Fenomenologiczna kategoria świata życia codziennego jako przesłanka eksplikacji sensów edukacji

• Authors: Jarosław Gara

Title variants

EN

PHENOMENOLOGICAL CATEGORY OF THE WORLD OF LIFE AS A CONDITION OF THE EXPLICATION OF EDUCATIONAL MEANING

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Sformułowany problem opiera się na próbie przybliżenia trzech zasadniczych zagadnień, wyrażonych w trzech pytaniach i przynależnych im perspektywach problemowych: 1. Jakie są podstawowe przesłanki fenomenologicznych nastawień badawczych?; 2. Jak jest rozumiana fenomenologiczna kategoria świata życia codziennego?; 3. W jaki sposób fenomenologiczna kategoria świata życia codziennego pozwala na ujmowanie i rozjaśnianie sensów edukacji? Fenomenologia świata życia codziennego, rozwijana przez Edmunda Husserla w ostatnim okresie jego twórczości, opiera się na założeniu, że ów świat przeżywany jest właściwym i nieredukowalnym punktem wyjścia dla nauk humanistycznych i społecznych. Jest to bowiem wspólny świat codziennych sytuacji i praktycznego działania.W tym też kontekście odnoszę się do fenomenu edukacyjnych preliminariów i imponderabiliów oraz rozpatruję kwestie sensotwórczości doświadczenia paradoksalności, aporetyczności i dialektyczności rozwoju człowieka. To zaś daje to podstawę do ujmowania tytułowych sensów edukacji jako swoistego egzystencjalnego doświadczenia odysei.

EN

The formulated problem is based on the attempt to bring the three essential issues expressed in the three questions and problem perspectives, which belong to them: 1. What are the basic phenomenological rationales for research settings? 2. How is a phenomenological category of the world of life understood? 3. How does the phenomenological category of the world of  life  allow for recognition and lighten the meaning of education? Phenomenology of the world of life, which was developed by Edmund Husserl in the last period of his work, is based on the assumption that the lived world is the starting point of humanities and social sciences, which is adequate and impossible to scale down. It is, in fact, a world of common everyday situations and practical action. In this context, I refer to the phenomenon of educational preliminary issues and imponderabilias, and also consider the issues of creativity meanings of paradoxicality experience, aporia approach and dialectical problems of human development. This creates a basis for the recognition of, according to the title, meanings of education as a specific existential experience of Odyssey.

Keywords

PL

fenomenologia świat życia codziennego; filozofia edukacji; egzystencjalne aporie; myślenie paradoksami; edukacja jako odyseja; fenomenologia świat życia codziennego; filozofia edukacji; egzystencjalne aporie; myślenie paradoksami; edukacja jako odyseja

EN

phenomenology of the world of life; philosophy of education; existential aporias; thinking by paradoxes; education as the Odyssey

• Publisher: Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
• Journal: Forum Pedagogiczne
• Year: 2017
• Volume: 7
• Issue: 2
• Pages: 145-168

