Pedagogika ogólna a socjologia ogólna

• Authors: Sławomir Banaszak

Title variants

EN

General pedagogy and general sociology

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Pedagogika, jako nauka o wychowaniu, oraz socjologia, jako nauka o społeczeństwie, to dziedziny pokrewne. Tradycja w tym zakresie jest zresztą długa. Nie tylko Florian Znaniecki uprawiał refleksję w ramach obu dyscyplin, lecz wcześniej podobnie czynił Emile Durkheim, ojciec akademickiej socjologii. Podobieństwa dotyczą ujęć teoretycznych oraz pól i kontekstów badawczych. Socjologia ogólna to socjologia teoretyczna, to próba wypracowania ogólnej teorii społeczeństwa. W przypadku pedagogiki aspiracje sięgają chyba nieco dalej, gdyż obejmują jakiś rodzaj metarefleksji nad procesami wychowania w społeczeństwie, który jest dodatkowo wyposażony w imperatyw metodologiczny, a także rozważania na temat kondycji współczesnego człowieka. Autor próbuje zanalizować status obu „ogólnych” dziedzin występujących w ramach dwóch dyscyplin nauk społecznych w kategoriach podobieństw, różnic, a nawet integracji w ramach wybranych zagadnień.

EN

Pedagogy as a science of human education and sociology as the scientific study of human society are related fields of social sciences. They share a long and rich tradition. Not only did Florian Znaniecki reflect on the two disciplines, but similarly did Emile Durkheim, the father of academic sociology. Similarities apply to theoretical approaches and research fields and contexts. General sociology is simply theoretical sociology, it is an attempt to develop a general theory of society. In the case of pedagogy, the aspirations reach probably a bit further, as they involve some kind of metathought on the processes of education in society, which additionally is endowed with a methodological imperative, as well as reflections on the condition of modern man. The author attempts to analyse the status of both "general" disciplines within the two disciplines of social sciences in terms of similarities and differences. The integration of selected issues is revealed.

Keywords

PL

teoria; pedagogika ogólna; socjologia ogólna; metodologia nauk społecznych; teoria; pedagogika ogólna; socjologia ogólna; metodologia nauk społecznych

EN

theory; general pedagogy; theoretical sociology; methodology of social sciences

• Publisher: Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
• Journal: Forum Pedagogiczne
• Year: 2018
• Volume: 8
• Issue: 1
• Pages: 135-146

