Teologiczna wymowa maryjnego tytułu „Pociecha migrantów” według papieża Franciszka

• Authors: Adam Wojtczak

Title variants

EN

The Theological Significance of the Marian Title “Solace of Migrants” According to Pope Francis

Abstracts

EN

The phenomenon of migration has become a global issue nowadays. The migrants are not only searching for jobs and better life conditions, but also for peace and security. The fate of the migrants is a challenge for the Church. Mary is an inspiration for Church in the process of their reception, protection, promotion, and integration. Mary is an anchorage for the migrants themselves. That is why, in 2020, Pope Francis granted her the title Solacium migrantium (“Solace of Migrants”) and ordered to include it within the Litany of Loreto. The aim of this article is to present the theological significance of the title according to Pope Francis. This task is interesting and useful and the more so, as the Pope does not answer directly and exhaustively the following questions: Why is Mary particularly close to the migrants? Which predispositions allow her to comfort them? In what way, exactly, does she do that? This article follows the Pope’s statements of various provenances, in order to extract from them the thoughts which make up his understanding of the title.

PL

Zjawisko migracji przybrało współcześnie formę globalną. Migranci poszukują nie tylko pracy i lepszych warunków życia, ale także pokoju i bezpieczeństwa. Ich losy są wyzwaniem dla Kościoła, który w ich przyjmowaniu, chronieniu, promowaniu i integrowaniu jest inspirowany przez Maryję. Stanowi Ona także ostoję dla samych migrantów. Dlatego papież Franciszek przyznał Jej w 2020 roku tytuł Solacium migrantium (Pociecha migrantów), który polecił włączyć do Litanii loretańskiej. Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie teologicznej wymowy tego tytułu w ujęciu papieża z Argentyny. Postawione zadanie tym bardziej interesujące i pożyteczne, że Franciszek nie odpowiada ani wprost, ani wyczerpująco na pytania: Dlaczego Maryja jest szczególnie bliska migrantom? Jakie predyspozycje Matki Boga umożliwiają Jej niesienie pociechy migrantom? W jaki konkretnie sposób to czyni? Artykuł podąża śladami papieskich wypowiedzi o różnej proweniencji, aby wyłuskać z nich myśli, które składają się na rozumienie tytułu „Pociecha migrantów” przez papieża Franciszka.

Keywords

PL

Maryja; migracja; Kościół; mariologia; papież Franciszek; „Pociecha migrantów”

EN

Mary; migration; the Church; Mariology; Pope Francis; “Solace of Migrants”

• Publisher: Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
• Journal: Collectanea Theologica
• Year: 2021
• Volume: 91
• Issue: 1
• Pages: 77-100

