Problematyka odzwierciedlenia charyzmatu instytutu zakonnego w jego prawie własnym

• Authors: BOŻENA SZEWCZUL

Title variants

EN

Problems of expressing the religious Institute charism in its own law

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W ramach trwającej wciąż posoborowej odnowy życia zakonnego obejmującej także rewizję prawa własnego instytutów zakonnych, odczytywania go na nowo w kontekście charyzmatu założycieli oraz dostosowywania do współczesności i norm Kodeksu Prawa Kanonicznego z 1983 roku pojawia się szereg niejasności w redagowaniu konstytucji i dyrektoriów zakonnych. Główną trudnością w tym względzie wydaje się być dążenie do ostatecznego „zwerbalizowania” charyzmatu instytutu w ujęciu teologicznym i prawnym zgodnie z zamysłem założycieli tak, aby mimo upływu czasu została zachowana tożsamość ufundowanego przez nich instytutu. A z drugiej strony pojawia się trudność zharmonizowania pierwotnego charyzmatu instytutu z zachodzącymi wciąż zmianami w życiu społecznym i kulturalnym. Innym problemem jest pojmowanie samego terminu charyzmat instytutu. Najczęściej zawęża się jego sens tylko do celu istnienia instytutu, a wyrażenie go w konstytucjach sprowadza się zazwyczaj do jak najwierniejszego opisu w pierwszym rozdziale konstytucji zatytułowanym np. Charyzmat instytutu, Duchowość instytutu, Natura instytutu itp. Tymczasem charyzmat przenika całość życia w instytucie, każdą jego dziedzinę i powinien wybrzmiewać oraz być obecnym we wszystkich rozdziałach konstytucji, także tych dotyczących sprawowania władzy, wykonywania apostolatu, oddzielenia zakonników od świata, ich formacji, zarządu dobrami materialnymi, a nie tylko ograniczać się do  przepisów pierwszego z nich. Zatem celem niniejszego artykułu będzie próba nakreślenia samego pojęcia charyzmatu a także jego relacji do tzw. dziedzictwa duchowego instytutu, rzadko wzmiankowanego ostatnio w środowiskach zakonników, a jakże użytecznego przy rewizji konstytucji oraz konieczność przejawów obu tych rzeczywistości we wszystkich obszarach życia zakonnego i regulujących je przepisach prawa własnego instytutów.

EN

Present revision of the own law in the Institutes of consecrated life is associated with certain diculty. It is the theological and legal expression of charism in accordance with the intentions of the Founders, in order to save the identity of the Communions founded by them, in spite of the social, economic, and cultural life changes in the course of time. That’s why – in the first place – the article explained the very idea of cha- rism, and shown the problem of diversity of the Holy Spirit gis related to it, such as Founder’s charism, charism of the Institute foundation, Institute charism, and founding charism. Further on in the article, they presented the idea of the spiritual herritage (patrimonium) of the Institute, and its relation to Institute’s charisms.e ve component elements of Institute herritage were described, which are very useful during the constitution renewal, e.g. nature of Institute, its character, purpose, spirit and sound traditions.ey also presented the necessity of expressing the charisms and patrimonium in all areas of the Institute life, and their own rules of laws, which regulate them. 

Keywords

PL

instytut zakonny; charyzmat; dziedzictwo (patrimonium) duchowe; konstytucje; instytut zakonny; charyzmat; dziedzictwo (patrimonium) duchowe; konstytucje

EN

religious Institute; charism; spiritual heritage (patrimonial); constitutions

• Publisher: Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
• Journal: Prawo Kanoniczne
• Year: 2015
• Volume: 58
• Issue: 3
• Pages: 65-85

