The Eucharistic Presence and Making Christ Present in the Word of God: A Study Inspired by the Views of Robert Sokolowski

• Authors: Sławomir Zatwardnicki

Abstracts

EN

Robert Sokolowski wrote that biblical words activate the presence of God. But can we speak of the “sacramentality of the word” analogous to the sacrament itself? This paper collects reflections on the “making present” of the word of God intra mysteriorum celebrationem. This issue is related to the theme of the relationship between past and present in the Eucharist, which was dealt with by Sokolowski. The article summarizes this philosopher’s views on the Eucharistic presence, in dialogue with which it then reflects on the presence of Christ in the word of God. From the “Passover-centricity” of the Holy Scriptures stems a kind of making present the anticipatory self-giving of God in the events to which the inspired texts testify. The liturgy of the word must lead to the climactic event of Passover and its sacramental making present. There can be no question of “two presences” of the Lord at Mass. The words of institution from the Last Supper have a role in the actualization of the Passover, while the inspired words are not in the same way “instituting” words. It is only in their inner orientation that they lead to the mystery of Christ present in the Blessed Sacrament.

Keywords

EN

eucharistic presence; making the word of God present; liturgy of the word; sacramentality of the word of God; Blessed Sacrament; Robert Sokolowski

• Publisher: Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
• Journal: Collectanea Theologica
• Year: 2021
• Volume: 91
• Issue: 5
• Pages: 117-145

