of preschool children attending kindergartens in Kosovo. Journal of Health, Population and Nutrition, 36(26), 1–8. DOI: 10.1186/s41043-017-0105-1.
• Silverman, D. (2009). Interpretacja danych jakościowych. Metody analizy rozmowy, tekstu i interakcji, tłum. M. Głowacka-Grajper i J. Ostrowska. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Skinder, M. i Kulpa, E. (2019). Charakterystyka demograficzna, edukacja, zdrowie i spędzanie wolnego czasu polskich dzieci w latach 2010–2017. W: D. Jaroszewska- Choraś, A. Kilińska-Pękacz i A. Wedeł-Domaradzka, (red.), Prawa dziecka. Perspektywa prywatnoprawna i społeczna (s. 317–341). Gdańsk: Wydawnictwo Naukowe Katedra.
• Szewczyk, T. (2015). Tożsamość z garnka i z patelni – nieintencjonalne alternatywne wychowanie. W: B. Juraś-Krawczyk i E. Woźnicka (red.), Jedzenie jako sytuacja edukacyjna i społeczna (s. 149–169). Łódź: Wydawnictwo Akademii Humanistyczno- Ekonomicznej w Łodzi.
• Weker, H. (2017a). Rozwijanie preferencji smakowych. W: B. Woynarowska (red.), Edukacja zdrowotna. Podstawy teoretyczne. Metodyka. Praktyka (s. 365). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Weker, H. (2017b). Zasady prawidłowego żywienia. W: B. Woynarowska (red.), Edukacja zdrowotna. Podstawy teoretyczne. Metodyka. Praktyka (s. 359–364). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Woynarowska, B. (2014). Edukacja zdrowotna dzieci i młodzieży i jej cele. W: B. Woynarowska (red.), Organizacja i realizacja edukacji zdrowotnej w szkole. Poradnik dla dyrektorów szkół i nauczycieli gimnazjum (s. 11–13). Warszawa: Ośrodek Rozwoju Edukacji.
• Woynarowska, B. (red.) (2017a). Edukacja zdrowotna. Podstawy teoretyczne. Metodyka. Praktyka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Woynarowska, B. (2017b). Edukacja żywieniowa – definicje, cele, fazy, adresaci. W: B. Woynarowska (red.), Edukacja zdrowotna. Podstawy teoretyczne. Metodyka. Praktyka (s. 366–369). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Woynarowska, B. (2017c). Edukacja żywieniowa dzieci i młodzieży w rodzinie, przedszkolu i szkole. W: B. Woynarowska (red.), Edukacja zdrowotna. Podstawy teoretyczne. Metodyka. Praktyka (s. 376–379). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Woynarowska, B. (2017d). Specyfika edukacji żywieniowej dzieci i młodzieży. W: B. Woynarowska (red.), Edukacja zdrowotna. Podstawy teoretyczne. Metodyka. Praktyka (s. 369–375). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Woynarowska-Sołdan, M. i Woynarowska, B. (2017). Przedszkole promujące zdrowie. Poradnik dla przedszkoli i osób wspierających ich działania w zakresie promocji zdrowia. Warszawa: Ośrodek Rozwoju Edukacji, https://www.ore.edu.pl/2018/02/przedszkole-promujace-zdrowie/ [dostęp: 30.12.2019].
• Woźnicka, E. (2015). Bariery w zdrowym odżywianiu w opinii dorosłych. W: B. Juraś- Krawczyk i E. Woźnicka (red.), Jedzenie jako sytuacja edukacyjna i społeczna (s. 121– 136). Łódź: Wydawnictwo Akademii Humanistyczno-Ekonomicznej w Łodzi.

Identifiers

DOI

10.19265/kp.2020.2.15.275