Dates

published

2017-10-18

Contributors

author

Jarosław Gara

References

• Ablewicz K. (2003). Teoretyczne i metodologiczne podstawy pedagogiki antropologicznej. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Berger P. L., Luckmann T. (2000). Społeczne tworzenie rzeczywistości. Niżnik J. (tłum.). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Bollnow O. F. (1983). Anthropologische Pädagogik. Bern: Haupt.
• Bollnow O. F. (1989). The Pedagogical Atmosphere, Manen M. van (tłum.). „Phenomenology and Pedagogy”, nr 7.
• Conrad-Martius H. (1989). Fenomenologia i spekulacja. Machnacz J. (tłum.). „Roczniki Filozoficzne”, t. XXXIV, z. 1, s. 273–287.
• Copei F. (1969). Der Fruchtbare Momente im Bildungsprozess. Heidelberg: Quelle & Mayer.
• Depraz N. (2010). Zrozumieć fenomenologię. Konkretna praktyka. Czarnecka A. (tłum.). Warszawa: Oficyna Naukowa.
• Gara J. (2015). Fenomenologiczne inspiracje hermeneutycznego rozjaśniania fenomenu edukacji. „Kwartalnik Pedagogiczny”, nr 2–3.
• Gara J. (2016). Egzystencjalne doświadczenie aporii sensu swojskości i zadomowienia w świecie życia codziennego. W: Melosik Z., Szymański M. J. (red.). Tożsamość w warunkach zmiany społecznej. Warszawa: Wydawnictwo APS.
• Gara J. (2017a, w druku). Egzystencjalna problematyzacja poszukiwania, poznawania i tworzenia samego siebie. W: Dudzikowa M., Tanaś M. (red.). Poszukiwanie, poznawanie i tworzenie samego siebie.
• Gara J. (2017b, w druku). Husserlowski świat życia codziennego i jego znaczenie edukacyjne, „Studia Edukacyjne”.
• Husserl E. (1976). Kryzys nauki europejskiej a transcendentalna fenomenologia. Szewczyk J. (tłum.). „Studia Filozoficzne”, nr 9, s. 93–121.
• Husserl E. (1989). Wykłady z fenomenologii wewnętrznej świadomości czasu. Sidorek J. (tłum.). Warszawa: PWN.
• Husserl E. (1993). Kryzys europejskiego człowieczeństwa a filozofia. Sidorek J. (tłum.). Warszawa: Fundacja Aletheia.
• Husserl E. (2000a). Badania logiczne, t. II, cz. I, Sidorek J. (tłum.). Warszawa: PWN.
• Husserl E. (2000b). Badania logiczne, t. II, cz. II, Sidorek J. (tłum.). Warszawa: PWN.
• Husserl E. (2006). Badania logiczne, t. I. Sidorek J. (tłum.). Warszawa: PWN.
• Husserl E. (2013). Doświadczenie i sąd, Baran B. (tłum.). Warszawa: Fundacja Aletheia.
• Ingarden R. (1963). Z badań nad filozofią współczesną. Warszawa: PWN.
• Ingarden R. (1970). Co jest nowego w ostatniej pracy Husserla? „Studia Filozoficzne”, nr 4–5, s. 3–14.
• Ingarden R. (1971). U podstaw teorii poznania, cz. 1. Warszawa: PWN.
• Krasnodębski Z., Nellen K. (1993). Wstęp. W: Krasnodębski Z., Nellen K. (red.). Świat przeżywany. Fenomenologia i nauki społeczne. Warszawa: PIW.
• Krüger H.-H. (2005). Wprowadzenie w teorie i metody badawcze nauk o wychowaniu. Sztobryn D. (tłum.). Gdańsk: GWP.
• Langeveld M. J. (1983). Reflections on Phenomenology and Pedagogy. „Phenomenology and Pedagogy”, nr 1/1, s. 5–10.
• Langeveld M. J. (1984). How Does the Child Experience the World of Things? „Phenomenology and Pedagogy”, nr 2/3, s. 215–223.
• Lippitz W. (2005). Różnica i obcość. Studia fenomenologiczne w obrębie nauki o wychowaniu. Murzyn A. (tłum.). Kraków: Oficyna Wydawnictwo „Impuls.
• Loch W. (1986). Possibilities of the Father Role. „Phenomenology and Pedagogy”, nr 4/3, s. 66–77.
• Lyotard J. F. (2000). Fenomenologia. Migasiński J. (tłum.). Warszawa: Wydawnictwo KR.
• Manen M. van (1979). The phenomenology of pedagogic of observation. „The Canadian Journal of Education”, nr 4/1, s. 5–16.
• Manen M. van (1990). Researching Live Experience. Human Science for An Action Sensitive Pedagogy. New York: State University of New York Press.
• Meyer-Drawe K. (1986). Kaleidoscope of Experiences: The Capability to be Surprised by Children. „Phenomenology and Pedagogy”, nr 4/3, s. 48–55.
• Meyer-Drawe K. (1997). Education, W: Embree L. (red.), Encyclopedia of phenomenology. Dordrecht–Boston–London: Kluwer Academic Publishers.
• Michalski K. (1998). Heidegger i filozofia współczesna. Warszawa: PIW.
• Patočka J. (1986). Świat naturalny jako problem filozoficzny. Zychowicz J. (tłum.). W: tenże, Świat naturalny i fenomenologia. Kraków: PAT.
• Patočka J. (1993). Filozofia kryzysu nauki według Edmunda Husserla i jego koncepcja fenomenologii „świata przeżywanego”. Zychowicz J. (tłum.). W: Krasnodębski Z., Hellen K. (red.). Świat przeżywany. Warszawa: PIW.
• Pulkowska M. (1979). Otto Friedrich Bollnow – filozof zaufania do świata. „Znak”, nr 11.
• Reinach A. (2005). O fenomenologii, „Fenomenologia”, nr 3, s. 117–138.
• Ricoeur R. (1996). Fenomenologia i hermeneutyka: wychodząc od Husserla…, Drwięga M. (tłum.). „Kwartalnik Filozoficzny”, t. XXIV, z. 3, s. 149–181.
• Rolewski J. (1999). Husserlowska kategoria a priori świata przeżywanego. W: Czerniak S., Rolewski J. (red.). Studia z filozofii niemieckiej, t. 3: Współczesna fenomenologia niemiecka. Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
• Rożdżeński R. (1998). Husserl i problem tak zwanej ogólnej naoczności. „Logos i Ethos”, nr 1, s. 13–27.
• Scheler M. (1975). Postawa fenomenologiczna. Węgrzecki A. (tłum.). . W: Węgrzecki A., Scheler. Warszawa: Wiedza Powszechna.
• Schütz A. (1989). Fenomenologia i nauki społeczne. Lachowska D. (tłum.) . W: Krasnodębski Z. (red.). Fenomenologia i socjologia. Warszawa: PWN.
• Schütz A. (2012). O wielości rzeczywistości. W: tenże, O wielości światów. Jabłońska B. (tłum.). Kraków: Zakład Wydawniczy „NOMOS”.
• Schütz, A. (1966). Studies in phenomenological philosophy. Gurwitsch A. (tłum.). The Hague: Nijhoff.
• Stróżowski W. (1989). O metodzie fenomenologii. W: Perzanowski J. (red.). Jak filozofować, Warszawa: PWN.
• Święcicka K. (1983). Husserl. Warszawa: Wiedza Powszechna.
• Tarkowska E. (2000). Życie codzienne jako kategoria interdyscyplinarna. W: Dudzikowa M., Czerepniak-Walczak M. (red.). Wychowanie. Pojęcia. Procesy. Konteksty, t. 5. Gdańsk: GWP.
• Zaner R. M. (1975). On the Sense of Method in Phenomenology. W: Pivčević E. (red.). Phenomenology and Philosophical Understending, Cambridge–London–New York–Melbourne: Cambridge University Press.

Identifiers

DOI

10.21697/fp.2017.2.11