Działalność pastoralna Kościoła w Polsce w przestrzeni wirtualnej. Media społecznościowe, witryny i transmisje w służbie Ewangelii

• Authors: Jakub Akonom

Title variants

EN

Pastoral Activity of the Church in Poland in Virtual Space. Social Media, Websites and Broadcasts in the Service of the Gospel

Abstracts

EN

The aim of the article is to present the key aspects of the Church’s presence in virtual space and to show the paths which need to be followed in order that the message of the Gospel might reach Internet users more effectively. The result of the analysis is an answer to the question: How the Church can successfully initiate evangelistic ministry among people in virtual space, considering the qualitative requirements of the 21st century? The results of the analysis show that the Church has many possibilities for the propagation of faith in the digital world. However, numerous forms demand constant work on the quality of the message that aims at effective preaching. Internet portals that enjoy great popularity constitute an agora for contemporary Catholics. There are, however, many threats which need to be considered to avoid future mistakes. The Internet as a pulpit requires proclamation of the foundations of faith in ways that are both accessible and rooted in the doctrine.

PL

Celem artykułu jest ukazanie kluczowych aspektów obecności Kościoła w przestrzeni wirtualnej oraz wskazania dróg, jakimi należy podążać, aby przesłanie Ewangelii skuteczniej docierało do użytkowników sieci. Rezultatem dokonanej analizy jest odpowiedź na pytanie, w jaki sposób Kościół może skutecznie wychodzić z propozycjami ewangelizacyjnymi do ludzi skupionych w przestrzeni wirtualnej, uwzględniając wymagania jakościowe XXI wieku. Wyniki przeprowadzonej analizy wskazują, iż Kościół ma wiele możliwości krzewienia wiary w cyfrowym świecie. Liczne formy wymagają jednak stałej pracy nad jakością przekazu, który ma służyć skutecznemu przepowiadaniu. Dużą popularnością cieszą się portale stanowiące agorę dla współczesnych katolików. Istnieje jednak wiele zagrożeń prowadzących do błędów pastoralnych, wobec których należy podjąć działania zmierzające do ograniczenia ich oddziaływania na odbiorcę. Internet, jako ambona, wymaga, aby prowadzona w nim działalność charakteryzowała się przystępnym, a równocześnie zakorzenionym w doktrynie przekazem fundamentów wiary.

Keywords

PL

Kościół; Internet; ewangelizacja; media społecznościowe; duszpasterstwo

EN

Church; Internet; evangelization; social media; pastoral ministry

• Publisher: Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
• Journal: Collectanea Theologica
• Year: 2022
• Volume: 92
• Issue: 4
• Pages: 139-167

