Teologia Johna Henry’ego Newmana i jej ekumeniczne skutki

• Authors: Paweł Robert Surowiec

Title variants

EN

The Theology of John Henry Newman and Its Ecumenical Consequences

Abstracts

EN

The research problem addressed in the article is the influence of John Henry Newman’s theological writings on Anglicans and Catholics, as well as the ecumenical effects of this theologian’s ecclesiological thought on the Church of England and Roman Catholicism. The aim of the article is presenting the ecumenical heritage of the theological writings of John Henry Newman especially in the area of ecclesiology. The article details the elements of the Church’s identity, Anglican inspirations based on Newman’s thought and Conciliar references to his writings.

PL

Problemem badawczym podejmowanym w artykule jest wpływ pism teologicznych Johna Henry’ego Newmana na anglikanów i katolików, a także skutki, jakie wywarła jego myśl eklezjologiczna na Kościół Anglii i rzymski katolicyzm. Celem artykułu jest przedstawienie ekumenicznego dziedzictwa, jakie wypływa z teologicznych pism Johna Henry’ego Newmana zwłaszcza w dziedzinie eklezjologii. W artykule wyszczególniono elementy tożsamościowe Kościoła, anglikańskie inspiracje Newmanem oraz soborowe odniesienia do jego pism.

Keywords

PL

John Henry Newman; Kościół Anglii; Kościół rzymskokatolicki; ekumenizm; anglikanizm; katolicyzm; Sobór Watykański II

EN

John Henry Newman; Church of England; Roman Catholic Church; ecumenism; Anglicanism; Catholicism; Second Vatican Council

• Publisher: Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
• Journal: Collectanea Theologica
• Year: 2023
• Volume: 93
• Issue: 2
• Pages: 105-137

