Enkomion mądrości i jego funkcja perswazyjna w Księdze Mądrości

• Authors: Dorota Muszytowska

Title variants

EN

The Wisdom Encomium and Its Persuasive Function in the Book of Wisdom

Abstracts

EN

The Book of Wisdom is considered a coherent text characterized by genre syncretism. The purpose of this article is to examine the praise of wisdom in the Book of Wisdom for its persuasive functions in the book. The encomium was used in the analysis as a typical genre of epideictic rhetoric. The text of the praise was analyzed from the perspective of the features distinguishing this genre and determining its underlying structure. The analysis led to the conclusion that the author used the possibilities of the genre to teach the recipients what wisdom they should seek and to encourage them to take actions to achieve it. The encomium in the Book of Wisdom was subordinated to advisory rhetoric and is an essential element in the work’s structure.

PL

Księga Mądrości uznawana jest za spójny tekst charakteryzujący się synkretyzmem gatunkowym. Celem niniejszego artykułu jest przebadanie zawartej w Księdze Mądrości pochwały mądrości pod kątem jej perswazyjnych funkcji w utworze. Do badań wykorzystano enkomion jako gatunek typowy dla retoryki epideiktycznej. Tekst pochwały został przeanalizowany z perspektywy cech wyróżniających ten gatunek i decydujących o jego bazowej strukturze. Analizy doprowadziły do wniosku, że autor wykorzystał możliwości gatunku, aby pouczyć odbiorców o jaką mądrość powinni zabiegać i by skłonić ich do podjęcia działań zmierzających do jej osiągnięcia. Enkomion w Księdze Mądrości został podporządkowany retoryce doradczej i stanowi ważny element w strukturze utworu.

Keywords

PL

Księga Mądrości;; enkomion;; pochwała madrości;; retoryka epideiktyczna;; retoryka symbuleutyczna

EN

Wisdom of Solomon;; encomium;; praise of wisdom;; epideictic rhetoric;; deliberative rhetoric

• Publisher: Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
• Journal: Collectanea Theologica
• Year: 2020
• Volume: 90
• Issue: 3
• Pages: 47-77