Dates

published

2021

Contributors

author

Sławomir Zatwardnicki

• Pontifical Faculty of Theology in Wrocław

• https://orcid.org/0000000175976604

References

• Zatwardnicki, Sławomir, “Obecność eucharystyczna a uobecnienie Chrystusa w słowie Bożym. Studium inspirowane poglądami Roberta Sokolowskiego,” Collectanea Theologica 91 (2021) no. 3, 95-123.
• Augustine of Hippo, Quaestiones in Heptateuchum.
• Balthasar, von H.U., Medytacja chrześcijańska, W. Szymona (tłum.), Poznań 2014.
• Barron, R., Exploring Catholic Theology. Essays on God, Liturgy, and Evangelization, Grand Rapids 2015.
• Benedict XVI, Apostolic Exhortation Verbum Domini. http://www.vatican.va/content/benedict-xvi/en/apost_exhortations/documents/hf_ben-xvi_exh_20100930_verbum-domini.html [accessed: 20.10.2021].
• Benedict XVI, Regina Caeli (6.04.2008). https://www.vatican.va/content/benedict-xvi/en/angelus/2008/documents/hf_ben-xvi_reg_20080406.html [accessed: 07.07.2021].
• Catechism of the Catholic Church. https://www.vatican.va/archive/ENG0015/_INDEX.HTM [accessed: 20.10.2021].
• Craig, W.L., „God, Time and Eternity”, Religious Studies 14 (1978) nr 4, 497–503.
• Evdokimov, P., Prawosławie, J. Klinger (tłum.), Warszawa 1964.
• Farkasfalvy, D., Inspiration & Interpretation. A Theological Introduction to Sacred Scripture, Washington, 2010.
• Franciszek, Encyklika Lumen fidei (29.06.2013), Watykan 2013.
• Froniewski, J., Teologia anamnezy eucharystycznej jako pamiątki uobecniającej ofiarę Chrystusa i jej implikacje ekumeniczne, Wrocław 2011.
• Gitt, W., Time and Eternity, Neptune 2001, 48.
• Goldingay, J., Models for Interpretation of Scripture, Toronto 2004.
• Góźdź, K., „Czas a wieczność według Josepha Ratzinger/Benedykta XVI”, Studia nauk teologicznych 12 (2017), 155–171.
• Guitton, J., Absurd i tajemnica. O czym rozmawiałem z prezydentem Mitterandem, J. Łukaszewicz (tłum.), Wrocław 1998.
• Hahn, S., Przymierze i komunia. Teologia biblijna papieża Benedykta XVI, D. Krupińska (tłum.), Kraków 2021.
• Hahn, S.W., Covenant and Communion. The Biblical Theology of Pope Benedict XVI, Grand Rapids 2009.
• Hałas, S., „«He may exalt you at the expected time» (1 Pet 5:6). The Conception of Time in the First Letter of Peter”, Verbum Vitae 38 (2020) nr 1, 219–228.
• Kasper, W., Kościół katolicki. Istota, rzeczywistość, posłannictwo, G. Rawski (tłum.), Kraków 2014.
• Krąpiec, M.A., „Analogia”, w: Powszechna Encyklopedia Filozofii, t. 1, http://www.ptta.pl/pef/pdf/a/analogia.pdf (dostęp 12.07.2021).
• Lamb, M.L., „Eternity Creates and Redeems Time. A Key to Augustine’s Confessions within a Theology of History”, w: Divine Creation in Ancient, Medieval, and Early Modern Thought. Essays Presented to the Rev’d Dr Robert D. Crouse, M. Treschow, W. Otten, W. Hannam (red.), Leiden–Boston 2007, 117–140.
• Levering, M., Engaging the Doctrine of Revelation. The Mediation of the Gospel through Church and Scripture, Grand Rapids 2014.
• Liszka, P., Biblijna teologia czasu, Wrocław 1990.
• Liszka, P., Wpływ nauki o czasie na refleksję teologiczną (Wpływ koncepcji czasu na refleksję teologiczną), Warszawa 1992.
• Martin, F., „Revelation and Understanding Scripture. Reflections on the Teaching of Joseph Ratzinger, Pope Benedict XVI”, Nova et Vetera (English Edition) 13 (2015) nr 1, 253–272.
• McPartlan, P., Sacrament of Salvation. An Introduction to Eucharistic Ecclesiology, Edinburgh 1995.
• Meyendorff, J., Teologia bizantyjska. Historia i doktryna, J. Prokopiuk (tłum.), Kraków 2007.
• Nadolski, B., „Christus heri, hodie et in saecula saeculorum. Uobecniająca pamięć misterium paschalnego”, Ethos 25 (2012) nr 3, 21–35.
• O’Collins, G., Fundamental Theology, Eugene 2001.
• O’Collins, G., Inspiration. Towards a Christian Interpretation of Biblical Inspiration, Oxford 2018.
• O’Collins, G., Revelation. Towards a Christian Interpretation of God’s Self-revelation in Jesus Christ, Oxford 2016.
• Pitre, B., Jesus and the Jewish Roots of the Eucharist. Unlocking the Secrets of the Last Supper, New York 2011.
• Pontifical Biblical Commission, The Interpretation of the Bible in the Church, https://catholic-resources.org/ChurchDocs/PBC_Interp-FullText.htm [accessed: 20.10.2021].
• Ratzinger, J., Duch liturgii, E. Pieciul (tłum.), Poznań 2002.
• Ratzinger, J., Formalne zasady chrześcijaństwa. Szkice do teologii fundamentalnej, W. Szymona (tłum.), Poznań 2009.
• Ratzinger, J., O nauczaniu II Soboru Watykańskiego. Formułowanie – Przekaz – Interpretacja (Opera omnia 7/2), E. Grzesiuk (tłum.), Lublin 2016.
• Ratzinger, J., Teologia liturgii. Sakramentalne podstawy życia chrześcijańskiego (Opera omnia 11), W. Szymona (tłum.), Lublin 2012.
• Ratzinger, J., Theology of the Liturgy. The Sacramental Foundation of Christian Existence, M.J. Miller (ed.), trans. J. Saward, K. Baker, H. Taylor, et al, San Francisco 2014, Collected Works, vol. 2.
• Ratzinger, J., Wiara w Piśmie i Tradycji. Teologiczna nauka o zasadach (Opera omnia 9/1), J. Merecki (tłum.), Lublin 2018.
• Ratzinger, J., Zmartwychwstanie i życie wieczne. Studia o eschatologii i teologii nadziei (Opera omnia 10), J. Kobienia (tłum.), Lublin 2014.
• Rostworowski, P., W szkole modlitwy, Kraków 2011.
• Roszak, P., „Revelation and Scripture. Exploring Scriptural Foundation of Sacra Doctrina in Aquinas”, Angelicum 93 (2016), 191–218.
• Scheffczyk, L., „Sacred Scripture. God’s Word and the Church’s Word”, Communio (wyd. ang.) 28 (2001) nr 1, 26–41.
• Second Vatican Council, Constitution on the Sacred Liturgy Sacrosanctum Concilium, https://www.vatican.va/archive/hist_councils/ii_vatican_council/documents/vat-ii_const_19631204_sacrosanctum-concilium_en.html [accessed: 20.10.2021].
• Second Vatican Council, Dogmatic Constitution on Divine Revelation Dei Verbum, http://www.vatican.va/archive/hist_councils/ii_vatican_council/documents/vat-ii_const_19651118_dei-verbum_en.html [accessed: 20.10.2021].
• Sokolowski, R., „God’s Word and Human Speech”, Nova et Vetera (English Edition) 11 (2013) nr 1, 187–210.
• Sokolowski, R., Christian Faith and Human Understanding. Studies on the Eucharist, Trinity, and the Human Person, Washington 2006.
• Sokolowski, R., Eucharistic Presence. A Study in the Theology of Disclosure, Washington 1994.
• Sokolowski, R., Obecność eucharystyczna. Studium z teologii fenomenologicznej, Tarnów 2005.
• Sokolowski, R., The God of Faith and Reason. Foundations of Christian Theology, Washington 1995.
• Świerzawski, W., „Hermeneutyka w liturgii”, Ruch Biblijny i Liturgiczny 24 (1971) nr 2–3, 131–147.
• Szymik, J., W światłach Wcielenia. Chrystologia kultury, Katowice–Ząbki 2004.
• St Thomas Aquinas, Summa theologiae, I–III, Torino 1962–1963.
• Wainwright, G., „Sacramental Time”, Studia liturgica 14 (1982) nr 2–4, 135–146.
• Work, T., Living and Active. Scripture in the Economy of Salvation, Grand Rapids 2002.
• Woźniak, R., Różnica i tajemnica. Objawienie jako teologiczne źródło ludzkiej sobości, Poznań 2012.
• Wright IV, W.M., Martin, F., Encountering the Living God in Scripture. Theological and Philosophical Principles for Interpretation, Grand Rapids 2019.
• Zatwardnicki, S., „An Incarnational Analogy That Is Hard to Escape From. A Polemic with James Prothro”, Collectanea Theologica 91 (2021) nr 2, 37–75.
• Zatwardnicki, S., „Eucharystia jako «miejsce osobliwe». Na marginesie monografii Piotra Liszki pt. «Wpływ nauki o czasie na refleksję teologiczną»”, non-published work.
• Zatwardnicki, S., „Recenzja: W.M. Wright IV, F. Martin, Encountering the Living God in Scripture. Theological and Philosophical Principles for Interpretation, Baker Academic, Grand Rapids 2019, ss. 253”, Wrocławski Przegląd Teologiczny 29 (2021) nr 1, 483–495.
• Zatwardnicki, S., „Stół Bożego słowa i Ciała Chrystusowego (DV 21)”, non-published work.
• Zatwardnicki, S., Kościół zgorszenia – tajemnica obrazy, Katowice 2018.

Identifiers

DOI

10.21697/ct.2021.91.5.04

Biblioteka Nauki

2029027