Dates

published

2018-04-06

Contributors

author

Sławomir Banaszak

References

• Banaszak S. (2017). Teoria i empiria – kilka uwag metodologicznych i praktycznych. W: Kubinowski D., Chutoriański M. (red.). Pedagogika jako humanistyczno-społeczna nauka stosowana: konsekwencje metodologiczne. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
• Banaszak S. (2011). Edukacja menedżerska w społeczeństwie współczesnym. Studium teoretyczno-empiryczne. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
• Banaszak S. (2006). Menedżerowie w strukturze społecznej. Poznań: Wydawnictwo WSKiZ.
• Boas M. L. (2006). Mathematical Methods in the Physical Sciences. Danvers: John Wiley & Sons.
• Commons J. R. (1931). Institutional Economics. „American Economic Review” vol. 21.
• Durkheim É. (2000). Zasady metody socjologicznej, tłum. J. Szacki. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Durkheim É. (1968/1922). Éducation et socjologie. Paris: Les Presses universitaires de France.
• Głażewski M. (2012). Socjalizacja i edukacja w teorii systemów autopojetycznych Niklasa Luhmanna. „Forum Socjologiczne” nr 2.
• Głażewski M. (2010). Dystopia. Pedagogiczne konteksty teorii systemów autopojetycznych Niklasa Luhmanna. Zielona Góra: Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego.
• Gnitecki J. (2004). Pedagogika ogólna z metodologią. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Polskiego Towarzystwa Pedagogicznego.
• Hawking S. (1990). Krótka historia czasu. Od wielkiego wybuchu do czarnych dziur, tłum. P. Amsterdamski. Warszawa: Wydawnictwo „Alfa”.
• Hejnicka-Bezwińska T. (2008). Pedagogika ogólna. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
• Hejnicka-Bezwińska T. (2013). Tożsamość pedagogiki w warunkach „wielkiej zmiany kulturowej”. „Rocznik Pedagogiczny” nr 36.
• Hejnicka-Bezwińska T. (2005). „Ogólność” we współczesnym myśleniu o pedagogiach. „Kwartalnik Pedagogiczny” nr 5.
• Kmita J. (1975). Wykłady z logiki i metodologii nauk. Warszawa: PWN.
• Kostkiewicz J. (2017). Wprowadzenie. Zarys pedagogiki ogólnej Andrzeja Niesiołowskiego – o koncepcji i jej rękopisie powstałym w niemieckich oflagach. W: Niesiołowski A. Zarys pedagogiki ogólnej. Rękopisy z oflagu. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Kostkiewicz J. (2015). O potrzebie badań nad polską myślą pedagogiczną – obszary zaniechane, obszary wymagające reinterpretacji. W: Gola B., Jagielska D. Kostkiewicz J. (red.), Niepodległościowe koncepcje i programy wychowania przełomu XIX i XX wieku. Kraków: UJ, dostępny na: http://ruj.uj.edu.pl (otwarty: 15.10.2017).
• Kotarbiński T. (1961). Elementy teorii poznania, logiki formalnej i metodologii nauk. Wrocław–Warszawa–Kraków: Ossolineum.
• Kozyr-Kowalski S. (2005). Uniwersytet a rynek. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
• Kozyr-Kowalski S. (2003). Dwa paradygmaty socjologii neoklasycznej. Wprowadzenie do książki P. Wechty Socjologia i kryptosocjologia Josepha Aloisa Schumpetera. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
• Kuhn Thomas S. (1968). Struktura rewolucji naukowych, tłum. H. Ostromęcka. Warszawa: PWN.
• Kwieciński Z. (2011). Pedagogizm – wariacje wokół rozumienia kategorii. „Przegląd Pedagogiczny” nr 1.
• Merton Robert K. (1982). Teoria socjologiczna i struktura społeczna, tłum. E. T. Morawska, J. Wertenstein-Żuławski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Musiał G. (2008). Z punktu widzenia ekonomii. Katowice: „Śląsk” Wydawnictwo Naukowe.
• Niesiołowski A. (2017). Zarys pedagogiki ogólnej. Rękopisy z oflagu, oprac. Kostkiewicz J. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Nowak S. (1970). Metodologia badań socjologicznych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Popper K. R. (1965). Unity of Method in the Natural and Social Sciences. W: Braybrooke D. (red.). Philosophical Problems of the Social Sciences. New York: Macmillan.
• Petrażycki Leon, 1959, Wstęp do nauki prawa i moralności. Podstawy psychologii emocjonalnej, Warszawa: PWN.
• Przyszczypkowski K. (2012). Polityczność (w) edukacji. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
• Ritzer G. (2004). Klasyczna teoria socjologiczna, tłum. H. Jankowska. Poznań: Zysk i S-ka.
• Rubacha K. (2008). Metodologiczna struktura przedmiotu badań pedagogiki. W: tenże (red.). Konceptualizacje przedmiotu badań pedagogiki. Kraków: „Impuls”.
• Simmel G. (1997). Filozofia pieniądza, tłum. A. Przyłębski. Poznań: Wydawnictwo Fundacji Humaniora.
• Scheler M. (1990). Problemy socjologii wiedzy, tłum. S. Czerniak. Warszawa: PWN.
• Swedberg R. (2016). Before Theory Comes Theorizing or How to Make Social Science More Interesting. „The British Journal of Sociology” vol. 67, issue 1.
• Swedberg R. (2014). The Art of Social Theory. Princeton: Princeton University Press.
• Śmietańska J. (2016). Talent menedżerski w oświacie. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
• Tarkowska E. (2010). Interdyscyplinarność i socjologia. „Rocznik Pedagogiczny” nr 33.
• Turner J. H. (2012). Struktura teorii socjologicznej, tłum. G. Woroniecka i in. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Veblen T. (1978). The Theory of Business Enterprise. New Brunswick N. J.: Transaction Books.
• Weber M. (1985). Obiektywność poznania w naukach społecznych. W: Chmielecki A. (oprac.). Problemy socjologii wiedzy. Warszawa: PWN.
• Ziółkowski J. (1997). Impulsy i bariery rozwoju socjologii. W: Kozyr-Kowalski S., Przestalski A., Włodarek J. (red.). Krytyka rozumu socjologicznego. Poznań: Zysk i S-ka.
• Znaniecki F. (2001). Socjologia wychowania. T.1 i 2. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Identifiers

DOI

10.21697/fp.2018.1.10