Dates

published

2021

Contributors

author

Adam Wojtczak

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

• https://orcid.org/0000000164312116

References

• Avi Mello, A., Mit Maria leben. Ein Gespräch mit Papst Franziskus, Leipzig 2016.
• Bartosik, G.M., „Mediatrix in Spiritu Mediatore. Pośrednictwo Najświętszej Maryi Panny jako uczestnictwo w pośredniczącej funkcji Ducha Świętego w świetle teologii współczesnej”, Niepokalanów 2006.
• Borghesi, M., Jorge Mario Bergoglio. Biografia intelektualna. Dialektyka i mistyka, tłum. D. Chodyniecki, Kraków 2018.
• Kongregacja ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów, „Litterae circulares ad praesides Conferentiarum Episcoparum de invocationibus «Mater misericordiae», «Mater spei» et «Solacium migrantium» in Litanias Lauretanas inserendis” (20 decembre 2020), https://press.vatican.va/content/salastampa/it/bollettino/pubblico/2020/06/20/0350/00805.html#la (dostęp 16.12.2020).
• Franciszek, „Kościół apeluje o ochronę godności. Audiencja dla uczestników sesji plenarnej Papieskiej Rady do spraw Duszpasterstwa Migrantów i Podróżujących” (24 maja 2013 r.), L’Osservatore Romano (wyd. pol.) 34 (2013) nr 7, 22–24.
• Franciszek, „Migranci i uchodźcy: ku lepszemu światu. Orędzie na Światowy Dzień Migranta i Uchodźcy 2014 roku” (5 sierpnia 2013 r.), L’Osservatore Romano (wyd. pol.) 34 (2013) nr 11, 4–6.
• Franciszek, „Magnificat kantykiem nadziei pokornych. Homilia na uroczystość Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny” (15 sierpnia 2013 r.), L’Osservatore Romano (wyd. pol.) 34 (2013) nr 10, 44–45.
• Franciszek, „Przybyliśmy, aby spotkać spojrzenie Maryi. Homilia przed sanktuarium Matki Bożej z Bonarii” (22 września 2013 r.), L’Osservatore Romano (wyd. pol.) 34 (2013) nr 11, 23–24.
• Franciszek, „Pamięć o Bogu. Homilia dla katechetów” (29 września 2013 r.), L’Osservatore Romano (wyd. pol.) 34 (2013) nr 11, 43–44.
• Franciszek, „Wiara Maryi rozwiązuje «węzeł» grzechu. Katecheza podczas spotkania modlitewnego na placu św. Piotra” (12 października 2013 r.), L’Osservatore Romano (wyd. pol.) 34 (2013) nr 12, 4–5.
• Franciszek, „Ile razy mówimy «dziękuję» w rodzinie? Homilia na placu św. Piotra” (13 października 2013 r.), L’Osservatore Romano (wyd. pol.) 34 (2013) nr 12, 7–9.
• Franciszek, „Sekret żydowskiej dziewczyny. Katecheza wygłoszona podczas audiencji generalnej” (23 paź-dziernika 2013 r.), L’Osservatore Romano (wyd. pol.) 34 (2013) nr 12, 37–38.
• Franciszek, „Ci, którzy potrafią czekać. Homilia podczas nieszporów w rzymskim klasztorze św. Antoniego Opata” (21 listopada 2013 r.), L’Osservatore Romano (wyd. pol.) 34 (2014) nr 1, 18–19.
• Franciszek, Adhortacja apostolska Evangelii gaudium (24 listopada 2013 r.), wyd. 2., Kraków 2014.
• Franciszek, „Doświadczenie, które trzeba przeżyć razem. Rozważanie przed modlitwą Regina caeli” (21 kwiet-nia 2014 r.), L’Osservatore Romano (wyd. pol.) 35 (2014) nr 5, 23.
• Franciszek, „Duch Święty nauczycielem życia. Homilia na uroczystość Zesłania Ducha Świętego” (8 czerwca 2014), L’Osservatore Romano (wyd. pol.), 35 (2014) nr 7, 21–22.
• Franciszek, „Kościół bez granic matką wszystkich. Orędzie na Światowy Dzień Migranta i Uchodźcy 2015 ro-ku” (3 września 2014 r.), L’Osservatore Romano (wyd. pol.) 35 (2014) nr 10, 4–5.