Dates

published

2022

Contributors

author

Jakub Akonom

• Akademia Katolicka w Warszawie

• https://orcid.org/0000000239599183

References

• Aparecida. V Ogólna Konferencja Episkopatów Ameryki Łacińskiej i Karaibów. Dokument końcowy. Jesteśmy uczniami i misjonarzami Jezusa Chrystusa, aby nasze narody miały w Nim życie, 13–31.05.2007, http://www.ptm.rel.pl/files/pdf-rozne/dokument-z-aparecidy.pdf (dostęp 21.11.2022).
• Benedykt XVI, Encyklika Caritas in veritate (2009).
• Benedykt XVI, Milczenie i słowo drogą ewangelizacji. Orędzie na 46. Światowy Dzień Środków Społecznego Przekazu (24.01.2012), https://www.paulus.org.pl/221,46-sdssp-benedykt-xvi-2012 (dostęp 14.06.2022).
• Benedykt XVI, Misjonarze nowej ewangelizacji. Orędzie na Światowy Dzień Młodzieży 2013 r., https://www.vatican.va/content/benedict-xvi/pl/messages/youth/documents/hf_ben-xvi_mes_20121018_youth.html (dostęp 14.06.2022).
• Benedykt XVI, Nowe technologie, nowe relacje. Trzeba rozpowszechniać kulturę szacunku, dialogu i przyjaźni. Orędzie na 43. Światowy Dzień Środków Społecznego Przekazu (24.01.2009), https://opoka.org.pl/biblioteka/W/WP/benedykt_xvi/przemowienia/massmedia2009_24012009.html (dostęp 21.11.2022).
• Benedykt XVI, Sieci społecznościowe: Port prawdy i wiary, nowe miejsca ewangelizacji. Orędzie na 47. Światowy Dzień Środków Społecznego Przekazu (24.01.2013), https://www.vatican.va/content/benedict-xvi/pl/messages/communications/documents/hf_ben-xvi_mes_20130124_47th-world-communications-day.html (dostęp 21.11.2022).
• Dyrektorium dotyczące zasad funkcjonowania w internecie kościelnych podmiotów publicznych oraz osób duchownych diecezji warszawsko-praskiej, https://diecezja.waw.pl/plik.php?name=31288.pdf (dostęp 18.06.2022).
• Franciszek, La familiarità con il Signore. Homilia podczas porannej Mszy św., https://www.vatican.va/content/francesco/it/cotidie/2020/documents/papa-francesco-cotidie_20200417_lafamiliarita-conil-signore.html (dostęp 25.06.2022).
• Franciszek, Encyklika Lumen Fidei (2013).
• Franciszek, List apostolski Świadkowie radości (2014), https://www.vatican.va/content/francesco/pl/apost_letters/documents/papa-francesco_lettera-ap_20141121_lettera-consacrati.html (dostęp 14.06.2022).
• Franciszek, Przekaz w służbie autentycznej kultury spotkania. Orędzie na 48. Światowy Dzień Środków Społecznego Przekazu (24.01.2014), https://www.paulus.org.pl/219,48-dzien-srodkow-spolecznego-przekazu-2014 (dostęp 14.06.2022).
• Jan Paweł II, Adhortacja apostolska Catechesi tradendae (1979).
• Jan Paweł II, Encyklika Ecclesia de Eucharistia (2003).
• Jan Paweł II, Encyklika Redemptoris missio (1990).
• Kodeks Prawa Kanonicznego. Przekład polski zatwierdzony przez Konferencję Episkopatu (Poznań: Pallottinum 2022).
• Komisja Nauki Wiary Konferencji Episkopatu Polski, Jezus żyje i chce abyś żył. Nota w związku z pandemią koronawirusa, https://diecezja.kalisz.pl/news/nota-komisji-nauki-wiary-kep-wz-pandemia-koronawirusa (dostęp 18.06.2022).
• Komunikat Rady Stałej Konferencji Episkopatu Polski po spotkaniu na Jasnej Górze w dniu 3 maja 2021 roku, https://misericors.org/komunikat-rady-stalej-konferencji-episkopatu-polski-po-spotkaniu-na-jasnej-gorze-w-dniu-3-maja-2021-roku (dostęp 21.11.2022).
• Konferencja Episkopatu Polski, Normy dotyczące występowania duchownych i osób zakonnych oraz przekazywania nauki chrześcijańskiej w audycjach radiowych i telewizyjnych, https://opoka.org.pl/biblioteka/W/WE/kep/normy_media_09032005.html (dostęp 26.06.2022).
• Papieska Rada ds. Środków Społecznego Przekazu, Etyka w Internecie (2002), http://www.vatican.va/roman_curia/pontifical_councils/pccs/documents/rc_pc_pccs_doc_20020228_ethics-internet_en.html (4.03.2017).
