Ethics of Solidarity Fr. Józef Tischner in the Education of the 21st Century

• Authors: Szymon Dąbrowski

Abstracts

EN

The article is devoted to research in the field of social phenomenology of Fr. Józef Tischner (1931-2000), in which one of the most important issues is the Ethics of Solidarity, understood as the Ethics of Conscience. The basic premise of the text was to recognize the project of the Ethics of Solidarity as socially and pedagogically engaged in its source. Consequently, the most important goal here is to reveal the internal potential of the above proposal for analyzes in the field of general and social pedagogy. In 2021 it was the 90th anniversary of the author's birth and the 40th anniversary of the first edition of the Ethics of Solidarity (1981), it was a good opportunity to reconstruct the basic theses of the project, but also an attempt to indicate the educational potential, with particular emphasis on social issues in the time of challenges faced by a democratic society in the 21st century in Poland and Europe.

PL

Artykuł poświęcony jest badaniom z zakresu fenomenologii społecznej ks. Józefa Tischnera (1931-2000), w których to jednym z najistotniejszych zagadnień jest Etyka solidarności, rozumiana tu jako Etyka sumień. Podstawowym założeniem tekstu było uznanie projektu Etyki solidarności jako źródłowo zaangażowanego społecznie, a także pedagogicznie. Co za tym idzie, celem najistotniejszym jest tu ujawnienie wewnętrznego potencjału powyższej propozycji dla analiz z zakresu pedagogiki ogólnej i społecznej. W roku 2021 minęła 90-ta rocznica urodzin Autora oraz 40-ta rocznica pierwszego wydania Etyki solidarności (1981), co stało się to dobrą okazją do rekonstrukcji podstawowych tez omawianego projektu, ale również próbą wskazania potencjału edukacyjnego, przy szczególnym uwzględnieniu problematyki społecznej w dobie wyzwań postawionych przed społeczeństwem demokratycznym w XXI wieku w Polsce i Europie.

Keywords

PL

ks. Józef Tischner; filozofia wychowania; pedagogika; pedagogika społeczna; etyka solidarności

EN

Józef Tischner; philosophy of education; pedagogy; social pedagogy; ethics of solidarity

• Publisher: Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
• Journal: Forum Pedagogiczne
• Year: 2023
• Volume: 13
• Issue: 2
• Pages: 83-97

Dates

published

2023

Contributors

author

Szymon Dąbrowski

• Akademia Pomorska w Słupsku

References

• Dąbrowski Andrzej (2020), Myślenie krytyczne: kilka uwag historycznych i teoretycznych, „ARGUMENT: Biannual Philosophical Journal , 2/10, 263–287.
• Dąbrowski Szymon (2016), Pedagogika religii Józefa Tischnera. W poszukiwaniu nowego modelu edukacji religijnej. Słupsk.
• Dąbrowski Szymon (2017), Spór o polską pedagogikę religii – między tradycją a współczesnością, [w:] Edukacja - wartości - kontrowersje, red. Szymon Dąbrowski, Małgorzata Obrycka, Gdańsk, 87-114.
• Dąbrowski Szymon (2018a), Fenomenologiczne badania społeczne inspiracją dla polskiej pedagogiki religii, Karto-Teka Gdańska, 1/2, 33-47.
• Dąbrowski Szymon (2018b), „Spór o istnienie szkoły” - krytyczna edukacja ró(w/ż)nościowa, [w:] Horyzonty i perspektywy edukacji równościowej, red. Grzegorz Piekarski, Marta Anna Sałapata, Gdańsk: Katedra, 389-404.
• Denek Kazimierz, Zimny Tomasz, (1999) red. Edukacja jutra: Tatrzańskie Seminarium Naukowe, Częstochowa.
• GOV (2022), https://pomagamukrainie.gov.pl/ (dostęp 01.08.2022)
• Gawin-Wilk Małgorzata, Szecówka-Nowak Maria (2020), Strategie radzenia sobie polskiej młodzieży ze szkół ponadpodstawowych z wykluczeniem społecznym, „Psychologia Wychowania”, 59/17, 25-40.
• Jawor Marek (2019), W stronę egzystencjalnego oblicza filozofii. Spór Józefa Tischnera z tomizmem. Olsztyn.
• Kamińska-Małek Aleksandra, Oleśniewicz Piotr (2020) red., Edukacja jutra: zróżnicowane obszary rozwoju edukacji instytucjonalnej, Warszawa.
• Klus-Stańska Dorota (2018), Paradygmaty dydaktyki. Myśleć teorią o praktyce, Warszawa.
• Malewski Mieczysław (2010), Od nauczania do uczenia się. O paradygmatycznej zmianie w pedagogice. Wrocław.
• NGO (2022), https://publicystyka.ngo.pl/badzmy-solidarni-z-ukraina, (dostęp 01.08.2022).
• NSZZ „Solidarność” 1980-1989 (2010), Ruch społeczny, T.1-10, Instytut Pamięci Narodowej, Warszawa.
• Potulicka Eugenia, Rutkowiak Joanna (2010), Neoliberalne uwikłania edukacji, Kraków.
• Tischner Józef (1966), Z problematyki wychowania chrześcijańskiego, „Znak” , 149, 1334-1345.
• Tischner Józef (1968), Z problematyki nauczania, „Znak”,169/170, 903-913.
• Tischner Józef (1996), Droga Sokratesa i perć Sabały, „Znak”, 11, 41-45.
• Tischner Józef (2002), Myślenie według wartości, Znak, Kraków 2002.
• Tischner Józef (2005), Etyka solidarności oraz homo sovieticus, Kraków: Znak.
• Sajdak Anna (2013), Paradygmaty kształcenia studentów i wspierania rozwoju nauczycieli akademickich. Teoretyczne podstawy dydaktyki akademickiej, Kraków.
• Śliwerski Bogusław (2020), Pedagogika holistyczna, „Problemy Wczesnej Edukacji, 49/2, 7-20.
• Śliwerski Bogusław, Rozmus Andrzej (2018) red., Alternatywy w edukacji, Kraków-Rzeszów.
• Żylińska Marzena (2013), Dydaktyka konstruktywistyczna, Toruń.
• Wyborcza (2022), https://wyborcza.biz/biznes/7,177151,28149579,chcesz-pomoc-ukrainie-przez-internet-lista-miejsc-gdzie-to.html?disableRedirects=true (dostęp 01.08.2022).

Identifiers

DOI

10.21697/fp.2023.2.06

Biblioteka Nauki

40460899