• Franciszek, „Musiałem tutaj przybyć, aby być z wami. Homilia na lotnisku w Tacloban” (17 stycznia 2015 r.), L’Osservatore Romano (wyd. pol.) 36 (2015) nr 2, 20–22.
• Franciszek, „Z Maryją paragwajskie kobiety odbudowywały życie wiary i godność swego narodu. Homilia w sanktuarium maryjnym w Caacupé” (11 lipca 2015 r.), L’Osservatore Romano (wyd. pol.) 36 (2015) nr 9, 29–30.
• Franciszek, „Wielka wiara Maryi. Rozważanie przed modlitwą Anioł Pański” (15 sierpnia 2015 r.), L’Osservatore Romano (wyd. pol.) 26 (2015) nr 9, 56–57.
• Franciszek, „Kiedy milczenie staje się współwiną. Orędzie na Światowy Dzień Migranta i Uchodźcy 2016 roku” (12 września 2015 r.), L’Osservatore Romano (wyd. pol.) 36 (2015) nr 10, 10–12.
• Franciszek, „Rewolucja czułości. Homilia w sanktuarium Matki Miłosierdzia w El Cobre” (22 września 2015 r.), L’Osservatore Romano (wyd. pol.) 36 (2015) nr 10, 24–25.
• Franciszek, „Potrzebna jest rodzina. Homilia na święto Świętej Rodziny: Jezusa, Maryi i Józefa” (27 grudnia 2015 r.), L’Osservatore Romano (wyd. pol.) 37 (2016) nr 1, 15–16.
• Franciszek, „Jedynym przywilejem jest nie mieć przywilejów. Rozważanie przed modlitwą Anioł Pański” 31 stycznia 2016 r.), L’Osservatore Romano (wyd. pol.) 37 (2016) nr 2, 43.
• Franciszek, „Z proroczą odwagą. Przemówienie do meksykańskich biskupów podczas spotkania w katedrze w stolicy Meksyku” (13 lutego 2016 r.), L’Osservatore Romano (wyd. pol.) 37 (2016) nr 3–4, 21–27.
• Franciszek, „Bóg przychodzi otrzeć łzy z naszego oblicza. Rozważanie podczas czuwania modlitewnego dla wszystkich, którzy potrzebują pocieszenia” (5 maja 2016 r.), L’Osservatore Romano (wyd. pol.) 37 (2016) nr 5, 26–27.
• Franciszek, „«Nieletni migranci, bezbronni i bez głosu». Orędzie na Światowy Dzień Migranta i Uchodźcy 2017 roku” (8 września 2016 r.), L’Osservatore Romano (wyd. pol.) 36 (2016) nr 11, 4–6.
• Franciszek, „Pod płaszczem Matki jesteśmy bezpieczni. Homilia w Domu Świętej Marty” (15 września 2016 r.), L’Osservatore Romano (wyd. pol.) 37 (2016) nr 9, 26.
• Franciszek, „Czy umiemy mówić dziękuję? Homilia na zakończenie Jubileuszu Maryjnego” (9 października 2016 r.), L’Osservatore Romano (wyd. pol.) 37 (2016) nr 10, 5–6.
• Franciszek, „Misericordia et misera. List apostolski na zakończenie Nadzwyczajnego Jubileuszu Miłosierdzia” (20 listopada 2016 r.), L’Osservatore Romano (wyd. pol.) 37 (2016), nr 12, 4–12.
• Franciszek, „Tam, gdzie jest matka, jest zawsze smak domu. Homilia na liturgiczne wspomnienie Najświętszej Maryi Panny z Guadalupe” (12 grudnia 2016 r.), L’Osservatore Romano (wyd. pol.) 38 (2017) nr 1, 23–25.
• Franciszek, „Jak w Efezie. Homilia na uroczystość Świętej Bożej Rodzicielki Maryi” (1 stycznia 2017 r.), L’Osservatore Romano (wyd. pol.) 38 (2017) nr 1, 13–15.
• Franciszek, „Przyjmować, chronić, promować i integrować. Przemówienie do uczestników VI Międzynarodowe-go Forum «migracje i pokój»” (21 lutego 2017 r.), L’Osservatore Romano (wyd. pol. 38 (2017) nr 3–4, 20–23.
• Franciszek, „Maryja stała. Katecheza wygłoszona podczas audiencji generalnej” (10 maja 2017 r.), L’Osservatore Romano (wyd. pol.) 38 (2017) nr 6–7, 29–30.
• Franciszek, „Jak Maryja bądźmy znakiem miłosierdzia Boga. Przemówienie do wiernych zgromadzonych na czuwaniu modlitewnym w Fatimie” (12 maja 2017 r.), L’Osservatore Romano (wyd. pol.) 38 (2017) nr 5, 19–20.
