Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

PL EN


2023 | 34 | 1 | 97-127

Article title

The ecclesiastical discipline of the celebration of marriage according to the books of the Roman Rite of 1962 after the Second Vatican Council in 1965-2007

Authors

Content

Title variants

PL
Dyscyplina kościelna celebracji małżeństwa według ksiąg rytu rzymskiego z 1962 roku po II Soborze Watykańskim w latach 1965-2007

Languages of publication

Abstracts

PL
Ojcowie II Soboru Watykańskiego w konstytucji Sacrosanctum Concilium postulowali reformę obrzędu zawarcia małżeństwa. W rezultacie obrzędy małżeństwa umieszczone w Rituale Romanum z 1952 roku zostały zniesione poprzez promulgację Ordo celebrandi matrimonium w 1969 roku. Do roku 1988 roku – poza Bractwem Kapłańskim Świętego Piusa X – zasadniczo nie celebrowano małżeństwa według wcześniejszego rytuału. Dopiero po powołaniu Papieskiej Komisji Ecclesia Dei w 1988 r. zaczęto wydawać zezwolenia na celebrację małżeństwa według Rytuału Rzymskiego. Poszczególnych zezwoleń udzielały Dykasterie Kurii Rzymskiej, a szczególnie wspomniana Komisja. Erygowano również wspólnoty, które wyposażono w prawo specjalne celebracji według Rituale Romanum z 1952 roku. Biskupi diecezjalni także wydawali zezwolenia ad casum, erygowali parafie personalne i inne wspólnoty. Taki stan prawny trwał do wydania motu proprio Summorum Pontificum Benedykta XVI w 2007 roku, kiedy wprowadzono prawo powszechne na celebrację małżeństw według wcześniejszego rytuału według określonych zasad.
EN
The Fathers of the Second Vatican Council, via the constitution Sacrosanctum Concilium, postulated a reform of the marriage ceremony. As a result, the marriage rites contained in the Rituale Romanum of 1952 were abolished by the promulgation of the Ordo celebrandi matrimonium in 1969. Until 1988, apart from the Society of Saint Pius X, marriage was generally not celebrated according to the earlier Ritual. After the institution of the Pontifical Commission Ecclesia Dei in 1988, permissions were issued for the celebration of marriage according to the Roman Ritual. Individual permissions were granted by the Dicasteries of the Roman Curia, and especially by the aforementioned Commission. Some communities were also established which were equipped with the special right to celebrate the Sacrament of Marriage according to the Rituale Romanum of 1952. Diocesan bishops also issued ad casum permissions and erected personal pa- rishes and other communities. This legal status lasted until Pope Benedict XVI’s motu proprio Summorum Pontificum entered into force in 2007. Then, a universal law was introduced which permitted the celebration of marriages according to the earlier Ritual under specified conditions.

