Czy piękno może być źródłem katechezy? Wskazania nowego Dyrektorium o katechizacji

• Authors: Tadeusz Panuś

Title variants

EN

Can Beauty Be a Source of Catechesis? Guidelines Set Forth in the New Directory for Catechesis

Abstracts

EN

The contemporary Church sees the need to enrich the message of faith with the way of beauty (via pulchritudinis). This is postulated by the new Directory for Catechesis of 2020. By presenting the sources of catechesis, it shows that they are not limited to the Word of God in the Holy Scripture and in the Holy Tradition, the Magisterium of the Church, the liturgy, the testimony of saints and martyrs, theology and Christian culture, but they also include beauty. The latter is described in four paragraphs (nos. 106–109). The article makes a detailed analysis of this text. It answers the question: Who the source of beauty is? It shows three transcendentals: truth (verum), goodness (bonum) and beauty (pulchrum), which must shine so that the preaching of the Risen Christ can reach the depths of the human heart. Finally, it suggests the need to put contemporary catechesis on the way of beauty. The emphasis put on beauty as a source of catechesis is an important contribution of the new Directory. Faith is born not only ex auditu but also ex visu. Therefore, the way of beauty is very helpful in contemporary catechetical formation, which is deeply embedded in media and digital culture.

PL

Współczesny Kościół dostrzega konieczność wzbogacenia przekazu wiary o drogę piękna (via pulchritudinis). Postuluje to nowe Dyrektorium o katechizacji z 2020 roku. Przedstawiając źródła katechezy, wskazuje, iż są nimi nie tylko słowo Boże w Piśmie Świętym i w świętej Tradycji, Magisterium Kościoła, liturgia, świadectwo świętych i męczenników, teologia i kultura chrześcijańska, ale także piękno. Temu ostatniemu poświęca cztery akapity (nr 106–109). Artykuł dokonuje szczegółowej analizy tego tekstu. Odpowiada na pytanie, kto jest źródłem piękna. Ukazuje trzy transcendentalia: prawdę (verum), dobro (bonum) i piękno (pulchrum), które muszą rozbłysnąć, aby przepowiadanie Zmartwychwstałego mogło dotrzeć do głębi ludzkiego serca. W końcu stawia tezę o konieczności wprowadzenia współczesnej katechizacji na drogę piękna. Podkreślenie piękna jako źródła katechezy jest ważnym elementem refleksji podjętej w nowym Dyrektorium. Wiara rodzi się bowiem nie tylko ex auditu, ale także ex visu. Stąd też droga piękna jest bardzo pomocna we współczesnej formacji katechetycznej głęboko osadzonej w kulturze medialnej i cyfrowej.

Keywords

EN

Directory for Catechesis of 2020; sources of catechesis; via pulchritudinis; beauty of God and creatures; beauty of Jesus Christ

PL

Dyrektorium o katechizacji z 2020 roku; źródła katechezy; via pulchritudinis; piękno Boga i stworzeń; piękno Jezusa Chrystusa

• Publisher: Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
• Journal: Collectanea Theologica
• Year: 2024
• Volume: 94
• Issue: 1
• Pages: 207-223

