Obraz Matki Boskiej Częstochowskiej z daru króla Jana Kazimierza w Rajczy

• Authors: Szymon Tracz

Title variants

EN

The painting of Our Lady of Częstochowa in Rajcza – a gift of King John Casimir

Abstracts

EN

A miraculous painting of Our Lady of Mercy of Kazimierz in Rajcza (64 x 45.8 cm) was painted in oil technique on handforged copper sheet. Unpreserved, originally an ebon frame with a support, allowing to place the masterpiece on a home altar, was replaced with a new, profiled, gilded frame. The painting is placed in the main altar of the parish church of St. Lawrence, a deacon and martyr and St. Casimir in Rajcza. On July 1, 2017 the painting was crowned with an episcopal crown. The painting recognized as of the highest artistic class is the best-known copy of a miraculous painting of Our Lady of Częstochowa that originates from the second quarter of the 17th century. There are some features such as precise mapping of the so-called crowns of Władysław IV, founded to adorn the original painting from Jasna Góra Monastery, that make scientists believe that while making the painting for the King, the artist was directly looking at the original painting of Our Lady of Częstochowa. The copy was most likely created in the Jasna Góra painting house, and its author may be a Pauline Father, JanFelicjan Ratyński. It is confirmed by historical sources that King John II Casimir Vasa (1609–1672), the owner of Żywiec estates, gave the painting to a new, soon-to-be built church in Rajcza. The King did it after his abdication, on July 4, 1669, in Żywiec when he was on the way to France. Since 1684 the painting has been placed in Rajcza, first in the wooden church, and after its removal, in a current one. Between May 2016 and February 2017 specialized conservation as well as physical and chemical tests of canvass stretcher were carried out to update the knowledge about the painting. Through its relations with King John II Casimir Vasa and the fact that it is the copy of one of the most recognizable Polish Marian paintings, the miraculous painting of Our Lady of Mercy of Kazimierz holds a unique place in Polish art. Its artistic and historical value goes hand in hand with a cultural value, constituting an important point of reference for Christian piety.

PL

Łaskami słynący obraz Matki Boskiej Miłosierdzia Kazimierzowskiej w Rajczy (64 x 45,8 cm), malowany jest w technice olejnej na ręcznie kutej blasze miedzianej. Niezachowaną, pierwotnie hebanową ramę z podpórką, pozwalającą umieszczać dzieło na domowym ołtarzyku, zastąpiła nowa, profilowana i złocona rama. Obraz znajduje się w głównym ołtarzu kościoła parafialnego pw. Św. Wawrzyńca, diakona i męczennika i św. Kazimierza, królewicza w Rajczy. 1 VII 2017 wizerunek został ukoronowany koroną biskupią. Obraz o najwyższej klasie artystycznej, stanowi najlepszą znaną obecnie kopię cudownego obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej jaka powstała w drugiej ćwierci XVII w. Wizerunek namalowano bezpośrednio z oryginału, za czym przemawiają jego cechy formalne, m.in. z precyzyjnym uwzględnieniem tzw. koron władysławowskich, jakie w latach1625-1633 ufundowano dla ozdoby jasnogórskiego oryginału. Kopia najprawdopodobniej powstała w malarni jasnogórskiej, a jej autorem być może był paulin o. Jan Felicjan Ratyński. Obraz, co potwierdzają źródła historyczne, podarował do mającego się zbudować w Rajczy nowego kościoła król Jan II Kazimierz Waza (1609-1672), właściciel dóbr żywieckich. Stało się to po jego abdykacji w drodze do Francji w Żywcu 4 lipca 1669 r. Od 1684 r. wizerunek jest przechowywany w Rajczy – najpierw w drewnianym kościele, a po jego rozbiórce w obecnym nowym. Pomiędzy majem 2016, a lutym 2017 roku przeprowadzono specjalistyczną konserwację oraz badania fizyczno-chemiczne podobrazia, co zwiększyło naszą wiedzę o obrazie. Cudowny wizerunek Matki Boskiej Kazimierzowskiej poprzez swój związek z królem Janem Kazimierzem, będąc również kopią jednego z najbardziej rozpoznawalnych polskich obrazów maryjnych, zajmuje w polskiej sztuce miejsce wyjątkowe. Jego wartość artystyczno-historyczna idzie w parze wraz z wartością kultową, stanowiąc ważny punkt odniesienia dla chrześcijańskiej pobożności.

Keywords

PL

obraz; wizerunek; kopia; Matka Boska Częstochowska; korony władysławowskie; Rajcza; King Wladyslaw crowns

EN

image; copy; Our Lady of Częstochowa; King Wladyslaw crowns

• Publisher: Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
• Journal: Artifex Novus
• Year: 2019
• Issue: 3
• Pages: 34-57

Dates

published

2019

Contributors

author

Szymon Tracz

• Instytut Historii Sztuki i Kultury Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie

• https://orcid.org/0000000165400118

References

• U. Borkowska, Jasna Góra w pobożności królów polskich, „Studia Claromontana” 1983, nr 4, s. 141; taż, Królowie polscy a Jasna Góra od czasów Jana Kazimie - rza do końca Rzeczypospolitej Obojga Narodów, „Studia Claromontana” 1985, nr 6;
• W. Kolak, Matka Boska Kazimierzowska w Rajczy, „Studia Claromontana” 1988, nr 9, s. 87–95;
• A. Komoniecki, Chronografia albo dziejopis żywiecki, wyd. S. Grodziski, I. Dwornicka, Żywiec 1987;
• J. Kracik, W kręgu rodziny wójta Komonieckiego, „Karta Groni” 1980, nr 9–10;
• S. Leszczyński, Prolegomena do dziejów obrazu Najświętszej Maryi Panny w Rajczy 1635–1669, „Karta Groni” 2017, nr 17, s. 11–20;
• J. St. Pasierb, Znaczenie wizerunku Matki Boskiej Jasnogórskiej, „Studia Claromontana” 1984, nr 5;
• Z. Rozanow, E. Smulikowska, Zabytki sztuki Jasnej Góry. Architek - tura. Rzeźba. Malarstwo, Katowice 2009
• W. Tomkiewicz, Z dziejów polskiego mecenatu artystycznego w wieku XVII, Wrocław 1952.

Identifiers

DOI

10.21697/an.7062

Biblioteka Nauki

1068263