Year

Volume

34

Issue

1

Pages

97-127

Physical description

Dates

published
2023

References

  • Benedictus XVI, Litterae Apostolicae ‘Motu Proprio’ datae de usu extraordina- rio antiquae formae Ritus Romani Summorum Pontificum, 7.07.2007, AAS 99 (2007), p. 777-781.
  • Benedictus XVI, Epistula ad Episcopos Catholicae Ecclesiae Ritus Romani Con grande fiducia, 7.07.2007, AAS 99 (2007), p. 795-799.
  • Caeremoniale Episcoporum, Clementis VIII ., Innocentii X . et Benedicti XIII ., jussu editum, Benedicti XIV . et Leonis XIII . auctoritate recognitum, Editio typica, Ratisbona 1886.
  • Caeremoniale Episcoporum, Clementis VIII, Innocentii X et Benedicti XIII, jussu editum, Benedicti XIV et Leonis XIII auctoritate recognitum, Editio tertia post typicam, Taurini-Marietti-Romae 1948.
  • Caeremoniale Episcoporum ex decreto Sacrosancti Oecumenici Concilii Vaticani II instauratum auctoritate Ioannis Pauli PP . II promulgatum, Editio typica, Typis Polyglottis Vaticanis 1984.
  • Charriére F., Décret d’érection de la ‘Fraternité Sacerdotale Internationale Saint Pie X’, 1.11.1970, in: Y. Montagne, L’évêque suspens: Mgr . Lefebvre, Rome 1977, p. 27.
  • Codex Iuris Canonici, Pii X Pontificis Maximi iussu digestus Benedicti Papae XV auctoritate promulgatus, 25.03.1917, AAS 9 (1917) no. 2, p. 1-456.
  • Codex Iuris Canonici, Auctoritate Ioannis Pauli PP . II promulgatus; Kodeks Prawa Kanonicznego promulgowany przez papieża Jana Pawła II w dniu 25 stycznia 1983 roku . Stan prawny na dzień 18 maja 2022 roku . Zaktualizowany przekład na język polski, Poznań 2022.
  • Collectio Rituum ad instar appendicis ritualis romani pro omnibus Germaniae dioecesibus a Sancta Sede approbata, Editio prima, Ratisbonae 1950.
  • Collectio Rituum continens excerpta e Rituali Romano Ecclesiis Poloniae adaptato, Katowice 1963.
  • Collectio Rituum: Pro Dioecesibus Civitatum Foederatarum Americae Septentrio- nalis, Editio prima, Collegeville-Minnesota 1964.
  • Congregatio de Cultu Divino et Disciplina Sacramentorum, Decretum Ritus celebrandi Matrimonium, 19.03.1990, Prot. N. CD 1068/89, Notitiae 26 (1990), p. 300.
  • Congregatio de Cultu Divino et Disciplina Sacramentorum, Decretum, 4.05.1993, Prot. CD 1255/92, in: Obrzędy Sakramentu Małżeństwa dostosowane do zwyczajów diecezji polskich, Katowice 2016, p. 7.
  • Congregatio de Cultu Divino et Disciplina Sacramentorum, Lettera a Mons . Gaetano Bonicelli, Arcivescovo di Siena, 11.06.1999, Prot. N. 947/99/L, in: http:// www.unavox.it/doc11.htm [access 31.12.2022].
  • Congregatio de Cultu Divino et Disciplina Sacramentorum, Responsio generalis ad epistulas receptas quae ‘Risposte Ufficiali’ Congregationis de Cultu Divino diei 3 iulii 1999, Prot . 1411/99 spectant, 18.10.1999, Prot. N. 1411/99, in: https://www.ecclesiadei.nl/docs/PROT1411_18-10-99_001.gif (p. 1) and https:// www.ecclesiadei.nl/docs/PROT1411_1810 99_002 .gif (p. 2) [access 13.12.2022].
  • Congregatio pro Clericis, Carta de autorização para o ministério da Administração fora da Diocese de Campos, 16.11.2002, Prot. N. 1029/2002, in: M.A. Soares, A trajetória da Igreja Local de Campos no Pós Concílio . Estudo Teológico Pastoral sobre os seus atuais desafios e exigências, Rio de Janeiro 2010, p. 139-141.
  • Congregatio pro Doctrina Fidei, Lettre au R .P . Gérard Calvet prieur du monastère Sainte-Madeleine du Barroux, 25.07.1988, Prot. N. 75/83, La Docu- mentation Catholique 85 (1988), p. 931-932.