• Franciszek, „Przyjmowanie, chronienie, promocja i integracja imigrantów i uchodźców. Orędzie na Światowy Dzień Migranta i Uchodźcy 2018 roku” (15 sierpnia 2017 r.), L’Osservatore Romano (wyd. pol.) 38 (2017) nr 9, 4–7.
• Franciszek, „Kiedy Jezus mówi «niewiasta». Homilia w Domu Świętej Marty” (15 września 2017 r.), L’Osservatore Romano (wyd. pol.) 38 (2017) nr 10, 55.
• Franciszek, „Grzech postarza. Rozważanie przed modlitwą Anioł Pański” (8 grudnia 2017 r.), L’Osservatore Romano (wyd. pol.) 39 (2018) nr 1, 45.
• Franciszek, „Nie gaśmy nadziei migrantów. Rozważanie przed modlitwą Anioł Pański” (1 stycznia 2018 r.), L’Osservatore Romano (wyd. pol.) 39 (2018) nr 1, 19–20.
• Franciszek, „Przed żłóbkiem odkrywamy, że jesteśmy miłowani. Homilia na uroczystość Świętej Bożej Rodzi-cielki Maryi” (1 stycznia 2018 r.), L’Osservatore Romano (wyd. pol.) 39 (2018) nr 1, 18–19.
• Franciszek, „Przezwyciężenie lęku pozwala wyjść na spotkanie bliźniego. Homilia na Światowy Dzień Migranta i Uchodźcy” (14 stycznia 2018 r.), L’Osservatore Romano (wyd. pol.) 39 (2018) nr 2, 44–45.
• Franciszek, „Największą przeszkodą jest lęk. Orędzie na 33. Światowy Dzień Młodzieży” (11 lutego 2018 r.), L’Osservatore Romano (wyd. pol.) 39 (2018) nr 3–4, 4–7.
• Franciszek, „Naszym zadaniem jest budowanie globalnej cywilizacji przymierza. Przemówienie do członków Ruchu «Focolari» w Loppiano” (10 maja 2018 r.), L’Osservatore Romano (wyd. pol.) 39 (2018) nr 6, 10–14.
• Franciszek, „Solidarność jest jedyną odpowiedzią. Homilia dla migrantów” (6 lipca 2018 r.), L’Osservatore Romano (wyd. pol.) 39 (2018) nr 7, 38–39.
• Franciszek, „Trzeba przyjąć z miłością drugiego człowieka. Homilia przed sanktuarium maryjnym w Agłonie” (24 września 2018 r.), L’Osservatore Romano (wyd. pol.) 39 (2018) nr 10, 31–32.
• Franciszek, „Wszystko może ten, kto ufa Bogu. Rozważanie przed modlitwą Anioł Pański” (8 grudnia 2018 r.), L’Osservatore Romano (wyd. pol.) 39 (2018) nr 12, 26–27.
• Franciszek, „Matka Boża wnosi do Kościoła atmosferę czułości. Homilia na uroczystość Świętej Bożej Rodzi-cielki Maryi” (1 stycznia 2019 r.), L’Osservatore Romano (wyd. pol.) 40 (2019) nr 1, 19–21.
• Franciszek, „Potrzeba odwagi, żeby powtórzyć «tak» Maryi. Przemówienie podczas czuwania z młodzieżą w Metro Park” (26 stycznia 2019 r.), L’Osservatore Romano (wyd. pol.) 40 (2019) nr 2, 26–30.
• Franciszek, „Nie chodzi tylko o migrantów. Orędzie na Światowy Dzień Migranta i Uchodźcy” (27 maja 2019 r.), L’Osservatore Romano (wyd. pol.) 40 (2019) nr 7–8, 4–6.
• Franciszek, „Umacniajcie kulturę spotkania. Homilia w bukaresztańskiej katedrze pw. św. Józefa” (31 maja 2019 r.), L’Osservatore Romano (wyd. pol.) 40 (2019) nr 7–8, 22–23.
• Franciszek, „Łaska przemieniania uraz w nowe szanse jedności. Homilia w sanktuarium w Şumuleu Ciue” (1 czerwca 2019 r.), L’Osservatore Romano (wyd. pol.) 40 (2019) nr 7–8, 24–25.
• Franciszek, „Uczeń Chrystusa jest wędrowcem, działa pospiesznie i zdecydowanie. Rozważanie przed modlitwą Anioł Pański” (30 czerwca 2019 r.), L’Osservatore Romano (wyd. pol.) 40 (2019) nr 7–8, 52–53.
• Franciszek, „Ruch i zdumienie. Rozważanie przed modlitwą Anioł Pański” (2 lutego 2020 r.), L’Osservatore Romano (wyd. pol.) 41 (2020) nr 2–3, 32–33.