Dates

published

2020

Contributors

author

Dorota Muszytowska

• Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie

• https://orcid.org/000000015873382X

References

• Arystoteles, Retoryka. Retoryka dla Aleksandra. Poetyka. Wstęp, przekład i komentarz H. Podbielski, Warszawa 2009.
• Bizzeti, P., Il libro della Sapienza. Struttura e genere letterario (RivBSuppl. 11), Brescia 1984.
• Burgess, T.Ch., Epideictic Literature (Studies in Classical Philology 3), Chicago 1902.
• Burkes, S., „Wisdom and Apocalypticism in the Wisdom of Solomon”, Harvard Theological Review 95 (2002) nr 1, 21-44.
• Cicero Marcus Tullius, De Inventione. Retorici libriduoqui vocantur de inventione, ed. E. Stroebel, Lipsiae: B.G. Teubneri 1915.
• Cicero Marcus Tullius, De oratore. Brutus, Orator, ed. H. M. Hubbel, Cambridge – London: Harvard University Press W. Heinemann 1939.
• Cicero Marcus Tullius, Epistulae ad familiares, ed. W. Glynn Williams, Harvard University Press, Harvard 1927.
• Clarke, E.G., The Wisdom of Solomon, Cambridge 1973.
• Demosthenis, Orationes, recognovit S.H.Butcher, I-III, Oxonii 1903.
• Dimant, D., „Pseudonymity in the Wisdom of Solomon”, w: N.F. Marcos (red.), La Septuaginta en la investigacíon contemporánea, Madrid 1985, 243-255.
• Dionis Prusaensis, quem vocant Chrysostomum, quae exstant omnia, edidit, apparatu critico instruxit…, Hans von Arnima, vol. I-II, editio altera ex editione MDCCCLXXXXIII lucis ope expressa, Berolini 21962 (11893-1896).
• Dodson, J.R., The ‘Powers’ of Personification. Rhetorical Purpose in the Book of Wisdom and the Letter to the Romans, Berlin–New York 2008.
• Dupont-Sommer, A., „De l’immoralité astrale dans la Sagese de Salomon”, Revue des Études Grecques 62 (1949) fasc. 289-290, 80-87.
• Gilbert, M., The Literary Structure of the Book of Wisdom. A Study of Various Views, w: A. Passaro, G. Bellia (red.), The Book of Wisdom in Modern Research. Studies on Tradition, Redaction, and Theology, Berlin–New York 2005, 19-32.
• Glicksman, A.T., Wisdom of Solomon 10. A Jewish Hellenistic Reinterpretation of Early Israelite History through Sapiential Lenses (DCLS 9), Berlin–Boston 2011.
• Isocrates. Isocrates with an English Translation in three volumes by George Norlin, Cambridge – London 1980.
• Jordan, M., „Ancient Philosophic Protreptic and the Problem of Persuasive Genre”, Rhetorica 4 (1986) nr 4, 309-333.
• Kolarcik, M.F., „The Ambiguity of Death in the Book of Wisdom 1-6: A Study of Literary Structure and Interpretation” (AnBib 127), Rome 1991.
• Krawczyk, M., „Paradoks czystości. Interpretacja oraz implikacje teologiczne słowa „katharos” (czysty) oraz „katharotes” (czystość) w Mdr 7,22-28”, Collectanea Theologica 86 (2016) nr 1, 5-24.
• Kubiś, A., “Rhetorical Syncrisis in the Johannine Presentation of Jesus and Peter”, Biblical Annals 7 (2017) nr 4, 487-529.
• Maries, L., „Remarques sur la forme poétique du Livre de la Sagesse (1,1-9,17)”, Revue Biblique 5 (1908) nr 2, 251-257.
• McGlynn, M., Divine Judgment and Divine Benevolence in the Book of Wisdom (WUNT 139), Tübingen 2001.
• Nickelsburg, G.W.E., Jewish Literature Between the Bible and the Mishnah: A Historical and Literary Introduction, Philadelphia 1981.
• Pepe, C., „(Re)discovering a Rhetorical Genre: Epideictic in Greek and Roman Antiquity”, Res Rhetorica 4 (2017) nr 1, 17-31.
• Pepe, C., The Genres of Rhetorical Speeches in Greek and Roman Antiquity, Leiden–Boston 2013.
• Offerhaus, U., Komposition und Intention der Sapientia Salomonis, Bonn 1981.
• Perdue, L.G., „Pseudonymity and Greco-Roman Rhetoric. Mimesis and the Wisdom of Solomon“, w: J. Frey, J. Herzer, M. Janssen, C.K. Rothschild (red.), Pseudepigraphie und Verfasserfiktion in frühchristlichen Briefen, , Tübingen 2009, 27-59.
• Perdue, L.G., „Rhetoric and the Art of Persuasion in the Wisdom of Salomon”, w: S.E. Porter, A.W. Pitts (red.), Christian Origins and Hellenistic Judaism, (TENT 10), Leiden–Boston 2013, 341-371.
• Pernot, L., Epideictic Rhetoric. Questioning the Stakes of Ancient Praise, Austin 2015.
• Poniży, B., „Sapiencjalne przejście od „przymierza” do „przyjaźni” z Bogiem”, Verbum Vitae 4 (2003), 99-120.
• Poniży, B., Księga Mądrości (NKB.ST 20), Częstochowa 2012.
• Poniży, B., „Wykład pochwalny charakterystyki Mądrości (Mdr 7,22b-8,1)”, Tarnowskie Studia Teologiczne 23 (2004), 25-42.
• Progymnasmata. Greckie ćwiczenia retoryczne i ich modelowe opracowanie (Źródła i monografie 402), Przekł. i oprac. H. Podbielski, Lublin 2013.
• Reese, J.M., „A Semeiotic Critique: With Emphasis on the Place of the Wisdom of Solomon in the Literature of Persuasion”, Semeia 50 (1990), 229-242.
• Reese, J.M., Hellenistic Influence on the Book of Wisdom and Its Consequences (AnBib 41), Rome 1970.
• Reese, J.M., „Plan and Structure in the Book of Wisdom”, Catholic Biblical Quarterly 27 (1965) nr 4, 391-399.
• Reymond, E.D., „The Poetry of the Wisdom of Solomon Reconsidered”, Vetus Testamentum 52 (2002) fasc. 3, 385-399.
• Shekan, P.W., „The Text and Structure of the Book of Wisdom”, Traditio 3 (1945), 1-12.
• Słodczyk, R., „Hypotypoza – zapoznana figura na mapie relacji werbalno-wizualnych”, Ruch Literacki 59 (2018) nr 2, 143-159.
• Tanzer, S.J., „The Wisdom of Solomon”, w: C.A. Newsom, S.H. Ringe (red.), Women’s Bible Commentary. Expanded Edition with Apocrypha, Louisville 1992, 1998.
• Thackeray, H.S.J., „Rhythm in the Book of Wisdom”, The Journal of Theological Studies 6 (1905) nr 22, 232-237.
• Quitilian, Institutio oratoria, ed. H.E. Butler, vol. I-IV, London – New York: Harvard University Press 1920-1922.
• Warzecha, J., „Personifikacja słowa i mądrości jako przygotowanie Wcielenia”, Collectanea Theologica 70 (2000) nr 4, 21-35.
• Vílchez José, „Księga Mądrości”, w: W.R. Farmer (red.), W. Chrostowski (red. wyd. pol.), Międzynarodowy komentarz do Pisma Świętego. Komentarz katolicki i ekumeniczny na XXI wiek, Warszawa 2000, 795-809.
• Winston, D., Wisdom of Solomon (AB 43), Garden City 1979.
• Witte, M., „Emotions in the Prayers of the Wisdom of Solomon”, w: S.C. Reif, R.Egger-Wenzel (red.), Ancient Jewish Prayers and Emotions, Berlin–Boston 2015, 161-176.
• Wright, A.G., „Numerical Patterns in the Book of Wisdom”, The Catholic Biblical Quarterly 29 (1967) nr 3, 524-538.
• Wright, A.G., „The Structure of the Book of Wisdom”, Biblica 48 (1967) nr 2, 165-184.
• Zieliński, M., „La morte nel libro della Sapienza. Il raporto tra la figura della Sapienza e la realta della morte”, Biblical Annals 7 (2017) nr 3, 307-322.
• Zieliński, M., „«Przyszedł mi z pomocą duch mądrości» (Mdr 7,7). Relacja między starotestamentową mądrością a działaniem Ducha Świętego”, Verbum Vitae 37 (2020) nr 1, 35-47.

Identifiers

DOI

10.21697/ct.2020.90.3.04

Biblioteka Nauki

2031607