Szkice z dziejów kształcenia specjalnego. Skala i konsekwencje zbrodniczych ideologii względem niepełnosprawności w XX wieku

• Authors: Jacek Kulbaka , Mieczysław Dudek

Title variants

EN

Outlining the history of special education. The magnitude and outcomes of criminal ideologies towards disabilities in the 20th century

Abstracts

PL

Tekst zawiera informacje związane z genezą, rozwojem i funkcjonowaniem szkolnictwa specjalnego od czasów powstania pierwszych szkół i zakładów specjalnych do I połowy XX w. Zwrócono w nim uwagę na szereg czynników (cywilizacyjnych, metodycznych, organizacyjnych, filozoficznych, pedagogicznych) związanych z rozwojem kształcenia specjalnego. Część druga tekstu stanowi próbę odpowiedzi na pytanie dlaczego i w jaki sposób doszło do powstania i rozwoju zgubnych dla ludzkości (i dla osób z niepełnosprawnościami) idei totalitarnych: nazizmu i komunizmu. Artykuł przygotowano na bazie dostępnych opracowań naukowych (prace zwarte) oraz źródeł drukowanych.

Keywords

PL

niepełnosprawność; historia; ideologia; totalitaryzm

• Publisher: Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
• Journal: Forum Pedagogiczne
• Year: 2022
• Volume: 12
• Issue: 1
• Pages: 71-86

