Znaczenie zwrotu „humano modo” w kan. 1061 § 1 KPK/83

• Authors: Ginter Dzierżon

Title variants

EN

Meaning of the phrase “humano modo” in can. 1061 § 1 CIC/83

Abstracts

EN

In the presented article, the subject of the Author’s attention became the designator of the normative phrase humano modo, appearing in can. 1061 § 1 of the Code of Canon Law 1983. The author is of the opinion that the meaning of this phrase cannot be understood without taking into account a broader context related, on the one hand, to the evolving perception of the matrimonial act in canonistics and, on the other hand, to the assumptions of the theory of the legal act. He showed that the consummation of marriage has the character of a bilateral legal act. In his opinion, the meaning of the phrase humano modo remains in close connection with the personalistic vision of the matrimonial act related to the category of a human act (actus humanus). He expressed the view that the application of the assumptions of the theory of the legal act on the subject of its defects (violence, fear, malice) became a stimulus for a deeper reflection of the doctrine on the issue of conjugal living in the canonical legal order.

PL

W prezentowanym artykule przedmiotem uwagi Autora stał się desygnat zwrotu normatywnego humano modo, występującego w kan. 1061 § 1 Kodeksu prawa kanonicznego z 1983 roku. Autor jest zdania, że znaczenia tego zwrotu nie można zrozumieć bez uwzględnienia szerszego kontekstu związanego z jednej strony z ewoluującym postrzeganiem aktu małżeńskiego w kanonistyce, a z drugiej strony z założeniami teorii czynności prawnej. Wykazał, że skonsumowanie małżeństwa ma charakter dwustronnej czynności prawnej. Jego zdaniem znaczenie zwrotu humano modo pozostaje w ścisłym związku z personalistyczną wizją aktu małżeńskiego, związaną z kategorią aktu ludzkiego (actus humanus). Wyraził pogląd, że zastosowanie założeń teorii aktu prawnego na temat jego wad (przemoc, bojaźń, złośliwość) stało się impulsem do głębszej refleksji doktryny nad zagadnieniem pożycia małżeńskiego w kanonicznym porządku prawnym.

Keywords

PL

małżeństwo kanoniczne; skonsumowanie małżeństwa; pożycie małżeńskie; akt ludzki; humano modo

EN

canonical marriage; consummation of marriage; conjugal living; human act; humano modo

• Publisher: Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
• Journal: Ius Matrimoniale
• Year: 2023
• Volume: 34
• Issue: 1
• Pages: 45-62

