The stigmatizing and stereotyping people with blindness. The opposite tendencies

• Authors: Emilia Śmiechowska-Petrovskij

Title variants

PL

The stigmatizing and stereotyping people with blindness. The opposite tendencies

• Languages of publication: EN

Abstracts

EN

The aim of the paper is to present aspects of stigmatizing and stereotyping the visually impaired people in the light of social stigma theory of Erving Goffman. Also discussed are the tendencies contrary to the phenomena of social stigma as well as the creation of simplified cognitive schemes related to people with blindness. These tendencies are for example: revision of common speech and cultural discourse to not to consolidate false image of people with blindness. At the end of the paper there are also presented practical tools and materials which can be useful in pedagogical practice.

PL

Celem artykułu jest zaprezentowanie aspektów stygmatyzacji i stereotypizacji osób niewidzących w świetle teorii stygmatyzacji Ervinga Goffmana. Omówiono także tendencje przeciwstawne zjawiskom naznaczenia społecznego i tworzenia uproszczonych schematów poznawczych dotyczących tej grupy osób, wśród których należy wymienić rewizję języka potocznego i tekstów kultury w kierunku nieutrwalania zafałszowanego obrazu osób niewidomych. Na koniec przedstawiono także narzędzia i materiały przydatne w pracy pedagogicznej ukierunkowanej na tworzenie środowiska inkluzyjnego.

Keywords

EN

blindness; blind person; stigma; stereotype

PL

niewidzenie; osoba niewidoma; stygmat; stereotyp; niewidzenie; osoba niewidoma; stygmat; stereotyp

• Publisher: Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
• Journal: Forum Pedagogiczne
• Year: 2017
• Volume: 7
• Issue: 2
• Pages: 305-326