Dates

published

2022

Contributors

author

Jacek Kulbaka

author

Mieczysław Dudek

References

• Arendt, H. (2014). Korzenie totalitaryzmu. Warszawa: Świat Książki.
• Balcerek, M. (1981). Rozwój wychowania i kształcenia dzieci upośledzonych. Zarys historyczny. Warszawa: WSiP.
• Bauman, Z. (1992). Nowoczesność i zagłada. Warszawa 1992: Wyd. Literackie.
• Benz, W. (2006). Historia, Historia Trzeciej Rzeszy. Warszawa: Wyd. TRIO.
• Białecki W. (2015). Kto ma żyć, kto nie? Szczecin: Wyd. Compassion.
• Bielawski M, (2014)., Higieniści. Z dziejów eugeniki. Wołowiec: Wyd. Czarne.
• Bilikiewicz T., Gallus J. (1962). Psychiatria polska na tle dziejowym. Warszawa: Wyd. PZWL.
• Ciszek M., (2011), Bezpieczeństwo i prawa człowieka w dziedzinie etycznych problemów ludzkiej prokreacji. Studium bioetyczno-prawne. Toruń: Wyd. Dom Wydawniczy Duet.
• Conroy M., (2021). Nazistowska eugenika. Prekursorzy, zastosowanie, następstwa. Katowice: Wyd. Sonia Draga.
• Chyrowicz B., (2002). Bioetyka i ryzyko. Lublin: Wyd. KUL.
• Davies N., (1997). Europe; a history. London: Wyd. Pinlico.
• Drozdowicz, J. (2016). Brunatna edukacja. Nauka, kultura i wychowanie w Trzeciej Rzeszy. „Humaniora. Czasopisma internetowe”, nr 4, s. 54-55.
• Frietzsche, P. (2010). Życie i śmierć w Trzeciej Rzeszy. Kraków: Wyd. Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Gawin M. (2003). Rasa i nowoczesność. Historia polskiego ruchu eugenicznego (1880–1952). Warszawa: Wydawnictwo Neriton, Instytut Historii PAN.
• Georgens, J.D., Deinhardt, H.M. (1861). Pedagogika lecznicza (ortopedagogika) ze szczególnym uwzględnieniem idiotyzmu i zakładów dla idiotów. (niem. Die Heilpaedagogik mit beronderer Berücksichtigung der Idiotie und der Idiotenanstalten). Lipsk: Druck von C.E. Elbert.
• Gilbert, M. (2011). Druga wojna światowa, Poznań: Wyd. Zysk i Spółka.
• Gӧtz A. (2015). Obciążeni. „Eutanazja” w nazistowskich Niemczech, Wołowiec: Wyd. Czarne.
• Grunberger, R. (1987). Historia społeczna III Rzeszy, t. 2. Warszawa: PIW.
• Grzybowski, R. (2018). Moralność komunistyczna jako konstytutywny składnik osobowości nowego człowieka (homo sovieticus). „Pedagogika”, t. 27, nr 2, s. 325-339.
• Heller, T. (1895). Studien zur Blinden-Psychologie. Lipsk.
• Heller, T. (2019). Grundriss der Heilpӓdagogik. Lipsk. (Reprint Creativ Media Partners: 2019).
• Hellmann, J. (1929/30). Z dziejów organizacji wychowania głuchych. Szkoła Specjalna, 1-2, s. 172.
• Hitler,A. (1992). Mein Kampf. Krosno: Wyd. Scripta Manent.
• Howard, M. (2007). Wojna w dziejach Europy. Wrocław: Wydawnictwo Naukowe Ossolineum.
• Kairow, I. (red.). (1950). Pedagogika. Warszawa: Wyd. Nasza Księgarnia.
• Kalinin, M. (1955). O wychowaniu komunistycznym. Warszawa: Wyd. Książka i Wiedza.
• Kalinowski M. (2005). Resocjalizacja w państwach europejskich i pozaeuropejskich. Warszawa; Wyd. APS. Kariewa M.P. (1955). Prawo i moralność w społeczeństwie socjalistycznym, Warszawa: Wyd. Prawnicze.
• Kalinowski, M. (2005). Resocjalizacja nieletnich w państwach europejskich i pozauropejskich. Warszawa: APS.
• Kalinowski, M., Pełka, M. (2003). Zarys dziejów resocjalizacji nieletnich. Warszawa: APS.
• Katolo A., (2012). Eugenika i eutanazja. Doświadczenia hitlerowskie. Warszawa: Wyd. Fundacja Instytut Globalizacji.
• Kirejczyk, K., Borzyszkowska H. (1981). Upośledzenie umysłowe - pedagogika. Warszawa: PWN.
• Kowalski M., Kmieciak B., (2016). Bioetyka, Między prawem i bioetyką. Analizy i refleksje, Kraków: Wyd. Impuls.
• Kulbaka, J. (2012). Niepełnosprawni. Z dziejów kształcenia specjalnego. Warszawa: APS.
• Lenin, W. (1955). O młodzieży, Warszawa: Wyd. Iskry.
• Lindsey, B. (1930). Bunt młodzieży, Warszawa: Wyd. Renaissance.
• Madajczyk, Cz. (1970). Polityka III Rzeszy w okupowanej Polsce, t.1,2., Warszawa: PWN.
• Mikulski J. (1984). Medycyna hitlerowska w służbie III Rzeszy. Warszawa: PWN.
• Mogilnicki, A. (1925). Dziecko i przestępstwo. Warszawa: Wyd. M.Arct.
• Mosse G.L., (1972). Kryzys ideologii niemieckiej. Warszawa: Wyd. Czytelnik.
• Musielak M., (2008). Sterylizacja ludzi ze względów eugenicznych w Stanach Zjednoczonych, Niemczech i w Polsce (1899-1945), Poznań; wydawnictwo Poznańskie.
• Nasierowski T. (1992). Świat lekarski w Polsce. Druga poł. XIX w. – I poł. XX w. Idee, postawy, konflikty. Warszawa: Wyd. Okręgowa Izba Lekarska.
• Neugebauer, W. (1983). Eutanazja i przymusowa sterylizacja w Austrii 1938-1945, w: Biuletyn GKBZHwP, Międzynarodowa sesja naukowa 14-17 kwietnia 1983.
• Nurowski, E. (1983). Surdopedagogika polska. Zarys historyczny. Warszawa: PWN.
• Piątek Z. (2019). Eugenika. Zagrożenie czy nadzieja ludzkości, Toruń: Wyd. UMK.
• Pilichowski, Cz. (1972). Zbrodnie hitlerowskie na dzieciach i młodzieży polskiej, Warszawa: Wyd. Sport i turystyka.
• Pipes, R (2008). Komunizm. Warszawa 2008: Świat Książki.
• Połomski, F. (1977). Rasizm w teorii i praktyce, w: Studia nad faszyzmem i zbrodniami hitlerowskimi, t. 3. Faszyzm teoria i praktyka w Europie 1922-1945.Wrocław: Wyd. Uniwersytetu Wrocławskiego.
• Pużyński S., (2015), Dylematy współczesnej psychiatrii. Problemy kliniczne, etniczne, prawne. Warszawa. Wyd. Eneteia.
• Saneja, E. (2005). Heinrich Hanselmann – prekursor niemieckojęzycznych podstaw pedagogiki specjalnej, „Szkoła Specjalna”, t. 66, nr 2., s. 150-152.
• Sterkowicz S. (2007). Nieludzka medycyna. Lekarze w służbie nazizmu. Warszawa: Wyd. Medyk.
• Strümpell, L. (1890). Die Pӓdagogische Pathologie oder die Lehre fon dem Fehlern dr Kinder. Leipzig.
• Ternon, Y., Helman S. (1974). Eksterminacja chorych psychicznie w III Rzeszy. Warszawa: WYD. PZWL.
• Tokarz, W. (1983). Polityka okupanta hitlerowskiego na ziemiach polskich wobec dzieci i młodzieży w latach 19139-1945. Międzynarodowa sesja naukowa14-17 kwietnia 1983. Warszawa: GKBZHwP.
• Tomasik E., (1976). Materiały do dziejów nad społecznie niedostosowanymi. Warszawa: Wyd. WSPS.

Identifiers

DOI

10.21697/fp.2022.1.06

Biblioteka Nauki

40406064