• Franciszek, „Matka Boża Bolesna – uczennica i matka. Homilia w Domu Świętej Marty” (3 kwietnia 2020 r.), L’Osservatore Romano (wyd. pol.) 41 (2020) nr 5, 38.
• Franciszek, „Spotkanie z innym jest spotkaniem z Chrystusem. Homilia w 7. rocznicę wizyty na Lampedusie” (8 lipca 2020 r.), L’Osservatore Romano (wyd. pol.) 41 (2020) nr 9, 4–5.
• Franciszek, „Droga braterstwa. Rozważanie przed modlitwą Anioł Pański” (2 sierpnia 2020 r.), L’Osservatore Romano (wyd. pol.) 41 (2020) nr 9, 21–22.
• Franciszek, „Jedna z nas mieszka w niebie. Rozważanie przed modlitwą Anioł Pański” (15 sierpnia 2020 r.), L’Osservatore Romano (wyd. pol.) 41 (2020) nr 9, 24–25.
• Franciszek, „Jak Jezus Chrystus zmuszeni do ucieczki. Orędzie na Światowy Dzień Migranta i Uchodźcy 2020 roku” (27 września 2020 r.), L’Osservatore Romano (wyd. pol.) 41 (2020) nr 6, 4–5.
• Franciszek, Encyklika Fratelli tutti (3 października 2020 r.), Kraków 2020.
• Franciszek, Pozza M., Ave Maria, Studio perbene (tłum.), Niepokalanów 2018.
• Kasper, W., Papież Franciszek. Rewolucja czułości i miłości. Korzenie teologiczne i perspektywy duszpaster-skie, tłum. K. Markiewicz, Warszawa 2015.
• Komisja ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów Konferencji Episkopatu Polski, „Komunikat na temat nowych wezwań Litanii loretańskiej”, https://opoka.news/w-sprawie-wezwan-litanii-loretańskiej (dostęp 28.03.2021).
• Konferencja Episkopatu Polski, „Biskupi zatwierdzili brzmienie trzech nowych wezwań «Litanii loretańskiej»”, https://episkopat.pl/biskupi-zatwierdzili-brzmienie-trzech-nowych-wezwan-litanii-loretanskiej (dostęp 16.12.2020).
• Kućko, W., „Braterstwo w nauczaniu papieża Franciszka”, Collectanea Theologica 90 (2020) nr 3, 123–162.
• Kudasiewicz, J., Matka Odkupiciela, Kielce 1991.
• Kumala, J., „Maryja znakiem nadziei i pociechy”, Salvatoris Mater 2 (2000) nr 4, 59–106.
• Okafor, I., „Der verzweifelte Migrant. Eine theologische Kritik der Flüchtlingskrise im Licht von Papst Franziskus Appel für brüderliche Solidarität”, w: K. Appel, J.H. Deibl (red.), Barmherzigkeit und Liebe. Das theologi-sche Programm von Papst Franziskus, Freiburg am Breisgau 2016, 289–304.
• Samiec, Ł., „Maryja i «preferencyjna opcja na rzecz ubogich». Projekt soteriologii profetycznej w świetle teolo-gii latynoamerykańskiej”, Kraków 2019.
• Schönborn, Ch., „Maria – Herz der Theologie – Theologie des Herzens”, w: J. Kreiml, V. Neumann (red.), 100 Jahre Patrona Bavariae. Marienverehrung in Bayern, Regensburg 2017, 111–133.
• Vantini, L., „Stabat Mater – Ethik der Sorge in Evangelii gaudium. Mit den Augen der Frau unter dem Kreuz, w: K. Appel, J.H. Deibl (red.), Barmherzigkeit und zärtliche Liebe. Das theologische Programm von Papst Franziskus, Freiburg im Breisgau, 323–335.
• Warchoł, P., „Maryja w nauczaniu papieża Franciszka” Salvatoris Mater 19 (2017) nr 1–4, 216–237.
• Wojtczak, A., „Matka i Królowa. Ku integralnemu i pogłębionemu rozumieniu tytułów maryjnych”, Poznań 2009.
• Wojtczak, A., Czułe oblicze Matki. Przewodnie motywy mariologii papieża Franciszka, Poznań 2019.
• Wojtczak, A., „Marian Inspirations for the Culture of Encounter according to Pope Francis”, Poznańskie Studia Teologiczne 36 (2020), 111–135.

Identifiers

DOI

10.21697/ct.2021.91.1.04

Biblioteka Nauki

2029764