Dates

published

2017-01-18

Contributors

author

BOŻENA SZEWCZUL

References

• Codex Iuris Canonici auctoritate Ioannis Pauli PP. II promulgatus. Kodeks Prawa Kanonicznego. Przekład polski zatwierdzony przez Konferencję Episkopatu, Pallotinum 1984.
• JAN PAWEŁ II, Posynodalna adhortacja apostolska o życiu konsekrowanym i jego misji w Kościele i świecie «Vita consecrata», Warszawa-Ząbki 1996.
• PAWEŁ VI, Adhortacja apostolska. Wskazania na temat odnowy życia zakonnego według nauki Soboru Watykańskiego II «Evangelica testificatio», 29.06.1971, 11, w: Paweł VI, Charyzmat życia zakonnego. Przemówienia i dokumenty. Wybór i opracowanie A. Żuchowski, T. Sułowska, Poznań-Warszawa 1974, s. 232-259.
• SACRA CONGREGATIO EPISCOPORUM ET REGULARIUM, Normae, secundum quas S. Congr. Episcoporum et Regularium procedere solet in approbandis novis institutis votorum simplicium, 28 iunii 1901, w: T. Schaefer, De religiosis ad normam Codicis Iuris Canonici, Roma 19474, s. 1102-1134.
• SOBÓR WATYKAŃSKI II, Dekret o przystosowanej do współczesności odnowie życia zakonnego «Perfectae caritatis», w: SOBÓR WATYKAŃSKI II, Konstytucje, dekrety, deklaracje. Tekst polski. Nowe tłumaczenie, Poznań 2002, s. 259-275.
• SOBÓR WATYKAŃSKI II, Konstytucja dogmatyczna o Kościele «Lumen gentium», w: SOBÓR WATYKAŃSKI II, Konstytucje, dekrety, deklaracje. Tekst polski. Nowe tłumaczenie, Poznań 2002, s. 104-166.
• SYNOD BISKUPÓW, Życie konsekrowane i jego posłannictwo w Kościele i świecie. «Lineamenta», Watykan 1992.
• ŚWIĘTA KONGREGACJA ZAKONÓW I INSTYTUTÓW ŚWIECKICH, Instrukcja o istotnych elementach nauczania Kościoła na temat życia konsekrowanego w zastosowaniu do instytutów oddających się pracy apostolskiej «The renewal of religious life», w: Życie konsekrowane w dokumentach Kościoła. Od Vaticanum II do Ripartire da Cristo (red. K. Wójtowicz), Kraków 20032, s. 289-315.
• ŚWIĘTA KONGREGACJA ZAKONÓW I INSTYTUTÓW ŚWIECKICH, ŚWIĘTA KONGREGACJA BISKUPÓW, Wytyczne dla wzajemnych stosunków między biskupami i zakonnikami «Mutuae relationes», 14.05.1978, w: Jan Paweł II, O życiu zakonnym. Przemówienia, listy apostolskie, instrukcje, Warszawa-Poznań 1984, s. 333-373.
• LITERATURA
• AA.VV., Come rileggere oggi il carisma fondazionale, Roma 1995.
• AUBRY, Teologia della vita consacrata, w: Vita consacrata, un dono del Signiore alla sua Chiesa, Torino 1993, s. 129-170.
• BEYER J., Il diritto della vita consacrata, Milano 1989.
• CIARDI F., La riscoperta del carisma dell'istituto, w: La vita consacrata. Un carisma da riscoprire nella chiesa comunione-missione, Padova 1994.
• CIARDI F., Teologia del carisma degli Istituti, Vita Consacrata 22 (1986) 844-857.
• DE PAOLIS V., La vita consacrata nella chiesa, Bologna 1992, s. 156-159.
• DIRSCHERL E., Duch. Duch Święty, w: Leksykon religii, red. F. König, H. Waldenfels, Warszawa 1997, s. 91-92.
• GAMBARI E. , I religiosi nel Codice. Commento ai singoli canoni, Milano 1986.
• GERMINARIO M., I nuovi termini della vita religiosa, Roma 1983.
• GHIRLANDA G., Carisma collettivo di un istituto di vita consacrata, w: Nuovo Dizionario di Diritto Canonico, ed. C. C. Salvador, V. De Paolis, G. Ghirlanda, Cinisello Balsamo 1993, s. 130-133.
• GHIRLANDA G., Carisma di un istituto e sua tutela, Vita Consacrata 28 (1992) s. 474-475.
• GHIRLANDA G., Ecclesialità della vita consacrata, w: La vita consacrata. Il Codice del Vaticano II J., red. A. Longhitano, Bologna 1983, Vita Consacrata 13 (1977) 26-32.
• KAŁOWSKI J., Konstytucje jako zabezpieczenie celu i zadań instytutów życia konsekrowanego, Prawo Kanoniczne 36 (1993) nr 3-4, s. 5-19.
• KARŁOWICZ J., A. KRYŃSKI, W. NIEDŹWIEDZKI, Słownik języka polskiego, t. VII, Warszawa 1919.
• KOPALIŃSKI W., Słownik wyrazów obcych, Warszawa 1975.
• LEDÓCHOWSKA T., Problem charyzmatu instytutu zakonnego ze szczególnym uwzględnieniem charyzmatu Urszulanek Unii Rzymskiej, Warszawa 1978.
• LISZKA P., Charyzmatyczna moc życia zakonnego, Wrocław 1996.
• MAINKA R., Carisma e storia nella vita religiosa, w: Carisma e istituzione. Lo Spirito interroga i Religiosi, Roma 1983, s. 81-103.
• MIDALI M., Caratteristiche del carisma del Fondatore o della Fondatrice, w: Come rileggere oggi il carisma fondazionale, XX Convegno del „Claretianum”, Roma 1995, s. 31-90.
• MIDALI M., Il carisma della vita religiosa, dono dello Spirito alla Chiesa per il mondo - II. Attuali correnti teologiche, Vita Consacata 17 (1981) 385-421; 465-476.
• OCHOA X., Modus determinandi patrimonium, Commentarium pro Religiosis et Missionariis 49 (1968), s. 97-111.
• RAHNER K., VORGRIMLER H., Mały słownik teologiczny, Warszawa 1987.
• REECCHI S., Dizionario minimo sulla „vita consacrata”: Carisma della vita consacrata, Vita Consacrata 31(1995), s. 489-491.
• RODE M., Mała Encyklopedia Teologiczna, t. I, Warszawa 1988, s. 343.
• ROMANO A., Carisma, w: Dizionario Teologico della Vita Consacrata, dir. A.A. Rodríguez, J.M. Canals Casas, Milano 1994, s. 169-184.
• SKORUPKA S., Słownik frazeologiczny języka polskiego, t. II, Warszawa 1968, s. 381.
• SPILLER P., Charyzmat życia zakonnego w Kościele, w: Formacja zakonna, t. 4, red. J. W. Gogola, Kraków 1998, s. 257-282.
• SZEWCZUL B., Troska Kościoła o zachowanie «patrimonium» przez instytuty życia konsekrowanego na podstawie dokumentów kościelnych z lat 1917-1996, Warszawa 2002, s. 257-284.
• TILLARD J.M.R., Le dinamisme des fundations, Vocation, 295 (1981), s. 18-33.
• WÓJTOWICZ K., Pojęcie i rola charyzmatu w życiu konsekrowanym, http://www.zyciezakonne.pl/wojtowicz-k-cr-pojecie-i-rola-charyzmatu-w-zyciu-konsekrowanym-30172/ [dostęp: 06.07.2015].
• WÓJTOWICZ K., Pojęcie i rola charyzmatu w życiu konsekrowanym, Via Consecrata 5+6(2010), s. 40-50.
• ŻUROWSKI M., Prawo nowego przymierza, Poznań 1989.

Identifiers

DOI

10.21697/pk.2015.58.3.03