• Papieska Rada ds. Środków Społecznego Przekazu, Instrukcja duszpasterska Aetatis Novae na temat środków społecznego przekazu w dwudziestą rocznicę Communio et progressio (1992), http://www.kuria-dodatek.szczecin.opoka.org.pl/czytelni/srodki/aetatis.html (dostęp 23.10.2022).
• Papieska Rada ds. Środków Społecznego Przekazu, Kościół a Internet (2002), https://opoka.org.pl/biblioteka/W/WR/rady_pontyfikalne/r_komunik_spol/kosciol_internet_22022002.html (dostęp 24.06.2022).
• Sobór Watykański II, Dekret Ad gentes (1965).
• Sobór Watykański II, Dekret o środkach społecznego przekazywania myśli Inter mirifica (1963).
• Sobór Watykański II, Konstytucja dogmatyczna o Objawieniu Bożym Dei verbum (1965).
• Sobór Watykański II, Konstytucja duszpasterska Gaudium et spes (1965).
• Sobór Watykański II, Konstytucja o liturgii świętej Sacrosanctum Concilium (1963).
• Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 13 marca 2020 r., http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20200000433 (dostęp 26.06.2022).
• Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 24 marca 2020 r., http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20200000522 (dostęp 26.06.2022).
• Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 10 kwietnia 2020 r., http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20200000658 (dostęp 26.06.2022).
• Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 19 kwietnia 2020 r., http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20200000697 (dostęp 26.06.2022).
• Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 maja 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii, http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20200000964 (dostęp 26.06.2022).
• Bartocha, W., „Liturgia «zmediatyzowana» w świetle dyrektorium Konferencji Episkopatu Polski w sprawie celebracji Mszy świętej transmitowanej przez telewizję”, Łódzkie Studia Teologiczne 28 (2019) 55–69.
• Centrum Badania Opinii Społecznej, „Lokalna parafia – jej funkcje i postrzeganie”, Komunikat z badań 5 (2022), https://cbos.pl/SPISKOM.POL/2022/K_005_22.PDF (dostęp 12.10.2022).
• Chmielewski, M. – Durma, I. – Kusiak, R., „«Kodeks» social media dla Kościoła katolickiego w Polsce”, Biuletyn Edukacji Medialnej 1 (2018) 146–169.
• Chmielewski, M., „Edukacja medialna – rola w Kościele i kierunki rozwoju”, Biuletyn Edukacji Medialnej 1 (2019) 11–30.
• Chmielewski, M., „Ewangelizacyjna misja Kościoła a social media”, Studia Leopoliensia 10/1 (2017) 191–205.
• Chmielewski, M., „Media Education and the New Evangelization Part One: Media Components and Challenges”, Verbum Vitae 37/2 (2020) 407–425. DOI: https://doi.org/10.31743/vv.8346.
• Chmielewski, M., „Media społecznościowe jako narzędzia ewangelizacji”, Świat i Słowo 22/1 (2014) 213–229.
• Chobot, K., „Instagram jako skuteczny instrument komunikacji marketingowej”, Studenckie Prace Prawnicze, Administratywistyczne i Ekonomiczne: Prawo wobec jednostki i społeczeństwa (red. S. Jakubowski – D. Kostecka-Jurczyk; Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego 2019) 43–59. DOI: https://doi.org/10.19195/1733-5779.30.4.
• Chyła, J., „Ewangelizacja cyfrowego kontynentu”, Kultura – Media – Teologia 22/3 (2015) 67–79. DOI: https://doi.org/10.21697/kmt.22.5.
• Dankowska-Kosman, M., „Tik Tok – nowa przestrzeń komunikacji nastolatków”, Rozprawy Społeczne 15/3 (2021) 166–176. DOI: https://doi.org/10.29316/rs/140024.
• Domaszk, A., „Środki komunikacji społecznej w nauczaniu Kościoła i misji ewangelizacyjnej”, Seminare. Poszukiwania naukowe 34 (2013) 81–95.
• Draguła, A., Eucharystia zmediatyzowana. Teologiczno-pastoralna interpretacja transmisji Mszy Świętej w radiu i telewizji (Zielona Góra: Wydawnictwo Diecezji Zielonogórsko-Gorzowskiej 2009).
