Poczucie moralności. Pięć kodów etycznych w percepcji wychowanków Młodzieżowych Ośrodków Wychowawczych

• Authors: Karina Szafrańska

Title variants

EN

Moral sense. Five ethical codes in perception of pupils of the Educational Youth Centres

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Problem moralności towarzyszył człowiekowi od wieków, człowiek, jako istota myśląca, dążył do poznania przyczyn swoich zachowań, pragnął ukierunkować swoją egzystencję w odniesieniu do świata norm i wartości moralnych. Wymiar moralny, w sposób istotny determinujący funkcjonowanie człowieka, jest częścią jego szeroko pojmowanej duchowości. Obserwując i oceniając działania innych ludzi, skupiamy się przede wszystkim na identyfikacji ich celów czy intencji (a więc analizujemy je w sensie ich działań), ponieważ wymaga tego atrybucja ich cech. Zmierzanie do określonych celów jest definicyjnym składnikiem wielu cech, a przypisywanie intencji – podstawowym elementem sądów moralnych. Tendencje takie skutkują skłonnością do analizowania zachowań innych ludzi w kategoriach moralnych. Własna sprawność jest dla człowieka niezwykle istotna z punktu widzenia skuteczności jego działania, a sprawność innego człowieka interesuje nas ze względu na to, czy jego działania przynoszą nam dobro, czy też nie (Peeters, Czapiński 1990). W niniejszym artykule zostały zaprezentowane wyniki badań nad percepcją pięciu kodów moralnych (Etyki: Godności, Kolektywizmu, Dobra Powszechnego Produktywności), przeprowadzonych z wychowankami Młodzieżowych Ośrodków Wychowawczych z terenu woj. mazowieckiego.

EN

Man has been tackling the question of morality for centuries. It is because man, as a thinking being, has pursued the reasons for his or her behaviour and has wanted to focus his or her existence on the world of standards and moral values. The moral domain, which significantly determines the way people function, is part of broader spirituality. While observing and judging other people’s actions, we concentrate primarily on identifying their goals or intentions (we analyse them in terms of their actions), because it is required by the attribution of their personality traits. It is a definitional component of many traits to pursue specific goals (Wojciszke, Baryła: Read, Jones, Miller, 1990), whereas the basic element of moral judgment is to assign intentions. As a result, we tend to analyse other people’s behaviour in moral terms. Self-efficacy is particularly important for us in terms of effectiveness in our actions, whearas an interest in efficacy of other people shows our need to know if we can benefit or not from their actions (Peeters, Czapiński, 1990).The article describes the results of a research on the perception of the five ethical codes (ethic of autonomy, ethic of dignity, ethic of community, ethic of common good and ethic of productivity) in pupils of the Youth Educational Centres in Mazovia Province.

Keywords

PL

moralność; wychowanie; pięć kodów moralnych; Młodzieżowe Ośrodki Wychowawcze; moralność; wychowanie; pięć kodów moralnych; Młodzieżowe Ośrodki Wychowawcze

EN

morality; education; five ethical codes; Educational Youth Centres

• Publisher: Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
• Journal: Forum Pedagogiczne
• Year: 2017
• Volume: 7
• Issue: 1
• Pages: 77-94