Dates

published

2023

Contributors

author

Paweł Robert Surowiec

• Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

• https://orcid.org/0000000251234654

References

• Benedykt XVI, Apostolic constitution Anglicanorum Coetibus (2009).
• Benedykt XVI, „Przemówienie podczas spotkania z kardynałami oraz pracownikami Kurii Rzymskiej i Gubernatoratu”, 21.12.2012 r., https://www.vatican.va/content/benedict-xvi/en/speeches/2012/december/documents/hf_ben-xvi_spe_20121221_auguri-curia.html (dostęp 1.02.2023).
• Blehl, V.F., Cause of Canonization of the Servant of God John Henry Cardinal Newman (1801-1890), Founder of the English Oratories: Positio Super Virtutibus (Rome: Congregation for the Causes of Saints 1989).
• Book of Discipline of the United Methodist Church 2000 (Nashville, TN: The United Methodist Publishing House 2000).
• Castellano Lubov, D., „Interview: Growing Consensus: Newman to Be Doctor of the Church”, Exaudi 22.06.2021, https://www.exaudi.org/interview-growing-consensus-newman-to-be-doctor-of-the-church/ (dostęp 1.02.2023).
• Charles, Prince of Wales, „An Article by HRH The Prince of Wales, Written for L’Osservatore Romano on the Occasion of the Canonisation of Cardinal Newman”, 12.10.2019, https://www.princeofwales.gov.uk/our-view/article-hrh-prince-wales-written-losservatore-romano-occasion-canonisation-cardinal-newman (dostęp 1.02.2023).
• Church of England, „Articles of Religion”, Book of Common Prayer (London: John Murray 1863) 436–444, https://en.wikisource.org/wiki/Book_of_Common_Prayer_(1863)/Articles_of_Religion (dostęp 1.02.2023).
• Cooper, A., „The Tracts for the Times”, The Oxford Handbook of the Oxford Movement (red. S.J. Brown – P.B. Nockles – J. Pereiro; Oxford: Oxford University Press 2017) 137–150. DOI: https://doi.org/10.1093/oxfordhb/9780199580187.013.10.
• Gacka, B., „Geniusz Newmana – personalizm chrześcijański”, Splendor personae. Święty John Henry Newman (red. B. Gacka – A. Magdoń; Warszawa: Wydawnictwo Naukowe UKSW 2020) 23–91.
• Gacka, B., Personalistyczna eklezjologia Johna H. Newmana. Rozprawa doktorska (Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL 1989).
• Gacka, B., „Personalistyczna eklezjologia Newmana”, Serce mówi do serca. Bł. John Henry Newman (1801-1890) (red. K. Pek; Lublin: Wydawnictwo KUL 2013) 87–98.
• Gladstone Lake, K. (red.), Memorials of William Charles Lake, Dean of Durham, 1869-1894 (London: Edward Arnold 1901).
• Headlam, A.C., „John Henry Newman”, Church Quarterly Review 74 (1910) 257–283.
• Hebblethwaite, P., Paul VI: The First Modern Pope (New York, NY: Paulist Press 1993).
• Jagodziński, H., „«Communicatio in sacris» w Dyrektorium w sprawie realizacji zasad i norm dotyczących ekumenizmu”, Kieleckie Studia Teologiczne 5 (2006) 419–432.
• Jones, S.J., England and the Holy See: An Essay towards Reunion (Longmans, Green, and Co. 1912), https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=wu.89097208888 (dostęp 1.02.2023).
• Kantyka, P., Ku wspólnemu rozumieniu Kościoła. Eklezjologia dialogu katolicko-metodystycznego (Lublin: Wydawnictwo KUL 2008).
• Kantyka, P., „«Nieważne i niebyłe». Problem uznania przez Rzym ważności święceń anglikańskich”, Sukcesja i urząd biskupa. Perspektywa polskokatolicka i rzymskokatolicka (Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego 2018) 79–87.
• Kantyka, P., „W kierunku jedności. Dialog katolicko-anglikański: historia i stan aktualny”, Wspólnota Anglikańska a ekumenia. Wokół konstytucji apostolskiej „Anglicanorum coetibus” Benedykta XVI (red. T. Kałużny – Z. Kijas; Biblioteka Ekumenii i Dialogu 33; Kraków: Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie 2010) 17–34.
• „Katolicka odpowiedź na Raport końcowy Międzynarodowej Komisji Anglikańsko-Rzymskokatolickiej”, L’Osservatore Romano [wyd. pol.] 7 (1992) 51–54.
• Ker, I., John Henry Newman: A Biography (Oxford: Oxford University Press 2009).
• Ker, I., Newman on Vatican II (Oxford: Oxford University Press 2014).
• Komisja „Wiara i Ustrój” Światowej Rady Kościołów, „Chrzest. Eucharystia. Posługiwanie duchowne. Tekst Dokumentu z Limy (1982)”, Chrzest. Eucharystia. Posługiwanie duchowne. Dokument z Limy 1982. Tekst i komentarze (red. P. Kantyka – S. Pawłowski, M. Składanowski; tłum. W. Hryniewicz – J.S. Gajek – P. Jaskóła – S.J. Koza; wyd. 2. popr. i uzup.; Teologia w Dialogu 13; Lublin: Wydawnictwo KUL 2012) 17–68.
