Civic Profile of the State Community in the Teaching of Joseph Ratzinger/Benedict XVI

• Authors: Janusz Szulist

Abstracts

EN

The object of analysis in the article is the civic profile of the state community, positively assessed in the teaching of Joseph Ratzinger/Benedict XVI. Civil society, with its many advantages, has its dangers which, with the reductionist style of modern reflection, serve to individualise references, which was strongly emphasised in modernity. It is impossible to ignore the issue of the natural order recognised by human reason (dating back to antiquity), which is crucial for every humanisation process. Joseph Ratzinger/Benedict is aware of the risk of over-interpreting the status of a person as an individual in society. A proper sense of citizenship in the state is shaped by the principles of subsidiarity and solidarity, inherent in personalism. Awareness of one’s own rights while being responsible for one’s neighbour is shaped in the family. Democratic systems, on the other hand, serve to promote freedom and equality in the world, essentially expressing the ethos of the citizen. The source material of the study is the teaching of Joseph Ratzinger/Benedict XVI.

PL

Przedmiotem analiz w artykule jest obywatelski profil społeczności państwowej zaprezentowany w nauczaniu Josepha Ratzingera/Benedykta XVI. Społeczeństwo obywatelskie przy wielu swoich zaletach, nie jest wolne od niebezpieczeństw, które przy zastosowaniu redukcjonistycznego stylu współczesnej refleksji służą indywidualizacji odniesień, co było m.in. silnie eksponowane w czasach nowożytnych. Nie sposób pominąć kwestii porządku naturalnego poznawanego ludzkim rozum (sięgającego początkami starożytności), co posiada kluczowe znaczenie w wszelkich procesie humanizacji. Joseph Ratzinger/Benedykt jest świadom ryzyka nadinterpretacji statusu jednostki jako indywiduum w społeczeństwie. Właściwe poczucie obywatelskości w państwie jest kształtowane na gruncie zasad pomocniczości i solidarności, nieodłącznie związanych z personalizmem. Świadomość własnych praw przy odpowiedzialności za bliźniego jest kształtowana w rodzinie. Z kolei systemy demokratyczne służą promowaniu w świecie wolności i równości, wyrażających w istocie etos obywatela. Materiałem źródłowym opracowania jest nauczanie Josepha Ratzingera/Benedykta XVI.

Keywords

EN

civil society; state; principles of social life; democracy; family; Joseph Ratzinger; Benedict XVI

PL

społeczeństwo obywatelskie; państwo; zasady życia społecznego; demokracja; rodzina; Joseph Ratzinger; Benedykt XVI

• Publisher: Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
• Journal: Collectanea Theologica
• Year: 2023
• Volume: 93
• Issue: 4
• Pages: 129-148