Dates

published

2024

Contributors

author

Tadeusz Panuś

• Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie

• https://orcid.org/0000000234999778

References

• Augustinus, Sancti Augustini Confessionum libri XIII / quos post Martinum Skutella iterum (red. L. Verheijen; Corpus Christianorum. Series Latina 27; Turnhout: Brepols 1981); wydanie pol.: Augustinus, Wyznania (red. Z. Kubiak; Warszawa 1987).
• Benedykt XVI, „Bądźcie zwiastunami i świadkami nadziei, 21.11.2009”, L’Osservatore Romano 31/2 (2010) 31.
• Benedykt XVI, Discorso del Santo Padre dopo proiezione del film documentario „Arte e Fede” (25 ottobre 2012), www.vatican.va/content/benedict-xvi/it/speeches/2012/october/documents/hf_ben-xvi_spe_20121025_arte-fede.html; wersja pol.: Benedykt XVI, Droga piękna kieruje umysł i serce ku Bogu. Przemówienie po projekcji filmu „Sztuka i wiara – Via pulchritudinis”, https://opoka.org.pl/biblioteka/W/WP/benedykt_xvi/przemowienia/viapulchritudinis_25102012 (dostęp 10.05.2023).
• Benedykt XVI, „O znaczeniu piękna jako drogi spotkania Boga, 18.11.2009”, Wiadomości KAI 48 (2009) 23–24.
• Benedykt XVI, Posynodalna adhortacja apostolska Sacramentum caritatis (2007) (= SCar).
• Bramorski, J., „Muzyka sakralna jako via pulchritudinis wyzwaniem dla kompozytorów”, Pro Musica Sacra 15 (2017) 77–91.
• Chałupniak, R., „«Fides ex visu» we współczesnej teologii piękna”, Colloquia Theologica Ottoniana 1 (2014) 151–175.
• Dąbrowski, J., „«Droga piękna» (Via pulchritudinis) a realizacja misji Kościoła według B. Fortego”, Roczniki Teologii Dogmatycznej 60/5 (2013) 181–190.
• Fisichella, R. – Arenas, O.R., „Wstęp”, w: Papieska Rada ds. Krzewienia Nowej Ewangelizacji, Dyrektorium o katechizacji (Kielce: Jedność 2020) 7–13.
• Jan Paweł II, Konstytucja apostolska Fidei depositum, w: Katechizm Kościoła Katolickiego (Poznań: Pallottinum 1994) 5–9.
• Jan Paweł II, List do artystów (Wrocław: TUM 2005).
• Józefczyk, M., „«Via pulchritudinis» w ewangelizacji i katechizacji na przykładzie kaplicy pw. Chrystusa Sługi w Centrum Ruchu Światło-Życie w Krościenku nad Dunajcem”, Zeszyty Formacji Katechetów 88/4 (2022) 71–81.
• Katechizm Kościoła Katolickiego (Poznań: Pallottinum 1994) (= KKK).
• Katechizm Kościoła Katolickiego dla młodych Youcat (wyd. 2; Częstochowa: Edycja Świętego Pawła 2011).
• Kiciński, A., „Inspiracja biblijna «Dyrektorium o katechizacji»”, Roczniki Teologiczne 68/11 (2021) 19–41.
• Kiciński, A., Rola katechizmów w rozwoju nauczania katechetycznego (Kraków: Wydawnictwo „Scriptum” 2020).
• Kiciński, A., „Źródła formacji katechetów w świetle Dyrektorium o katechizacji. Cz. I. Słowo Boże w Piśmie Świętym i w Tradycji”, Zeszyty Formacji Katechetów 81/1 (2021) 67–78.
• Montefiore, S., Jerozolima. Biografia (przekł. M. Antosiewicz – W. Jeżewski; Warszawa: Wydawnictwo Magnum 2011).
• Morawa, J., „Piękno tajemnicy Wcielenia na obliczu Kościoła”, Piękno Kościoła (red. M.P. Chojnacki – J. Morawa – A. Napiórkowski; Kraków: Uniwersytet Papieski Jana Pawła II. Wydawnictwo Naukowe 2014) 95–127.
• Osial, W., „Wizja współczesnej katechezy w nauczaniu papieża Franciszka”, Warszawskie Studia Teologiczne 27/1 (2014) 293–306.
• Panuś, T., „Adresaci katechezy w dyrektoriach katechetycznych z lat 1971–2020”, Studia Katechetyczne 17 (2021) 119–128.
• Panuś, T., „O ilustracjach w Katechizmie Kościoła katolickiego”, Catechetica Porta Fidei (red. A. Kiciński – P. Goliszek; Lublin: Wydawnictwo NATAN 2012) 183–192.
• Pontificio Consiglio della Cultura, La via pulchritudinis, cammino privilegiato di evangelizzazione e di dialogo (Roma 2006).
• Pontificio Consiglio per la Promozione della nuova evangelizzazione, Direttorio per la catechesis (Vatican: Libreria Editrice Vaticana 2020); wydanie pol.: Papieska Rada ds. Krzewienia Nowej Ewangelizacji, Dyrektorium o katechizacji (Kielce: Wydawnictwo Jedność 2020) (= DK).
• Ravasi, G., Piękno Biblii (Kraków: Salwator 2006).
• Słotwińska, H., „Via pulchritudinis katechezy Kościoła”, Katecheza Kościoła współczesnego. Refleksja poświęcona katechezie w świetle adhortacji papieża Franciszka „Evangelii gaudium” (red. P. Sroczyński; Legnica: Diecezjalne Centrum Edukacyjne w Legnicy – Biblioteka im. Jana Pawła II Wyższego Seminarium Duchownego Diecezji Legnickiej 2015) 15–42.
• Słupek, R., „Argument kaloniczny w teologii fundamentalnej. Uwagi na marginesie dokumentu Papieskiej Rady ds. Kultury «Via pulchritudinis» – uprzywilejowana droga ewangelizacji i dialogu”, Wrocławski Przegląd Teologiczny 29/1 (2021) 301–321.
• Warchoł, P., „Pomoc Kościoła człowiekowi w zdobywaniu Piękna”, Piękno Kościoła (red. M.P. Chojnacki – J. Morawa – A. Napiórkowski; Kraków: Uniwersytet Papieski Jana Pawła II. Wydawnictwo Naukowe 2014) 185–197.

Identifiers

DOI

10.21697/ct.2024.94.1.07

Biblioteka Nauki

28394767