• Kongregacja Nauki Wiary, „Norme Complementari alla Costituzione Apostolica «Anglicanorum coetibus»”, 19.03.2019, https://www.vatican.va/roman_curia/congregations/cfaith/documents/rc_con_cfaith_doc_20190319_norme-anglicanorum-coetibus_it.html (dostęp 1.02.2023).
• Kułaga, R., Johna Henry’ego Newmana idea Kościoła: od pierwszych badań do przystąpienia do Kościoła Rzymskokatolickiego (1816–1845) (Rozprawy Doktorskie – Papieska Akademia Teologiczna w Krakowie, Wydział Teologiczny; Sandomierz: Wydawnictwo Diecezjalne 2005).
• Lamb, C., „Cardinal Calls for Newman to Be Made «Doctor of the Church»”, The Tablet 12.10.2019, https://www.thetablet.co.uk/news/12120/cardinal-calls-for-newman-to-be-made-doctor-of-the-church- (dostęp 1.02.2023).
• Locke, C., „England and the Holy See: An Essay towards Reunion. Spencer Jones”, The American Journal of Theology 7/1 (1903) 165–166. DOI: https://doi.org/10.1086/478322.
• McInroy, M., „Catholic Theological Receptions”, The Oxford Handbook of John Henry Newman (red. F.D. Aquino – B.J. King; Oxford: Oxford University Press 2018) 495–515. DOI: https://doi.org/10.1093/oxfordhb/9780198718284.013.25.
• Międzynarodowa Komisja Wspólna do spraw Dialogu Teologicznego między Kościołem rzymskokatolickim a Kościołem prawosławnym, „Uniatyzm, metoda unijna przeszłości a obecne poszukiwanie pełnej wspólnoty”, Balamand, 23 czerwca 1993.
• Misner, P., „Newman and the Tradition concerning the Papal Antichrist”, Church History 42/3 (1973) 377–395. DOI: https://doi.org/10.2307/3164393.
• Newman, J.H., An Essay on the Development of Christian Doctrine (Longmans, Green, and Co. 1909), https://www.newmanreader.org/works/development/ (dostęp 1.02.2023).
• Newman, J.H., Apologia pro Vita Sua (tłum. S. Gąsiorowski; wyd. 2, popr.; Warszawa: Stowarzyszenie Kulturalne „Fronda” 2009).
• Newman, J.H., Apologia pro Vita Sua being a History of his Religious Opinions (Longmans, Green, and Co. 1908), https://archive.org/details/in.ernet.dli.2015.213696/page/n1/mode/2up (dostęp 1.02.2023).
• Newman, J.H., „The Church of the Fathers”, Historical Sketches (New impression; Longmans, Green, and Co. 1906) II, 1–216, https://www.newmanreader.org/works/historical/volume2/fathers/index.html (dostęp 1.02.2023).
• Newman, J.H., The Idea of a University (Longmans, Green, and Co. 1907), https://www.newmanreader.org/works/idea/ (dostęp 1.02.2023).
• Newman, J.H., „Lecture 9. Righteousness the Fruit of Our Lord’s Resurrection”, Lectures on the Doctrine of Justification (Longmans, Green, and Co. 1908) 202–222. https://www.newmanreader.org/works/justification/lecture9.html (dostęp 1.02.2023).
• Newman, J.H., Letters and Correspondence of John Henry Newman During His Life in the English Church with a Brief Autobiography (red. A. Mozley; Longmans, Green, and Co. 1903) I.
• Newman, J.H., O rozwoju doktryny chrześcijańskiej (tłum. J.W. Zielińska; Warszawa: Fronda 1998).
• Newman, J.H., Select Treatises of St. Athanasius in Controversy with the Arians (wyd. 9; Longmans, Green, and Co. 1903) II.
• Newman, J.H., „Sermon 3. The Incarnation”, Parochial and Plain Sermons (New impression; Longmans, Green, and Co. 1908) II, 26–40, https://www.newmanreader.org/works/parochial/volume2/sermon3.html (dostęp 1.02.2023).
• Newman, J.H., „Sermon 10. The Spiritual Presence of Christ in the Church”, Parochial and Plain Sermons (New impression; Longmans, Green, and Co. 1907) VI, 120–135, https://www.newmanreader.org/works/parochial/volume6/sermon10.html (dostęp 1.02.2023).
• Newman, J.H., „Sermon 13. The Invisible World”, w: Parochial and Plain Sermons, New impression; Longmans, Green, and Co. 1907) IV, 200–213, https://www.newmanreader.org/works/parochial/volume4/sermon13.html (dostęp 1.02.2023).
• Newman, J.H., Słowo, które nie przemija: Ewangelia w kazaniach kardynała J. H. Newmana (red. A. Coupet; tłum. T. Mieszkowski; Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX 1969).
• Newman, J.H., Tract 1. Thoughts on the Ministerial Commission, Respectfully Addressed to the Clergy (wyd. 6; Tracts for the Times; London: Rivington 1840), http://www.newmanreader.org/works/times/tract1.html (dostęp 1.02.2023).
• Newman, J.H., Tract 2. The Catholic Church (wyd. 4; Tracts for the Times; London: Rivington 1840), http://www.newmanreader.org/works/times/tract2.html (dostęp 1.02.2023).
• Newman, J.H., Tract 3. Thoughts Respectfully Addressed to the Clergy on Alterations in the Liturgy (wyd. 5; Tracts for the Times; London: Rivington 1840), http://www.newmanreader.org/works/times/tract3.html (dostęp 1.02.2023).