• Ferreira Fernandes, K., „Internet jako narzędzie rewitalizacji wspólnoty Kościoła katolickiego”, Kultura w Polsce w XXI wieku: konteksty społeczne, kulturowe i medialne (red. E. Dąbrowska-Prokopowska – P. Goryń – M. Zaniewska; Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku 2020) 153–163.
• Flader, M., „Inkulturacja wiary w «cyfrowy kontynent»”, Teologia i Człowiek 47/3 (2019) 129–144. DOI: https://doi.org/10.12775/TiCz.2019.033.
• Forst, K., „Facebook we współczesnym świecie komunikacji społecznej”, Media społecznościowe: dialog w cyberprzestrzeni (red. K. Doktorowicz; Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego 2017) II, 37-–55.
• Giemza, B., „Internet w Kościele – Kościół w Internecie: refleksje teologiczno-pastoralne”, Ethos 18 (2005) 406–425.
• Główny Urząd Statystyczny, Społeczeństwo informacyjne w Polsce w 2021 r., https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/nauka-i-technika-spoleczenstwo-informacyjne/spoleczenstwo-informacyjne/spoleczenstwo-informacyjne-w-polsce-w-2021-roku,1,15.html (dostęp 26.06.2022).
• Juda, Ł., „#Jaramniewiara, czyli TikTok jako platforma ewangelizacyjna”, Media i Społeczeństwo 14 (2021) 194–216. DOI: https://doi.org/10.53052/MiS.2021.14.13.
• Kałużyńska-Tyburska, M., „Media społecznościowe wyzwaniem w duszpasterstwie młodzieży”, Warszawskie Studia Pastoralne 41/4 (2018) 153–168.
• Kasperek, A., „Ewangelizacja katechetów w sieci”, https://www.czasopismokatecheza.pl/artykul/ewangelizacja-katechetow-w-sieci (dostęp 03.08.2022).
• Kiełbasa, G., Eklezjalny i eklezjotwórczy wymiar sakramentów wtajemniczenia chrześcijańskiego w nauczaniu papieża Benedykta XVI (Kraków: Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie Wydawnictwo Naukowe 2021). DOI: https://doi.org/10.15633/9788374389709.
• Kloch, J. – Przybysz, M., „Edukacja medialna w seminariach duchownych. Dylematy i propozycje”, https://docplayer.pl/10860502-Edukacja-medialna-w-seminariach-duchownych-dylematy-i-propozycje.html (dostęp 03.08.2022).
• Kloch, J., „Parafie online w Polsce w dobie pandemii COVID-19. Studium przypadku”, Colloquia Theologica Ottoniana 37 (2021) 95–113. DOI: https://doi.org/10.18276/cto.2021.37-06.
• Kłonowski, A., „Videos to Make Your Day. Wykorzystanie aplikacji mobilnej TikTok w działalności duszpasterskiej Kościoła katolickiego w Polsce”, Ateneum Kapłańskie 178 (2022) 341–356.
• Kuczwał, D., „Internet w duszpasterstwie Kościoła katolickiego”, Perspectiva. Legnickie Studia Teologiczno-Historyczne 1 (2010) 70–95.
• Laskowska, M., „Media i teologia. Kierunki badań teologicznych w ujęciu Magisterium Kościoła”, Teologia praktyczna 14 (2013) 137–158.
• Łozowska, H., „Obraz jako komunikat informacyjny w ludycznym otoczeniu Instagramu”, Od naturalizacji do funkcjonalizacji. Taktyki użytkowania serwisu Instagram (red. S. Babecki – S. Żyliński; Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego 2018) 45–73.
• Maciaszek, P., „Nowa Ewangelizacja przez nowe media”, Kultura – Media – Teologia 11 (2012) 8–17. DOI: http://doi.org/10.21697/kmt.11.1.
• Makuła, M., „Transmisje Mszy świętych w live streamingu w internecie. Analiza możliwości, postulaty i propozycje”, Seminare. Poszukiwania naukowe 40/1 (2019) 37–49. DOI: http://doi.org/10.21852/sem.2019.1.03.
• Mikrut-Majeranek, M., „Społeczności sieci: wirtualny kościół, Facebook, Pogotowie Duchowe. Kliknij, aby otrzymać pokutę!”, Człowiek zalogowany. 4. Człowiek społeczny w przestrzeni internetu (red. M. Wysocka-Pleczyk – B. Gdulla; Kraków: Biblioteka Jagiellońska 2015) 82–98.
• Musiewicz, P., „Nowa ewangelizacja jako przezwyciężenie sekularyzacji Kościoła”, Horyzonty Polityki 27/9 (2018) 101–123. DOI: https://doi.org/10.17399/HP.2018.092707.