  • Congregatio pro Doctrina Fidei. Pontificia Commissio Ecclesia Dei, In- structio ad exsequendas Litteras Apostolicas ‘Summorum Pontificum’ a S.S. Benedicto PP. XVI Motu Proprio Universae Ecclesiae, 30.04.2011, AAS 103 (2011), p. 413-420.
  • Congregatio pro Episcopis, Decretum de Administratione Apostolica personali Sancti Ioannis Mariae Vianney condenda Animarum bonum, 18.01.2002, Prot. N. 1026/2001, AAS 94 (2002), p. 305-308.
  • Constitutions of the Priestly Fraternity of Saint Peter, 29.06.2003, Fribourg 2013, in: Vademecum of the Priestly Fraternity of Saint Peter, Fribourg 2021, p. 2-35.
  • Donoghue J.F., Decree of Establishing St . Francis de Sales Catholic Church, 27.01.1999, in: https://stfrancisdesalesparish.files.wordpress.com/2014/07/parish-decree.jpg [access 1.10.2018].
  • George F., Decree approving the Statutes and erecting The Society of Saint John Cantius as a public diocesan association of the faithful with juridic personality, 23.12.1999, in: http://www.canons-regular.org/go/about/decree-of-erection/ [access 7.11.2022].
  • Ioanneses Paulus II, Litterae Apostolicae Motu Proprio datae quibus Commis- sio quaedam ad plenam ecclesialem communionem Fraternitatis sacerdotalis a sancto Pio X sodalium vel eidem coniunctorum expediendam instituitur Ecclesia Dei adflicta, 2.07.1988, AAS 80 (1988), p. 1495-1498.
  • Konferencja Episkopatu Polski, List Pasterski wydany w związku z wprowadze- niem od Święta Zmartwychwstania Pańskiego 1963 roku nowego wydania Rytuału, zatwierdzonego przez Stolicę Apostolską, in: Vademecum Nadzwyczajnej Formy Rytu Rzymskiego, P. Wulgaris (ed.), Gdańsk 2015, p. 217-219.
  • Mamie P., Lettre à Mgr Lefebvre concernant la décision de suspension de la FSSPX, 6.05.1975, La Documentation Catholique 72 (1975), p. 615.
  • Missale Romanum ex decreto Sacrosancti Concilii Tridentini restitutum, S . Pii V Pont . Max . iussu editum, aliorum Pontificum cura recognitum, a Pio X reformatum et SS .mi D .N . Benedicti XV auctoritate evulgatum, Typis Polyglottis Vaticanis 1920.
  • Missale Romanum ex decreto SS . Concilii Tridentini restitutum Summorum Pontifi- cum cura recognitum, Editio typica 1962, M. Sodi, A. Toniolo (ed.), Monumenta Liturgica Piana 1, Libreria Editrice Vaticana 2007.
  • Missale Romanum ex decreto Sacrosancti Oecumenici Consilii Vaticani II instau- ratum auctoritate Pauli PP . VI promulgatum, Ordo Missae, Editio typica, Typis Polyglottis Vaticanis 1970.
  • Missale Romanum ex decreto Sacrosancti Oecumenici Concilii Vaticanii II instaura- tum auctoritate Pauli PP . VI promulgatum Ioannesis Pauli PP . II cura recognitum, Editio typica tertia, Typis Vaticanis 2002.
  • Missale Romanum ex decreto Sacrosancti Oecumenici Concilii Vaticanii II instaura- tum auctoritate Pauli PP . VI promulgatum Ioannesis Pauli PP . II cura recognitum, Editio typica tertia reimpressio emendata, Typis Vaticanis 2008.
  • Navarro C.A., Decreto, 25.08.1982, in: https://fratresinunum.com/tag/padres-de-campos [access 21.12.2022].
  • Paulus VI, Litterae Apostolicae Motu Proprio datae. Decernitur ut praescripta quaedam Constitutionis de Sacra Liturgia a Concilio Oecumenico Vaticano II probatae vigere incipiant Sacram liturgiam, 25.01.1964, AAS 56 (1964), p. 139-144.
  • Paulus VI, Constitutio Apostolica. Officium divinum ex decreto Concilii Oecumenici Vaticani II instauratum, promulgatur Laudis canticum, 1.11.1970, AAS 63 (1971), p. 527-535.
  • Pequeno Ritual Romano. Collectio Rituum pro omnibus Brasiliae Dioecesibus, Rio de Janeiro 1958.
  • Pontificale Romanum. Editio typica 1961-1962, M. Sodi, A. Toniolo (ed.), Monumenta Liturgica Piana 3, Libreria Editrice Vaticana 2008.