• Newman, J.H., Tract 7. The Episcopal Church Apostolical (wyd. 6; Tracts for the Times; London: Rivington 1840), https://www.newmanreader.org/works/times/tract7.html (dostęp 1.02.2023).
• Newman, J.H., Tract 11. The Visible Church (wyd. 6; Tracts for the Times; London: Rivington 1840), https://www.newmanreader.org/works/times/tract11.html (dostęp 1.02.2023).
• Newman, J.H., Tract 19. On Arguing concerning the Apostolical Succession (wyd. 6; Tracts for the Times; London: Rivington 1840), https://www.newmanreader.org/works/times/tract19.html (dostęp 1.02.2023).
• Newman, J.H., Tract 20. The Visible Church. Letters to a Friend No. III (wyd. 6; Tracts for the Times; London: Rivington 1840), https://www.newmanreader.org/works/times/tract20.html (dostęp 1.02.2023).
• Newman, J.H., „Tract 90. Remarks on Certain Passages in the Thirty-Nine Articles”, The Via Media of the Anglican Church Illustrated in Lectures, Letters and Tracts Written Between 1830 and 1841 (New impression; Longmans, Green, and Co. 1908) II, 261–348, https://www.newmanreader.org/works/viamedia/volume2/tract90/index.html (dostęp 1.02.2023).
• Newman, J.H., Verses on Various Occasions (Longmans, Green, and Co. 1903).
• Nockles, P.B., „The Oxford Movement”, The Oxford Handbook of John Henry Newman (red. F.D. Aquino – B.J. King; Oxford: Oxford University Press 2018) 7–26. DOI: https://doi.org/10.1093/oxfordhb/9780198718284.001.0001.
• „Papers of Philip Wynter as Fellow and President of St. John’s College, Oxford, and as Vice-Chancellor of the University” (Oxford: Bodleian Library 1835–1844), MS.Eng.c.6071.
• Pawłowski, S., „Ekumeniczne vademecum dla biskupów. Komentarz teologiczny”, Studia Oecumenica 20 (2020) 437–452. DOI: https://doi.org/10.25167/so.3096.
• Rabiej, S., „Eklezjologia konfesyjna wobec współczesnych wyzwań ekumenicznych – perspektywa rzymskokatolicka”, Credo Domine, adiuva incredulitatem meam. Księga jubileuszowa dedykowana Ojcu Profesorowi Jackowi Salijowi OP (red. J. Kupczak – C. Smuniewski; Poznań: W drodze 2017) 401–417,
• https://repo.uni.opole.pl/docstore/download/UOf94f34f3df764754bdfad1e6445e1de6/RabiejS.-EklezjologiaKonfesyjna.pdf?entityType=article (dostęp 1.02.2023).
• Radziukiewicz, A., „Iluzja zjednoczenia chrześcijan”, Przegląd Prawosławny, 29.11.2022, https://przegladprawoslawny.pl/2022/11/29/iluzja-zjednoczenia-chrzescijan/ (dostęp 1.02.2023).
• Ratzinger, J., „Presentation by Card. Ratzinger on the 1st Centenary of Card. Newman’s Death”, 28.04.1990, https://www.vatican.va/roman_curia/congregations/cfaith/documents/rc_con_cfaith_doc_19900428_ratzinger-newman_en.html (dostęp 1.02.2023).
• Rowell, G., „Anglican Theological Receptions”, The Oxford Handbook of John Henry Newman (red. F.D. Aquino – B.J. King; Oxford: Oxford University Press 2018) 517–537. DOI: https://doi.org/10.1093/oxfordhb/9780198718284.013.26.
• Rowell, G., „Newman, the Church of England and the Catholic Church”, New Blackfriars 1038 (2011) 130–143.
• Sobór Watykański II, „Konstytucja dogmatyczna o Kościele «Lumen Gentium»”, Sobór Watykański II: konstytucje, dekrety, deklaracje (Poznań: Pallottinum 2008) 144–263.
• Sobór Watykański II, „Konstytucja dogmatyczna o Objawieniu Bożym «Dei Verbum»”, Sobór Watykański II: konstytucje, dekrety, deklaracje (Poznań: Pallottinum 2008) 540–565.
• Sokołowski, P., Objawiona miłość. Agapetologiczna wiarygodność chrześcijaństwa (Źródła i Monografie; Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL 2011).
• Surowiec, P.R., „Będąc dla Boga – być dla innych. O Johnie Henrym Newmanie”, Colloquia Communia 99 (2015) 101–115. DOI: https://doi.org/10.5281/zenodo.1481784.
• Surowiec, P.R., „Mistrz i uczeń. Newmanowska koncepcja autorytetu”, Człowiek – istota relacyjna. Spojrzenie interdyscyplinarne (red. S. Zieliński – J. Kapłańska – M. Biolik-Moroń; Studia i Materiały Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach 95; Katowice: Księgarnia św. Jacka 2022) 88–97. DOI: https://doi.org/10.5281/zenodo.6330153.
• Tomaszewski, J., „Ruch Oksfordzki ponad epokami. Przeczucie wiarygodności katolickiej od Newmana po Ratzingera”, Christianitas 60–61 (2015) 191–208.
• Wyszyński, S., Wypowiedź po powrocie z trzeciej sesji Soboru, 8.01.1964, cyt. za: Ł. Białk, „Lud Boży,” https://e-civitas.pl/pl/kosciol/lud-bozy (dostęp 3.11.2022).
• Życiński, W., „Johna H. Newmana koncepcja rozwoju doktryny chrześcijańskiej”, Serce mówi do serca. Bł. John Henry Newman (1801-1890) (red. K. Pek; Lublin: Wydawnictwo KUL 2013) 67–86.

Identifiers

DOI

10.21697/ct.2023.93.2.04

Biblioteka Nauki

28328366