Dates

published

2017-10-18

Contributors

author

Emilia Śmiechowska-Petrovskij

References

• Bachtin M. (1986). Problem gatunków mowy. In: M. Bachtin, Estetyka twórczości słownej. Warszawa: PIW.
• Barnes C. (2008). Niepełnosprawność. Warszawa: Sic!
• Barnes C. (1997). Wizerunki niepełnosprawności i media: badanie sposobów przedstawiania osób niepełnosprawnych w środkach masowego przekazu. Lublin: Print 6.
• Biernat M., Dovidio J.N. (2008). Piętno i stereotypy. In: T.F. Heatherton, R. E. Kleck, M.R. Hebl, J.G. Hull (ed.), Społeczna psychologia piętna. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, Collegium Civitas.
• Björk T., Croneld A. (2010). Kroppsspråk för alla. Umeå: Ordalaget Bokförlag, Specialpedagogiska skolmyndigheten.
• Chan S., Foss B., Poisner D. (2009). Assistive Technology for Reading. “Intel® Technology Journal”, 3.
• Czerwińska K. (2011). Obraz osób niewidomych w opiniach dzieci w wieku wczesnoszkolnym – komunikat z badań. „Niepełnosprawność i Rehabilitacja”, 1.
• Czerwińska K. (2009). Kondycja i wyzwania współczesnej tyflopedagogiki. In: G. Dryżałowska, H. Żuraw (ed.), Trwałość i zmiana w pedagogice specjalnej. Warszawa: Żak.
• Czerwińska K. (2007). Stereotypy i uprzedzenia wobec osób niewidomych i słabo widzących – przegląd badań. „Wychowanie na co dzień”, 7/8.
• Czykwin E. (2007). Stygmat społeczny. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN.
• Erenc J. (2008). Bycie innym. Problem wykluczenia i izolacji ludzi niepełnosprawnych. Gdańsk: Wyd. UG.
• Ferenc K. (2008). Źródła kształtowania się postaw wobec osób niepełnosprawnych. In: G. Miłkowska, B. Olszak-Krzyżanowska (ed.), Teraźniejszość i przyszłość osób niepełnosprawnych w kontekście społecznych zmian. Kraków: Impuls.
• Fine M., Asch A. (1988). Disability beyond Stigma: Social Interaction, Discrimination, and Activism. “Journal of Social Issues”, vol. 44, 1.
• Freeman M. (1993). On the stigma of blindness. In: Making Hay, K. Jernigan (ed.). National Federation of the Blind.
• Gajdzica Z. (2009). Kategorie opresyjne i nacechowane pozytywnie w deskrypcji sytuacji społecznej człowieka niepełnosprawnego. In: Z. Gajdzica (ed.), Człowiek z niepełnosprawnością w przestrzeni społecznej. Kraków: Impuls.
• Goffman E. (2005). Piętno: rozważania o zranionej tożsamości. Gdańsk: GWP.
• Goffman E. (1963). Stigma: Notes on the Management of Spoiled Identity. New York: Prentice Hall.
• Gorajewska D. (2006). Fakty i mity o osobach z niepełnosprawnością. Warszawa: Stowarzyszenie Przyjaciół Integracji.
• ---
• Gorajewska D. (2010). Razem w szkole. Warszawa: Stowarzyszenie Przyjaciół Integracji.
• ---
• Jones E.E., Scott R. A., Markus H. (1984). Social, Social Stigma: The Psychology of Marked Relationships. New York: W.H. Freeman.
• Kawczyńska-Reguła B., Pierzchała B. (2001). Zagadnienia nauczania początkowego dzieci z dysfunkcją wzroku. In: S. Jakubowski (ed.), Poradnik dydaktyczny dla nauczycieli realizujących podstawę programową w zakresie szkoły podstawowej i gimnazjum z uczniami niewidomymi i słabo widzącymi. Warszawa: MEN.
• Klimasiński K. (1987). Postawy widzących wobec niewidomych. „Przegląd Tyflologiczny”, 1-2.
• ---
• Klus-Stańska D. (2009). Od niechęci wobec dziecięcej samodzielności myślenia do przekazu fikcji społecznej. „Studia Pedagogiczne Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego Jana Kochanowskiego”, t. 18. Kielce.
• Link BG, Phelan J.C. (2001). Conceptualizing stigma. „Annual Review of Sociology”, 27.
• Łobacz E. (2006). Prezentacja osób niewidomych w prasie. „Szkoła Specjalna”, 4.
• Magnusson A. K. (2008). The Body Language of Adults Who Are Blind. “Scandinavian Journal of Disability Research”, 2.
• ---
• Marchwicka M., Durka G. (1995). Zachowania i dystans społeczny wobec osób z widocznym inwalidztwem wzroku na podstawie opinii dorosłych mieszkańców Słupska. „Przegląd Tyflologiczny”, 1-2.
• ---
• Marszałek L. (2007). Społeczny kontekst niepełnosprawności. „Seminare”, 24.
• Marzec E. (2002). Modyfikacja postaw wobec osób z dysfunkcją wzroku. In: L. Frąckiewicz (ed.), Postawy wobec niepełnosprawności. Katowice: Wyd. Uczelniane AE.
