Zadania biegłego w zreformowanym przez papieża Franciszka procesie małżeńskim

• Authors: Tomasz Rozkrut

Title variants

EN

Duties of an expert in the marriage process reformed by Pope Francis

Abstracts

EN

The Canon Law of Process and in particular the process praxis of Apostolic Tribunals, including judicature of the Roman Rota, as well as other courts of the Church, continuously draws attention to the role and meaning of the expert’s opinion in the process of adjudicating the nullity of marriage. Extensive professional expertise and honesty in performing a task entrusted to him constitute a guarantee of appropriate use of the process proof from the opinion of an expert that, at the same time, may provide a great input for the prestige of administering justice by the Church courts. Participation of an expert in the modern marriage process should help it to be fair and substantive. In other words, it should specifically help in an efficient and fast recognition of truth concerning the litigated marriage. Among other facts the Pope Francis’s process reform indicates the fact that states that the reformed marriage process requires that the highest level of protection of the truth concerning the holy marriage bond must be guaranteed. All of this causes that nowadays there appear new challenges for the meaning and role of an expert, namely for the value of his opinion for the marriage process needs, primarily, in regards of determination of the mental nature anomalies, i.e. the term introduced formally into the Code of Canon Law by the reform of Pope Francis. Due to this, it should be noted that the amendment made by Pope Francis remains in full concordance with teaching of his predecessors holding office of the Holy See Bishop. It is only a transfer of an important teaching of John Paul II and Benedict XVI into a formalized new process reform. Hence, it must be underlined in the conclusion that this is an important evolution that we are dealing with and development of the Church doctrine and law, at the same time. They are always concentrated on human wellbeing. By this, the Canon Law gives response to the complicated challenges of modern reality without losing its foundation in the natural law.

PL

Kanoniczne prawo procesowe, w szczególności zaś praktyka procesowa tak Trybunałów Apostolskich, w tym orzecznictwo Trybunału Roty Rzymskiej, jak i pozostałych sądów Kościoła, ciągle kieruje uwagę na rolę i znaczenie opinii biegłego w procesie orzekania nieważności małżeństwa. Duża kompetencja zawodowa oraz uczciwość wykonywanego przez biegłego powierzonego mu zadania, są gwarancją właściwego wykorzystania procesowego dowodu z opinii biegłego, który równocześnie może dać duży wkład dla prestiżu administrowania sprawiedliwości przez sądownictwo Kościoła. We współczesnym procesie małżeńskim, udział biegłego winien pomóc, aby był on sprawiedliwy i merytoryczny, czyli konkretnie ma pomóc w sprawnym oraz szybkim poznaniu prawdy na temat zaskarżonego małżeństwa. Między innymi na ten fakt zwraca uwagę reforma procesowa papieża Franciszka, która stanowi, że zreformowany proces małżeński wymaga zagwarantowania w najwyższym stopniu ochrony prawdy na temat świętego węzła małżeńskiego. To wszystko sprawia, że pojawiają się dzisiaj nowe wyzwania dla znaczenia oraz roli biegłego, czyli dla waloru jego opinii na potrzeby procesu małżeńskiego, przede wszystkim, w przedmiocie określenia anomalii natury psychicznej, czyli terminu wprowadzonego formalnie przez reformę papieża Franciszka do Kodeksu prawa kanonicznego. Dlatego też wypada zaznaczyć, że dokonana nowelizacja przez papieża Franciszka pozostaje w całkowitej zgodzie z nauczaniem jego poprzedników na urzędzie Biskupa Rzymskiego; jest to jedynie przeniesienie do sformalizowanej nowej normy procesowej ważnego nauczania Jana Pawła II i Benedykta XVI. Stąd też w konkluzji trzeba podkreślić, że mamy do czynienia z ważną ewolucją a jednocześnie rozwojem doktryny i prawa Kościoła, które mają na uwadze zawsze dobro człowieka. W ten sposób prawo kanoniczne, nie tracąc swojego fundamentu w prawie naturalnym, odpowiada na skomplikowane wyzwanie współczesnej rzeczywistości.

Keywords

PL

biegły; nieważność małżeństwa; papież Franciszek; proces małżeński; reforma procesowa

EN

expert; marriage nullity; Pope Francis; marriage process; process reform

• Publisher: Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
• Journal: Ius Matrimoniale
• Year: 2019
• Volume: 30
• Issue: 1
• Pages: 17-37