Dates

published

2017-04-04

Contributors

author

Karina Szafrańska

References

• Abele A., Wojciszke B. (2014), Communal and agentic content in social cognition: A Dual Perspective Model, „Advances in Experimental Social Psychology”, nr 50, s. 195–255.
• Banks M. (2009), Materiały wizualne w badaniach jakościowych, seria: „Niezbędnik Badacza”, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 35.
• Bartkowiak A. (2013), Sens życia w teorii i badaniach naukowych, Leszno: Wydawnictwo WSH.
• Baumann K. (2009), Religiöser Glaube, personliche Spiritualität und Gesundheit. Überlegungen und Fragen im interdisziplinären Feld von Theologie und Religionswissenschaft, Medizin und Psychoterapie, „Zeitschrift für Medizinische Ethik”, nr 55, s. 131–144.
• Brannon L. (2002), Psychologia rodzaju, tłum. M. Kacmajor, Gdańsk: GWP.
• Böhm W. (2002), Über die Unvereinbarkeit von Erziehung und Therapie, „Vierteljahresschrift für wissenschaftliche Pädagogik”, nr 2, Jg.78, s. 127–151.
• Collins W. A., Sroufe, L. A. (1999), Capacity for intimate relationships. The development of romantic relationships in adolescence, USA: Cambridge University Press, s. 125–147.
• Fitzpatrick J., Sollie D. (1999), Unrealistic Gender and Relationships to Investments and Commitment in Dating Relationships, „Journal of Social and Personal Relationship”, 6, s. 852–86.
• Friske S. T., Cuddy A. J., Glick P. (2007), Universal dimensions of social cognition: Warmth and competence, „Trend in Cognitive Science”, nr 11, s. 77–83.
• Gilligan C. (1984), Die andere Stimme. lebenskonflikte und Moral der Frau, München, Zürich: Piper.
• Głuchowska-Bogacka O. (2002), Poziom realizacji zadań rozwojowych w okresie wczesnej adolescencji (13–17 rok życia). W: A. Brzezińska, M. Bardziejewska, B. Ziółkowska (red.), Szanse rozwoju w okresie dorastania, Poznań: Wydawnictwo Fundacji Humaniora.
• Goffman E. (2000), Człowiek w teatrze życia codziennego, tłum. H. Datner-Śpiewak, P. Śpiewak, oprac. i słowem wstępnym opatrzył Jerzy Szacki, wyd. I –, Warszawa 1977: PIW, Biblioteka Myśli Współczesnej; wyd II – Warszawa , Wydawnictwo Aletheia.
• Harwas-Napierała B. (2012), Dorosłość jako spełnienie. Drogi i zagrożenia rozwoju człowieka w okresie dorosłości, Kraków: Libron-Filip Lohner.
• Heitger M. (1983), Beiträge zu einer Pädagogik des Dialogs, Eine Einführung. Mit einem Beitrag von Ines M. Breinbauer, Wien: Österreichischer Bundesverlag.
• Kasser T., Ryan R. M. (1993), A dark side of the American dream: Corre- lates of financial success as a central life aspiration, „Journal of Personality and Social Psychology”, nr 65, s. 410–422.
• Kohlberg L. (1981), Essays on Moral Development. T.I. The Philosophy of Moral Development: Moral Stages and Idea of Justice, NY: Harper and Row.
• Konopczyński M. (2009), Metody twórczej resocjalizacji. Teoria i praktyka wychowawcza, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Łobocki M. (2002), Wychowanie moralne w zarysie, Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
• Łobocki M. (2005), Teoria wychowania w zarysie. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
• Mandal E. (2004), Podmiotowe i interpersonalne konsekwencje stereotypów związanych z płcią, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Michalski J.T. (2011), Sens życia a pedagogika. Impulsy myśli Viktora E. Frankla, Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Mikołaja Kopernika.
• Marczak M. (2011), Rodzaje płci w psychopatologii, [w:] Płeć i gender, Między ciałem umysłem a społeczeństwem, K. Palus (red.), Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
• Olechnicki K., Załęcki P. (2004), Słownik Socjologiczny, Toruń, Wydawnictwo Graffiti.
• Peeters G., Czapiński J. (1990), Positive-negative asymmetry in evaluative: The distinctions between affective and informational negativity effects, „European Review of Social Psychology” nr 1, s. 33–60.
• Plopa M. (2002), Doświadczenie intymności a satysfakcja z małżeństwa, „Małżeństwo i Rodzina”, nr 3 (3), s. 22–26.
• Plopa M. (2003), Intymność a „jej” i „jego” satysfakcja ze związku małżeńskiego, [w:] W: Janicka I., Rostowska T. (red.), Psychologia w służbie rodziny, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, s. 32–44.
• Promp D.W. (1990), Sozialisation und Ontogenese, Berlin–Hamburg.
• Remplein H. (1966), Die seelische Entwicklung des Menschen im Kindes– und Jugend – alter, München-Basel, „E. Reinhardt”.
• Renzetti C. M., Curran D. J. (2008), Kobiety, mężczyźni, społeczeństwo, A. Gromkowska-Melosik (tłum.), Warszawa: PWN.
• Sęk H. (2001), Wprowadzenie do psychologii klinicznej, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Szanse i zagrożenia rozwoju w okresie dorosłości (2007), A. I. Brzezińska, K. Appelt, J. Wojciechowska (red.), Poznań: Wydawnictwo Fundacji Humaniora, s. 55–84.
• Urban B. (2000), Zaburzenia w zachowaniu i przestępczość młodzieży, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Urban B. (2015), Agresja młodzieży i odrzucenie rówieśnicze, Warszawa: PWN.
• Waldowski K. (2002), Realizacja zadań rozwojowych na przełomie późnej adolescencji i wczesnej dorosłości, [w:] Szanse i zagrożenia rozwoju w okresie dorosłości, A. Brzezińska, K. Appelt, J. Wojciechowska (red.), Poznań: Wydawnictwo Fundacji Humaniora.
• Wojciszke B., Baryła W. (2000), Potoczne rozumienie moralności – pięć kodów etycznych i narzędzie ich pomiaru, „Przegląd Psychologiczny”, t. 43, s. 395–421.
• Wojciszke, B., Szlendak, M. (2010), Skale do pomiaru orientacji sprawczej i wspólnotowej. „Psychologia Społeczna”, t. 5, s. 57–70.

Identifiers

DOI

10.21697/fp.2017.1.07