  • Pontificia Commissio Ecclesia Dei, Private response concerning celebration of the ‘Tridentine’ Mass, 5.09.1995; Prot. N. 106/95, in: http://www.catholicliturgy. com/index. cfm/FuseAction/DocumentContents/Index/2/SubIndex/11/Docu- mentIndex/413 [access 12.12.2022].
  • Pontificia Commissio Ecclesia Dei, Private response concerning celebration of the ‘Tridentine’ Mass, 31.01.1997, in: http://www.catholicliturgy.com/index.cfm/ FuseAction/ DocumentContents/Index/2/SubIndex/11/DocumentIndex/414 [access 25.12.2022].
  • Pontificia Commissio Ecclesia Dei, Decretum de liturgia secundum editiones typicas librorum anno 1962 per FSSP Pontificia Commissio, 10.09.1988, pro manuscripto.
  • Pontificia Commissio Ecclesia Dei, Rescriptum ex audientia SS.mi quo Car- dinali Praesidi Pontificiae Commissionis ‘Ecclesia Dei’ speciales tribuuntur facultates, foras datur Quia peculiare munus, 18.10.1988, Prot. N. 233/88, AAS 82 (1990), p. 533-534.
  • Pontificia Commissio Ecclesia Dei, Decretum erectionis ‘Fraternitatis Sacer- dotalis Sancti Petri’ Pontificia Commissio, 18.10.1988, Prot. N. 234/88, in: Ordo Administrativus ad usum Cleri Fraternitatis Sacerdotalis Sancti Petri 2022, Fribourg 2022, p. 156.
  • Pontificia Commissio Ecclesia Dei, Decretum erectionis ‘Instituti a Bono Pa- store’ Pastorem et Episcopum, 8.09.2006, Prot. N. 118/2006, pro manuscripto.
  • Pontificia Commissio Ecclesia Dei, Risposta riguardo ai sacramenti, 16.10.2006, Prot. N. 131/2006, in: http://www.unavox.it/Documenti/doc0164_CED_Matrim. htm [access 14.11.2022].
  • Rey D., Décret d’ériger une paroisse à Toulon, 15.09.2005, in: https://drive.google. com/file /d/0B4_xHxezC4PzckFTcnBRRTNJTVU/view [access 10.11.2022].
  • Rituale Parvum . Rituel Latin-Francais, Turonibus 1948.
  • Rituale Parvum ad usum Dioecesium Gallicae linguae, Editio secunda, Turonibus
  • Rituale Romanum Pauli V. Pont. Max. iussu editum, Papiae 1614.
  • Rituale Romanum Pauli V Pontificis Maximi iussu editum aliorum Pontificum cura recognitum, atque auctoritate SS. mi D.N. Pii Papae XI ad Normam Codicis Iuris Canonici accomodatum, Editio typica, Typis Polyglottis Vaticanis 1925. Rituale Romanum Pauli V Pontificis Maximi jussu editum aliorumque pontificum cura recognitum atque auctoritate SSmi D .N . Pii Papae XI ad normam Codicis Juris Canonici accommodatum Ecclesiis Poloniae adaptatum et ab eodem Ssmo D .N . Pio Papa XI approbatum, Editio typica, Katoviciis 1927.
  • Rituale Romanum Pauli V Pontificis Maximi iussu editum aliorumque Pontificum cura recognitum atque ad normam Codicis Iuris Canonici accomodatum, SS-mi D .N . Pii Papae XII auctoritate ordinatum et auctum, Editio typica, Typis Poly- glottis Vaticanis 1952.
  • Rituale Romanum ex decreto Sacrosancti Oecumenici Concilii Vaticani II instau- ratum auctoritate Pauli PP . VI promulgatum . Ordo celebrandi matrimonium, Editio typica, Typis Polyglottis Vaticanis 1969.
  • Rituale Romanum ex decreto Sacrosancti Oecumenici Concilii Vaticani II instau- ratum auctoritate Pauli PP . VI promulgatum . Ordo celebrandi matrimonium, Editio typica altera, Typis Polyglottis Vaticanis 1991.
  • Roman Catholic Marriage Missal and Rite of Betrothal, Angelus Press 1962. Sacra Congregatio pro Cultu Divino, Instructio de Constitutione Apostolica ‘Missale Romanum’ gradatim ad effectum deducenda Constitutione Apostolica, 10.1969, Prot. N. 1399/69, AAS 61 (1969), p. 749-753. – 124 –