Dates

published

2019

Contributors

author

Tomasz Rozkrut

• Wydział Prawa Kanonicznego UPJPII w Krakowie

• https://orcid.org/0000000261895552

References

• Benedykt XVI, Ad sodales Tribunalis Romanae Rotae, w: AAS, 101 (2009) 124-128.
• Congregazione per l’Educazione Cattolica (degli Istituti di Studi), ISTRUZIONE, Gli studi di Diritto Canonico alla luce della riforma del processo matrimoniale, Presentazione di M. J. Arroba Conde, Lateran University Press, Città del Vaticano 2018.
• Jan Paweł II, Ad Rotae romanae auditores coram admissos, w: AAS, 79 (1987) 1453-1459.
• Jan Paweł II, Ad Romanae Rotae Auditores simul cum officialibus et advocatis coram admissos, w: AAS, 80 (1988) 1178-1185.
• Quaesitum de usu periti in causis nullitatis matrimonii, „Periodica”, 87 (1998) 619-622.
• Papież Franciszek, List apostolski motu proprio „Mitis Iudex Dominus Iesus”, reformujący kanony Kodeksu Prawa Kanonicznego dotyczące spraw o orzeczenie nieważności małżeństwa. List apostolski motu proprio „Mitis et misericors Iesus”, reformujący kanony Kodeksu Kanonów Kościołów Wschodnich dotyczące spraw o orzeczenie nieważności małżeństwa (tekst łacińsko-polski), Tarnów 2015.
• J. T. Martín de Agar, Incapacità consensuale nei recenti discorsi del Romano Pontefice alla Rota Romana, „Ius Ecclesiae”, 2 (1989) 395-422.
• P. Gefaell, Elaborazione e valutazione della perizia psichiatrica, w: H. Franceschi – M. A. Ortiz, Verità del consenso e capacità di donazione, Roma 2009, s. 243.
• P. Gentili, T. Cantelmi, M. Aiello, Amori immaturi. Il contributo della psicologia e della psichiatria al Mitis Iudex, Libreria Editrice Vaticana, Città del Vaticano 2020.
• Z. Grocholewski, Sędzia kościelny wobec ekspertyz neuropsychiatrycznych i psychologicznych. Rozważania nad ostatnim przemówieniem Ojca Świętego w Rocie Rzymskiej (tłumaczenie: T. Pieronek), „Prawo Kanoniczne”, 31 (1988) 75-98.
• U. Navarrete, Commentarium, „Periodica” 87 (1998) 623-641.
• A. Polaino-Lorente, Comentarios de un psiquiatra al. discurso del papa al Tribunal de la Rota Romana (5–II-1987), „Ius Canonicum”, 54 (1987) 599-607.
• T. Rozkrut, Biegły (psycholog, psychiatra) w procesie o nieważność małżeństwa, w: Człowiek między losem a wyborem, Księga pamiątkowa dedykowana Księdzu Władysławowi Szewczykowi, red. M. Drożdż, Tarnów 2006, s. 249-264.
• T. Rozkrut, Decreto generale della Conferenza Episcopale Polacca relativo alla questione della protezione delle persone fisiche con riguardo al trattamento dei dati personali nella Chiesa cattolica, „Ius Ecclesiae”, 31 (2019) 499-514.
• T. Rozkrut, Dialog sędziego z biegłym w kanonicznym procesie małżeńskim, „Prawo Kanoniczne”, 54, 1-2 (2011) 161-174.
• T. Rozkrut (red.), Komentarz do Instrukcji procesowej „Dignitas connubii”, Sandomierz 2007.
• T. Rozkrut, Procesowy dialog sędziego z biegłym w procesie małżeńskim, w: T. Rozkrut (red.), V. Ogólnopolskie Forum Sądowe, Gródek 2011, „Zalety oraz wady kanonicznego procesu o stwierdzenie nieważności małżeństwa”, Gródek nad Dunajcem 13-14 czerwca 2011, Tarnów 2012, s. 99-129.
• T. Rozkrut, Przywołanie do poprawnej interpretacji procesowej kan. 1095 – Benedykt XVI do Roty Rzymskiej w 2009 r., „Annales Canonici”, 5 (2009) 231-235.
• T. Rozkrut, Walor opinii biegłego w kanonicznym procesie małżeńskim (Studium historyczno-prawne), Tarnów 2002.
• T. Rozkrut, Zadania biegłego w kościelnym postępowaniu sądowym, „Prawo Kanoniczne”, 49, 3-4 (2006) 63-86.
• D. Salvatori (red.), L’incapacità consensuale tra innovazione normativa e progresso scientifico (can. 1095, Mitis iudex e DSM-5), Libreria Editrice Vaticana, Città del Vaticano 2019.
• J. M. Serrano Ruiz, Le prove, w: P. V. Pinto (red.), Commento al Codice di Diritto Canonico, Libreria Editrice Vaticana, Città del Vaticano 2001, s. 909.
• G. Versaldi, Momentum et consectaria allocutionis Ioannis Pauli II ad auditores Romanae Rotae diei 5 februarii 1987, „Periodica de re morali canonica liturgica”, 77 (1988) 109-148.
• M. Al. Żurowski, Refleksje w związku z przemówieniem Jana Pawła II do Roty Rzymskiej w dniu 5 lutego 1987 r., „Prawo Kanoniczne”, 31 (1988) 99-107.

Identifiers

DOI

10.21697/2019.30.1.02

Biblioteka Nauki

21150575