• Nadolski, B., „Liturgia”, Leksykon liturgii (Poznań: Pallottinum 2006).
• Nęcek, R., „Edukacyjny wymiar tweetów Papieża Franciszka”, Colloquia Theologica Ottoniana 1 (2016) 135–150. DOI: https://doi.org/10.18276/cto.2016.1-08.
• Pawlina, K., „Nauczanie Jana Pawła II a młodzież Europy”, Wykład wygłoszony 17.06.2015 w Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, zapis multimedialny od 3:11, https://www.youtube.com/watch?v=uig7Gba935s (dostęp 19.06.2022).
• Pawlina, K., „Pokolenie polskich millenialsów. Studium socjologiczno-pastoralne”, Verbum Vitae 35 (2019) 477–503. DOI: https://doi.org/10.31743/vv.4519.
• Podlewska, K., „Analiza zjawiska katolickiej blogosfery w Polsce w kontekście jej rozwoju i profesjonalizacja”, Kultura – Media – Teologia 36/1 (2019) 30–49. DOI: https://doi.org/10.21697/kmt.36.2.
• Przybysz, M., „Kościół w social media. Komunikacja instytucji eklezjalnych w mediach społecznościowych w perspektywie medioznawczej i teologicznej”, Kultura – Media – Teologia 35 (2018) 140–166. DOI: https://doi.org/10.21697/kmt.35.9.
• Ratzinger, J., Wiara i przyszłość (Kraków: Wydawnictwo Salwator 2007).
• Sawicka, U., „TikTok w kontekście wspólnoty – relacje i reakcje użytkowników aplikacji w czasie pandemii”, Media – Kultura – Komunikacja Społeczna 17 (2021) 177–192. DOI: https://doi.org/10.31648/mkks.6538.
• Sielepin, A., „Obrzędy dedykacji kościoła i życie sakramentalne”, Liturgia Sacra 27/1 (2021) 33–55. DOI: https://doi.org/10.25167/ls.2197.
• Sołga, P., „Kościół katolicki wobec Internetu: zarys problematyki w ujęciu historycznym”, Res gestae. Czasopismo historyczne 2 (2016) 145–161. DOI: https://doi.org/10.24917/3241.
• Stecuła, K., „Aktywność na Facebooku i jej wpływ na użytkowników”, Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej. Organizacja i Zarządzanie 117/3 (2018) 559–571. DOI: https://doi.org/10.29119/1641-3466.2018.117.37.
• Stefanowicz, K., „Działalność Kościoła katolickiego w Internecie. Nowe formy ewangelizacji”, Kreowanie przestrzeni społecznej w cyfrowym świecie. Wpływ mediów na rzeczywistość polityczną oraz funkcjonowanie ruchów społecznych i religijnych w Polsce i Europie Środkowo-Wschodniej (red. M. Łyszczarz – S. Marcinkiewicz – M. Sokołowski; Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek 2014) 237–251.
• Stępniak, K., „Reklama religijna a Nowa Ewangelizacja. Wyzwania i możliwości”, Łódzkie Studia Teologiczne 28/1 (2019) 191–206.
• Szczepaniak, M., „Wiralizacja i wirtualizacja liturgii? Studium przypadku transmisji Mszy św. w czasie pandemii”, Collectanea Theologica 91/1 (2021) 133–154. DOI: https://doi.org/10.21697/ct.2021.91.1.06.
• Tiktok, You Tube i Instagram sposobem na ewangelizację, https://www.ekai.pl/tiktok-youtube-i-instagram-sposobem-na-ewangelizacje/ (dostęp 12.10.2022).
• Twitter Announces Second Quarter 2022 Results, https://s22.q4cdn.com/826641620/files/doc_financials/2022/q2/Final-Q2'22-Earnings-Release.pdf (dostęp 12.10.2022).
• Umiński, G., Diecezjalne www w Polsce a Nowa Ewangelizacja (Warszawa: Dom Wydawniczy Elipsa 2017).
• Wadowski, D., „Społeczny odbiór komunikacji Kościoła katolickiego w Polsce”, Komunikacja Kościoła katolickiego w Polsce w okresie pandemii Covid-19. Raport z badań interdyscyplinarnych (red. M. Chmielewski et al.; Kraków: Scriptum 2022) 149–217.
• Wojciechowski, M., „Kim są teologowie świeccy”, Teologia i Człowiek 34/2 (2016) 93–107. DOI: https://doi.org/10.12775/TiCz.2016.018.
• Wypowiedź ks. bpa Mirosława Milewskiego, od 11:19, https://www.youtube.com/watch?v=_0gix9t8scY (dostęp 03.09.2022).

Identifiers

DOI

10.21697/ct.2022.92.4.05

Biblioteka Nauki

28394745