  • Sacra Congregatio pro Cultu Divino, Notificatio de Missali Romano, Liturgia Horarum et Calendario, 14.06.1971, AAS 63 (1971), p. 712-715.
  • Sacra Congregatio pro Cultu Divino, Rescript for England and Wales His Holiness, 5.11.1971, Prot. N. 1897/71, in: https://lms.org.uk/heenan-indult [access 15.11.2022].
  • Sacra Congregatio pro Cultu Divino, Decretum, 16.11.1972, Prot. N. 1535/72, in: Obrzędy Sakramentu Małżeństwa dostosowane do zwyczajów diecezji polskich, Katowice 1974, p. 6.
  • Sacra Congregatio pro Cultu Divino, Epistula de usu Missalis Romani iuxta editionem typicam anni MCMLXII Quattuor abhinc annos, 3.10.1984, Prot. N. 686/84, AAS 76 (1984), p. 1088-1089.
  • Sacra Congregatio Rituum, Decretum novam Ritualis Romani editionem appro- bans Hanc Ritualis, 10.06.1925, AAS 17 (1925), p. 326.
  • Sacra Congregatio Rituum, Decretum, 14.12.1927, in: Rituale Romanum (1927), p. VII.
  • Sacra Congregatio Rituum, Decretum adprobationis novae editionis typicae Ritualis Romani Cum denuo excudenda, 25.01.1952, Ephemerides Liturgicae 66 (1952), p. 220.
  • Sacra Congregatio Rituum, Rescriptum Ad Christifidelium, 23.10.1959, Prot. N. 2/957, Notificationes 50 (1962), p. 147-148.
  • Sacra Congregatio Rituum. Consilium, Instructio ad exsecutionem Consti- tutionis de Sacra Liturgia recte ordinandam Inter oecumenici, 26.09.1964, AAS 56 (1964), p. 877-900.
  • Sacra Congregatio Rituum. Consilium, Decretum Ordo celebrandi matrimo- nium, 19.03.1969, Prot. R. 23/969, Notitiae 5 (1969), p. 203.
  • Sacrosanctum Concilium Oecumenicum Vaticanum II, Constitutio de Sacra Liturgia Sacrosanctum Concilium, 4.12.1963, AAS 56 (1964), p. 97-138.
  • Statuts de l’Institut du Bon Pasteur, 8.09.2006, Courtalain 2006.
  • Statuts de la Fraternité des Apotres de Jesus et Marie, 1.11.1970, Fribourg 1970, in: http://laportelatine.org/quisommesnous/statuts/001_statuts.php [access 11.2022].
  • Supplementum Ritualis Romani ad usum cleri Americae Septentrionalis Foederatae, New York 1953.
  • Wyszyński S., Dekret ogłaszający wprowadzenie ‘Collectio Rituum’ dla Polski, 03.1962, Prot. N. 1544/62/P., in: Collectio Rituum (1963), p. 5-6.
  • Baranowski Z., Małżeństwo, Sakramenty Święte. Omówienia i teksty liturgiczne, vol. VII, Poznań-Warszawa-Lublin 1955.
  • Biskupski S., Prawo małżeńskie Kościoła Rzymskokatolickiego, Warszawa 1956. Brandys M., Pizzoni I., Mutationes et additiones in hac nova ‘Ritualis Romani’ editione, Ephemerides Liturgicae 66 (1952), p. 220-224. Bugnini A., La riforma liturgica (1948-1975), Roma 1997.
  • Catechismus Catholicae Ecclesiae, Libreria Editrice Vaticana 1992.
  • Człapa S., Liturgia sakramentu małżeństwa, Studia Pelplińskie 12 (1981), p. 139-152. Fortescue A., O’Connell J.B., The Ceremonies of the Roman Rite Described, London 2009.
  • Fulman M., Rytuał Rzymski a Piotrkowski . Studyum prawno-liturgiczne, Warszawa
  • Glendinning C.J., ‘Summorum Pontificum’ and the use of the extraordinary form of the Roman Rite: a canonical analysis in light of the current liturgical law, Ottawa , pro manuscripto.
  • Greniuk F., Reforma liturgii sakramentu małżeństwa, Collectanea Theologica 40 (1970), p. 91-96.
  • I.W., Zmiany rubryk w Mszale z 1962 r ., Miesięcznik Pasterski Płocki 47 (1962), p. 107-111.
  • Kaliankara E.X., Marriage and Eucharist: A theological investigation in the light of the Magisterial Teachings from Vatican II to Synod on the Eucharist 2005, Roma 2011.
  • Kołodziej M., Adaptacje i akomodacje prawa liturgicznego według kan . 838 KPK, Warszawa 2021, pro manuscripto.