• Menec V.H., Perry R.P. (1998). Reactions to Stigmas Among Canadian Students: Testing an Attribution-Affect-Help Judgment Model. “Journal of Social Psychology”, 138.
• Nazarko G. (2001). Muzyka. In: S. Jakubowski (ed.), Poradnik dydaktyczny dla nauczycieli realizujących podstawę programową w zakresie szkoły podstawowej i gimnazjum z uczniami niewidomymi i słabo widzącymi. Warszawa: MEN.
• Niemiec M. (2009). Funkcjonowanie społeczne młodzieży niepełnosprawnej wzrokowo. In: A. Klinik (ed.), Edukacja jako proces socjalizacji osób niepełnosprawnych. Kraków: Impuls.
• Nowak A. (2005). Marginalizacja osób niepełnosprawnych. In: A. Nowak (ed.), Wybrane społeczno-socjalne aspekty marginalizacji. Katowice: ŚWSzZ im gen. J. Ziętka.
• Nowicka M. (2004). Praca z tekstem literackim dla dzieci – szansa czy przeszkoda w edukacji do innego. In: D. Klus-Stańska (ed.), Światy dziecięcych znaczeń. Warszawa: „Żak”.
• Nycz R. (2000). Tekstowy świat. Kraków: Universitas.
• Oliver M. (1990). The Politics of Disablement: A Sociological Approach. New York: St. Martins Press.
• Ostrowska A. (1994). Niepełnosprawni w społeczeństwie. Postawy społeczeństwa polskiego wobec ludzi niepełnosprawnych (raport z badań). Warszawa.
• ---
• Owens J. (2009). The Influence of ‘Access’ on Social Exclusion and Social Connectedness for People with Disabilities. In: A. Taket, B.R. Crisp, A. Nevill, G. Lamaro, M. Graham, S. Barter-Godfrey (ed.), Theorising Social Exclusion. London: Routledge.
• Pescolido B. A., Martin J. K. (2007). Stigma and the Sociological Enterprise. In: W.R. Avison, J.D. McLeod, B.A. Pescolido (ed.), Mental Health. Social Mirror. Sprniger US.
• Radziewicz-Winnicki A. (2009). „Piętno” jako traumatyczny stan doznawanego upośledzenia społecznego. In: Z Gajdzica (ed.), Człowiek z niepełnosprawnością w przestrzeni społecznej. Kraków: Impuls.
• Radziewicz-Winnicki, A., Radziewicz-Winnicki, I. (2005). Pojęcie marginalizacji wykluczenia w naukach społecznych. In: A. Nowak (ed.), Wybrane społeczno-socjalne aspekty marginalizacji. Katowice: ŚWSzZ im gen. J. Ziętka.
• Riffaterre M. (1984). Intertextual Representation. “Critical Inquiry”, 1.
• Rush L.L (1998). Affective Reactions to Multiple Social Stigmas. “The Journal of Social Psychology”, 138.
• Sadowska S. (2005). Ku edukacji zorientowanej na zmianę społecznego obrazu osób niepełnosprawnych. Toruń: Akapit.
• Sahaj T. (2011). Niepełnosprawność i niepełnosprawni w mediach: filmy, seriale, internet. Warszawa: Instytut Rozwoju Służb Społecznych.
• Sękowski A. (1994). Psychospołeczne determinanty postaw wobec inwalidów. Lublin: Wyd. UMCS.
• ---
• Shinohara K., Tenenberg J. (2009). A Blind Person's Interactions with Technology. “Communications of the ACM”, 8.
• Söderström S., Ytterhus B. (2010). The use and non-use of assistive technologies from the world of information and communication technology by visually impaired young people: a walk on the tightrope of peer inclusion. “Disability & Society”, 3.
• Stangor C., Crandall C.S. (2008). Zagrożenie i społeczna konstrukcja piętna. In: T. F. Heatherton, R.E. Kleck, M.R. Hebl, J.G. Hull, Społeczna psychologia piętna. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, Collegium Civitas.
• Szulc M. (2001). Orientacja przestrzenna osób niewidomych przedstawionych w filmach. In: J. Kuczyńska-Kwapisz (ed.), Orientacja przestrzenna w usamodzielnianiu osób niewidomych. Warszawa: Wyd. APS.
• Świtaj P. (2005). Piętno choroby psychicznej. „Postępy Psychiatrii i Neurologii”, 14.
• Walthes R. (2007). Tyflopedagogika. Gdańsk: GWP.
• Weigl B. (2000). Stereotypy i uprzedzenia. In: J. Strelau (ed.), Psychologia, t. 3, Gdańsk: GWP.
• Witek B. (2010). W kilku słowach. „Biuletyn Informacyjny Trakt”, 9-10.
• Wojciechowski F. (2003). Stereotypy i uprzedzenia a proces normalizacji życia osób z niepełnosprawnością. In: E. Górniewicz, A. Krause (ed.), Dyskursy pedagogiki specjalnej. Konteksty teoretyczne. Olsztyn: Wyd. UWM.
• Życzyńska-Ciołek D. (2008). Osoby z deficytami wzroku. In: W. Łukowski (ed.), Osoby z ograniczoną sprawnością na rynku pracy – portret środowiska. Warszawa: Wyd. Academica.

Identifiers

DOI

10.21697/fp.2017.2.22