Dates

published

2023

Contributors

author

Janusz Szulist

• Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

• https://orcid.org/0000000204100565

References

• Aristoteles, Ethica nicomachea (Nicomachean Ethics), in Aristoteles, The basic works of Aristotle (ed. R. McKeon; trans. W.D. Ross; New York, NY: The Modern Library) 927–1112.
• Aristoteles, Politica (Politics), in Aristoteles, The basic works of Aristotle (ed. R. McKeon; trans. B. Jowett; New York, NY: The Modern Library) 1113¬¬–1316.
• Benedict XVI, Address by the Holy Father, Visit to the Auschwitz Camp, 28 May 2006, https://www.vatican.va/content/benedict-xvi/en/speeches/2006/may/documents/hf_ben-xvi_spe_20060528_auschwitz-birkenau.html.
• Benedict XVI, Address of His Holiness Benedict XVI during the Celebration of Vespers with Bishops, Priest, Religious and Seminarians and Prayer at the Tomb of Blessed Alojzije Viktor Stepinac, Cathedral of the Assumption of Blessed Virgin Mary and St. Stephen, Zagreb, 5 June 2011, https://www.vatican.va/content/benedict-xvi/en/speeches/2011/june/documents/hf_ben-xvi_spe_20110605_vespri-croazia.html.
• Benedict XVI, Address of His Holiness Benedict XVI to New Ambassadors Accredited to the Holy See, 29 May 2008, https://www.vatican.va/content/benedict-xvi/en/speeches/2008/may/documents/hf_ben-xvi_spe_20080529_ambassadors.html.
• Benedict XVI, Address of His Holiness Benedict XVI to the 24th Plenary Session of the Pontifical Council for the Laity, 21 May 2010, https://www.vatican.va/content/benedict-xvi/en/speeches/2010/may/documents/hf_ben-xvi_spe_20100521_pc-laici.html.
• Benedict XVI, Address of His Holiness Benedict XVI to the Administrators of the Municipality of Rome, the Province of Rome and the Region of Lazio for the Traditional Exchange of New Year Greetings, 14 January 2010, https://www.vatican.va/content/benedict-xvi/en/speeches/2010/january/documents/hf_ben-xvi_spe_20100114_amministrazione-lazio.html.
• Benedict XVI, Address of His Holiness Benedict XVI to the Delegates of the Academy of Moral and Political Sciences of Paris, 10 February 2007, https://www.vatican.va/content/benedict-xvi/en/speeches/2007/february/documents/hf_ben-xvi_spe_20070210_academy-paris.html.
• Benedict XVI, Address of His Holiness Benedict XVI to the Members of the Centesimus Annus – Pro Pontifice Foundation, 31 May 2008, https://www.vatican.va/content/benedict-xvi/en/speeches/2008/may/documents/hf_ben-xvi_spe_20080531_centesimus-annus.html.
• Benedict XVI, Address of His Holiness Benedict XVI to the National Association of Italian Municipalities, 12 March 2011, https://www.vatican.va/content/benedict-xvi/en/speeches/2011/march/documents/hf_ben-xvi_spe_20110312_anci.html.
• Benedict XVI, Address of His Holiness Benedict XVI to the Sixteenth Plenary Session of the Pontifical Academy of Social Sciences, 30 April 2010, https://www.vatican.va/content/benedict-xvi/en/speeches/2010/april/documents/hf_ben-xvi_spe_20100430_scienze-sociali.html.
• Benedict XVI, Address of His Holiness Benedict XVI, Welcoming Ceremony, Pleso International Airport Zagreb, 4 June 2011, https://www.vatican.va/content/benedict-xvi/en/speeches/2011/june/documents/hf_ben-xvi_spe_20110604_arrivo-croazia.html.
• Benedict XVI, Address of the Holy Father Benedict XVI during the Meeting with Political and Civil Authorities and Diplomatic Corps, Presidential Palace in Luanda, 20 March 2009, https://www.vatican.va/content/benedict-xvi/en/speeches/2009/march/documents/hf_ben-xvi_spe_20090320_autorita-civili.html.
• Benedict XVI, Address of the Holy Father Benedict XVI during the Meeting with the Special Council of the Synod for Africa, Apostolic Nunciature of Yaounde, 19 March 2009, https://www.vatican.va/content/benedict-xvi/en/speeches/2009/march/documents/hf_ben-xvi_spe_20090319_cons-spec-africa.html.
• Benedict XVI, Encyclical Letter Caritas in veritate (2009) (= CV).
• Benedict XVI, Homily of His Holiness Benedict XVI on the Solemnity of Mary, Mother of God, 44th World Day of Peace, 1 January 2011, https://www.vatican.va/content/benedict-xvi/en/homilies/2011/documents/hf_ben-xvi_hom_20110101_world-day-peace.html.
• Benedict XVI, Letter to the Bishops, Priests, Consecrated Persons and Lay Faithful of the Catholic Church in the People’s Republic of China, 27 May 2007, https://www.vatican.va/content/benedict-xvi/en/letters/2007/documents/hf_ben-xvi_let_20070527_china.html.
• Benedict XVI, List o przyczynach kryzysu Kościoła (trans. J.J. Franczak; Kraków: Wydawnictwo AA 2019); English version: Benedict XVI, Letter on the Causes of the Crisis of the Church, https://www.catholicnewsagency.com/news/41013/full-text-of-benedict-xvi-essay-the-church-and-the-scandal-of-sexual-abuse.
• Benedict XVI, Message of His Holiness Benedict XVI for the World Mission Sunday 2011, 6 January 2011, https://www.vatican.va/content/benedict-xvi/en/messages/missions/documents/hf_ben-xvi_mes_20110106_world-mission-day-2011.html.
• Borutka, T., Społeczne nauczanie Kościoła. Teoria i zastosowanie. Podręcznik do katolickiej nauki społecznej (Kraków: Wydawnictwo “Czuwajmy” 2004).