Dates

published

2023

Contributors

author

Ginter Dzierżon

• https://orcid.org/000000025116959X

References

• Codex Iuris Canonici auctoritate Ioannis Pauli PP . II promulgatus, 25.01.1983, AAS 75 (1983), pars II, s. 1-317; Kodeks prawa kanonicznego promulgowany przez papieża Jana Pawła II w dniu 25 stycznia 1983 roku . Stan prawny na dzień 18 maja 2022 roku. Zaktualizowany przekład na język polski, Poznań 2022.
• Codex Iuris Canonici Pii X Maximi iussu digestus Benedicti Papae XV auctoritate promulgatus, 25.01.1917, AAS 9 (1917), pars II, s. 1-593.
• Congregatio pro Doctrina Fidei, Instructio Donum vitae, 22.02.1987, AAS 80 (1988), s. 70-102.
• Congregatio pro Sacramentis, Litterae circulares De Processu super matrimonio rato et non consumato, 20.12.1986, Communicationes 20 (1988), s. 78-94.
• Congregatio S. Officium, Responsa, 2.02.1949, w: X. Ochoa, Leges Ecclesiae, t. II, n. 2565.
• Ioannes Paulus II, Adhortatio Apostolica Familiaris consortio, 22.11.1981, AAS 74 (1982), s. 81-101.
• Paulus VI, Litterae Encyclicae Humanae vitae, 25.07.1968, AAS 60 (1968), s. 481-503. Pontificia Commissio Codici Iuris Canonici Recognoscendo, Coetus de iure matrimoniali (schemata cann . 242-246), Communicationes 9 (1977), s. 117-146. Pontificia Commissio Codici Iuris Canonici Recognoscendo, Schema Co- dicis Iuris Canonici, iuxta animadversiones S .R .E . Cardinalium, Episcoporum Conferentiam, Dicasteriorum Curiae Romanae, Universitatum Facultatumque eccelasiasticarum necnon Superiorum Institutorum vitae consecratae recognitum, Libreria Editrice Vaticana 1980.
• Pontificia Commissio Codici Iuris Canonici Recognoscendo, Schema Documenti Pontificii quo disciplina canonica De sacramentis recognitur, Cittá del Vaticano 1975.
• Sobór Watykański II, Konstytucje, Dekrety, Deklaracje, Poznań 2002.
• Aznar Gil F., Derecho matrimonial canónico, t. I, Salamanca 2001.
• Bernhard J., A propos de l’indissolubilité du mariage chrétien, Revue de Droit Canonique 20 (1970), s. 184-192.
• Bersini F., Il diritto canonico matrimoniale . Commento giuridico-teologico-pastorale, Torno 1994.
• Biskupski S., Prawo małżeńskie Kościoła Rzymsko-Katolickiego, Warszawa 1956. Cappello F.M., Tractatus de Sacramentis, t. III, cz. II, Romae 1939.
• Dappa R., La scienza minima necessaria per contrarre il matrimonio nella dottrina e nella giurisprudenza rotale (can . 1096 CIC), Gliwice 2013.
• Dieni E., Tradizione «juscorporalista» e codificazione del matrimonio canonico, Milano 1999.
• Dzierżon G., Brak wiedzy koniecznej o małżeństwie jako wada zgody małżeńskiej (kan . 1096 §§ 1 – 2 KPK), Ius Matrimoniale 16 (22) (2011), s. 59-73.
• Dzierżon G., Niezdolność do zawarcia małżeństwa jako kategoria kanoniczna, Warszawa 2002.
• Dzierżon G., Wpływ bojaźni na ważność aktu prawnego (kan. 125 par. 2 KPK), w: D. Makiłła, M. Wilczek-Karczewska (red.), Z historii ustroju i konstytucjonalizmu Polski. Księga Jubileuszowa dedykowana w osiemdziesiątą rocznicę urodzin Profesora Mariana Kallasa, Warszawa 2018, s. 183-189.
• Dzierżon G., Wpływ podstępu na ważność aktu prawnego (kan . 125 § 2 KPK), Prawo Kanoniczne 60 (2017) nr 1, s. 23-32.
• Fernandez Castaño M., Legislación matrimonial de la Iglesia, Salamanca 1994. Fumagalli Carulli O., Intelletto e volontà nel consenso matrimoniale in diritto canonico, Milano 1974.
• Galluccio M., Humano modo: Le alterazioni del rapporto coniugale nel matrimonio canonico, Roma 2012.
• Ghisoni L., La rilevanza giuridica del metus nella consumazione del matrimonio, Roma 2000.
• Góralski W., Komentarz do kan . 1061 KPK, w: J. Krukowski (red.), Komentarz do Kodeksu Prawa Kanonicznego, t. III/2, Poznań 2011, s. 256-257.
• Jemolo A.C., Il matrimonio nel diritto canonico . Dal Concilio di Trento al Codice del 1917, Bologna 19932.
• Michiels G., Principia generalia de personis in Ecclesia . Commentarius libri II Codicis Juris Canonici . Canones praeliminares, Parisiis-Tornaci-Romae 1955. Montini G., Il matrimonio inconsumato (can . 1061), w: P.A. Bonnet, C. Gullo (red.), Diritto matrimoniale canonico, t. III, Città del Vaticano 2005, s. 397-422. Navarrete U., De notione et effectibus consummationis matrimonii, Periodica 59 (1970), s. 619-660.
• Navarrete U., Il matrimonio: patto naturale e realtà sacramentale, w: Quaderni della Mendola, t. III, Milano 1996, s. 9-30.
• Navarrete U., Structura iuridica matrimonii secundum Concilium Vaticanum II, Roma 19942.
• Pastwa A., Prawne znaczenie miłości małżeńskiej, Katowice 1999.
• Pastwa A., Przymierze miłości małżeńskiej . Jana Pawła II idea małżeństwa kanonicznego, Katowice 2009.
• Perz Z., Actus humanus . Teologiczne aspekty działania moralnego, Warszawa 1999.
• Principali G., Il matrimonio rato e non consumato . Da una visione fisicista ad una personalistico-communiale dell’atto coniugale, Romae 2000.
• Robleda O., De conceptu actus iuridici, Periodica 51 (1962), s. 413-446.
• Robleda O., La nulidad del acto jurídico, Roma 1964.
• Sabbarese L., Il matrimonio canonico nell’ordine della natura e della grazia . Commento al Codice di Diritto Canonico Libro IV, Parte I, Titolo VII, Roma 2016. Sanders F., AIDS als Herausforderung für die Theologie . Eine Problematik zwischen Medizin, Moral und Recht, Essen 2005.
• Sarmiento A., El matrimonio cristiano, Pamplona 20124.
• Škalabrin N., De vaginismo et inconsumatione matrimonii in decisionibus rotalibus (1945–1975), Diacovo 1987.
• Stankiewicz A., I vizi della volontà: la violenza (can . 125 par . 1-2 CIC) e la condicio sine qua non (kan . 126 CIC), w: L’atto giuridico nel diritto canonico, Città del Vaticano 2002, s. 185-200.
• Vermeersch A., Creusen J., Epitome iuris canonici, t. II, Michelinae-Romae 1940. Wernz F., Vidal P., Ius canonicum, t. 5, Romae 1925.
• Young Kim S., L’affectio maritalis nella definizione del matrimonio, Roma 2012.

Identifiers

DOI

10.21697/im.2023.34.1.02

Biblioteka Nauki

21151063