  • Kilanowicz R., Obrzędy sakramentu małżeństwa w ujęciu wymogów Kodeksu Prawa Kanonicznego z 1983 roku, Ius Matrimoniale 30 (2019) no. 2, p. 79-93.
  • Le Vavasseur L.-M., Haegy J.-A., Stercky L., Manuel de liturgie et cérémonial selon le rit romain, vol. II, Paris 1940.
  • Liturgia Tridentina. Fontes – Indices – Concordantia 1568-1962, in: M. Sodi, A. Toniolo, P. Bruylants (ed.), Monumenta Liturgica Piana 5, Libreria Editrice Vaticana 2010.
  • Małaczyński F., Nowy rytuał dla Polski, Ruch Biblijny i Liturgiczny 4 (1963), p. 211-219.
  • Martinucci P., Manuale sacrarum caeremoniarum, in libros acto digestum, pars I-II, Roma 1911-1915.
  • Milcarek P., De Sacramento Matrimonii. Krótkie objaśnienie obrzędów Sakramentu Małżeństwa w starszej formie rytu rzymskiego, Dębogóra 2019.
  • Milcarek P., Małżeństwo, Chrzest i pogrzeb . Pierwsze posoborowe zmiany w Rytuale Rzymskim, Christianitas 55 (2014), p. 121-164.
  • Nowak W., Akomodacja liturgii sakramentu małżeństwa nowego Rytuału Rzymskiego Pawła VI do potrzeb diecezji polskich, Collectanea Theologica 47 (1977) no. 3, p. 181-186.
  • Nowak W., Elementy Agendy Marcina Kromera w odnowionej liturgii sakramentu małżeństwa dostosowanej do zwyczajów diecezji polskich, Ruch Biblijny i Liturgiczny 32 (1979) no. 2-3, p. 149-156.
  • Nowowiejski A.J., Ceremonjał parafjalny . Przewodnik liturgiczny dla duchowieństwa pasterstwem dusz zajętego, vol. 2, Płock 1912.
  • Nowowiejski A.J., Wykład Liturgii Kościoła Katolickiego, vol. 3, Ząbki 2009-2010.
  • Pietras D., Nadzwyczajna forma rytu rzymskiego . Status prawny liturgii i wspólnot, Dębogóra 2021.
  • Rocca G., Bilancio a quasi ventidue anni dall’istituzione . Una finestra aperta sull’attività dell’Ecclesia Dei, L’Osservatore Romano 107 (2010), p. 7.
  • Rosset M., De Sacramento Matrimonii: Tractatus Dogmaticus, Moralis, Canonicus, Liturgicus et Judiciarius, vol. V, Sabaudia, 1895.
  • Schenk W., Liturgia sakramentów świętych, vol. II, Towarzystwo Naukowe Kato- lickiego Uniwersytetu Lubelskiego 74, Lublin 1964.
  • Soria Jiménez A., Los principios de interpretación del ‘Motu Proprio Summorum Pontificum’, Madrid 2014.
  • Stevenson K., Nuptial Blessing: A Study of Christian Marriage Rites, London 1982. St. Louis-Sanchez A., The nuptial blessing: changes in the new law, Ottawa 2013, in: https://www.academia.edu/3024981/The_Nuptial_Blessing_Changes_in_ the_New_Law [access 12.12.2022].
  • Syczewski T., Problematyka liturgiczna w przygotowaniu do małżeństwa, Studia Teologiczne 11 (1993), p. 149-165.
  • The Commentary on the Constitution and on the Instruction on the Sacred Liturgy, A. Bugnini, C. Braga (ed.), New York 1965.
  • Toniolo A., Il ‘Rituale Romanum’ del 1952 nella collana ‘monumenta liturgica piana’, La Rivista Liturgica 95 (2008), p. 634-642.
  • Triacca A.M., Matrimonio e verginità . Teologia e celebrazione per una pienezza di vita in Christo, M. Sodi, F. Attard (ed.), Monumenta Studia Instrumenta Liturgica 39, Libreria Editrice Vaticana 2005, p. 96-151.
  • Van der Stappen J.F., Sacra Liturgia . Tractatus de administratione sacramentorum et de sacramentalibus, vol. IV, Mechliniae 1905.
  • Vere P.J., Canon 36 . Liturgical Adaptations to the 1962 Roman Missal, in: Roman Replies and CLSA Advisory Opinions 2002, S. Pedone, J.I. Donlon (ed.), Washington 2002, p. 59-63.

Document Type

Publication order reference

Identifiers

Biblioteka Nauki
21151074

YADDA identifier

bwmeta1.element.ojs-doi-10_21697_im_2023_34_1_05
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.