• Brunori, G.B., Benedykt XVI. Wiara i proroctwo pierwszego Papieża Emeryta w historii (trans. K. Stopa; Pelplin: Wydawnictwo Bernardinum 2020).
• Catechism of the Catholic Church (1993).
• Chluska, A., “Społeczeństwo obywatelskie a totalitaryzm,” Samotność idei? Społeczeństwo obywatelskie we współczesnym świecie (eds. B. Krauz-Mazur – P. Borowiec; Kraków: Krakowskie Towarzystwo Edukacyjne – Oficyna Wydawnicza AFM 2007) 11–30.
• Cichosz, W., Ku pełni człowieczeństwa. Gdyński “Katolik” 1992–2012 (Pelplin: Wydawnictwo Bernardinum 2012).
• Cichosz, W., “Prawda chrześcijańska wobec współczesnych ideologii,” Wiara a ideologia. Joseph Ratzinger – Benedykt XVI wobec wyzwań współczesności (eds. W. Cichosz – J. Szulist – J.J. Woźniak; Pelplin: Wydawnictwo Bernardinum 2022) 7–10.
• Cichosz, W., “Zakończenie. Świat po pandemii Covid-19,” Instytucje społeczne a integralny rozwój ludzki. Dobro wspólne w czasie pandemii Covid-19 (eds. W. Cichosz – J. Szulist; Pelplin: Wydawnictwo Bernardinum 2022) 121–129.
• Descartes, R., Discours de la methode pour bein conduire sa raison et chercher la verite dans les sciences = Discourse on the Method of Conducting One’s Reason Well and of Seeking the Truth in the Sciences: A bilingual edition with an interpretive essay (ed., trans. G. Heffernan; reprinted; Notre Dame: University of Notre Dame Press 2004).
• Descartes, R., Meditationes de prima Philosophia = Meditations on First Philosophy. A biblingual edition (ed., trans. G. Heffernan; reprint; Notre Dame: University of Notre Dame Press 2013).
• Francis, Encyclical Letter Fratelli tutti (2020).
• Habermas, J., Strukturalne przeobrażenia sfery publicznej (trans. W. Lipnik; Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 2007).
• Hobbes, T., Leviathan (ed. J.C.A Gaskin; reissued; Oxford – New York, NY: Oxford University Press 2008).
• Hobbes, T., Vom Menschen – Vom Bürger (Elemente der Philosophie II/III) (ed. G. Gawlick; 2nd ed.; Hamburg: Verlag von Felix Meiner 1977).
• John XXIII, Encyclical Letter Pacem in terris (1963).
• John Paul II, Encyclical Letter Centesimus annus (1991).
• John Paul II, Encyclical Letter Sollicitudo rei socialis (1987).
• John Paul II, Letter to Families Gratissimam sane (1994).
• John Paul II, Post-Synodal Apostolic Exhortation Reconciliatio et paenitentia (1984).
• Kloc, T., “Społeczeństwo obywatelskie a religia,” Samotność idei? Społeczeństwo obywatelskie we współczesnym świecie (eds. B. Krauz-Mazur – P. Borowiec; Kraków: Krakowskie Towarzystwo Edukacyjne – Oficyna Wydawnicza AFM 2007) 211–228.
• Kłusak, M., “Zasadność statusu państwa opiekuńczego,” Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach 311 (2017) 72–82.
• Kowalczyk, J. “Solidaryzujmy się z wszystkimi w trosce o dobro człowieka. Przemówienie nuncjusza apostolskiego (16.01.2007),” L’Osservatore Romano [Polish ed.] 28/3 (2007) 55–56.
• Kupny, J., “Podstawowe zasady życia społecznego,” Katolicka nauka społeczna. Podstawowe zagadnienia z życia społecznego i politycznego (eds. S. Fel – J. Kupny: Katowice: Księgarnia św. Jacka 2007) 76–87.
• Leo XIII, Encyclical Letter Immortale Dei (1885).
• Leśniak, M., “Pomocniczość,” Encyklopedia nauczania społecznego Jana Pawła II (ed. A. Zwoliński; Radom: Polskie Wydawnictwo Encyklopedyczne 2003) 377–381.
• Locke, J., Two Treatises of Government and a Letter Concerning Toleration (ed. I. Shapiro; New Haven, CT – London: Yale University Press 2003).
• Paul VI, Encyclical Letter Populorum progression (1967).
• Pontifical Council for Justice and Peace, Compendium of the Social Doctrine of the Church (2004) (= CSDC).
• Ratzinger, J., Chrześcijańskie braterstwo (trans. J. Merecki; Kraków: Wydawnictwo Salwator 2007); German edition: Ratzinger, J., Die christliche Bruderlichkeit (München: Kösel-Verlag 1960).
• Ratzinger, J., Wiara – prawda – tolerancja. Chrześcijaństwo a religie świata (trans. R. Zajączkowski; Kielce: Jedność Herder 2005); German edition: Ratzinger, J., Glaube – Wahrheit – Toleranz: das Christentum und die Weltreligionen (Freiburg im Breisgau: Verlag Herder 2003).
• Shils, E., “Co to jest społeczeństwo obywatelskie?,” Europa i społeczeństwo obywatelskie. Rozmowy w Castel Gandolfo (ed. K. Michalski; Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy Znak 1994) 9–53.
• Szulist, J., Perspektywy ludzkiego rozwoju. Kluczowe zagadnienia encykliki “Caritas in veritate” Benedykta XVI (Pelplin: Wydawnictwo Bernardinum 2009).
• Szulist, J., Teologia państwa w pismach Josepha Ratzingera (Benedykta XVI) (Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika 2016).
• Trawkowska, D., “Modele pracy socjalnej i ich skuteczność w rozwiazywaniu problemów społecznych w Polsce,” Współczesne państwo. Wybrane problemy (ed. S. Wróbel; Wydawnictwo Wyższej Szkoły Bankowej: Poznań – Chorzów 2009) 115–134.
• Vaticanum II, Pastoral Constitution on the Church in the Modern World Gaudium et Spes (1965).
• Załęski, P.S., Neoliberalizm i społeczeństwo obywatelskie (Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika 2012).

Identifiers

DOI

10.21697/ct.2023.93.4.09

Biblioteka Nauki

28328354