Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

PL EN


2016 | 59 | 3 | 97-121

Article title

Praesumptio w Kodeksie Jana Pawła II z 1983 roku

Content

Title variants

EN
Praesumptio at John Paul II Code of Canon Law of 1983

Languages of publication

PL

Abstracts

PL
W języka polskiego używa się różnych synonimów na określenie łac. praesumptio. W naukach prawnych, domniemanie jest sformułowaniem interdyscyplinarnym, a więc nie jest jednoznaczne. Stąd warto prześledzić rodzaje domniemań, konteksty ich występowania w Kodeksie Kana Pawła II z 1983 roku. Najogólniej domniemania dzieli się na faktyczne zwane też sędziowskim i prawne – które zakłada sam prawodawca. Pierwsze z nich zostaje wyprowadzane z autentycznych przesłanek. Stwarza to możliwość dotarcia do prawdy obiektywnej. Możność będzie większa, im więcej zgodnych wniosków sędzia wytoczy z różnych przesłanek. Drugie - domniemanie prawne polega na przyjęciu na podstawie przepisu prawnego, niektórych faktów za udowodnione w przypadku braku dowodów przeciwnych. Domniemanie to dzieli się na zwykłe (względne) i bezwzględne. Względne można obalić, gdy wykaże się nieautentyczność wniosku, zaś bezwzględne występuje wtedy, gdy prawodawca nie dopuszcza wprost dowodu przeciwnego, ale dowód pośredni. Autor kodeksu posługuje się jedynie domniemaniami prawnymi zwykłymi czyli wzruszalnymi, to oznacza że można je obalić przeciwdowodem. Jeżeli chodzi o domniemania faktyczne, to w KPK-83 one nie występują. Owe domniemania wnioskuje dopiero sam sędzia podczas procesu. Kodeks Jana Pawła II posługuje się presumpcją prawną w odniesieniu do osób, okoliczności oraz rzeczy. Z dokładnej analizy treści kodeksu wynika że najwięcej presumpcji dotyczy okoliczności, jest ich aż 13, o dwie pozycje mniej znajdziemy w grupie presumpcji dotyczących osób, zaś zaledwie trzy domniemania dotyczą rzeczy. Spośród 27 zastosowanych w kodeksie presumpcji większość (14) uplasowała się w księdze czwartej regulującej uświęcające zadania Kościoła, siedem dotyczy norm ogólnych (I księga), zaś pozostałe po jednym domniemaniu znajdziemy w księgach: III, V, VI i VII, pozostałe dwa przeanalizowane przypadki zawierają się w księdze II. Najczęściej domniemania w prawie kanonicznym występują w kanonach traktujących o małżeństwie.  
EN
There is variety of synonyms being used in Polish language to describe Latin praesumptio. At law sciences presumption is an interdisciplinary phrase and so it is not unambiguous. Therefore it is worth monitoring the types of the presumptions and the context of their appearance at John Paul II Code of Canon Law (CCL) of 1983. In general, we divide the presumptions into actual or judicial ones and those of law – assumed by the legislator. The former ones are drawn from authentic prerequisites. It creates the possibility to reach an objective truth. The more consistent conclusions that the judge will draw from different prerequisites the greater possibility will be reached. The latter ones – the presumptions of law – rely on assuming some facts, based on legal provisions, as proven, in case of lack of the contrary evidence. They’re divided into ordinary (relative) and absolute ones. The ordinary presumption can be refuted if false conclusions are proven. An absolute presumption takes place if the legislator refuses to admit directly the contrary evidence and assumes indirect one. The Author of the Code applies the ordinary presumptions of law only (mutable ones) which means that they can be refuted by counter-evidence. As regards the actual presumptions – they do not occur at CCL-83. They’re assumed by the judge during the trial. The John Paul II CCL applies the presumption of law with respect to the persons, circumstances and objects. Based on thorough analysis of the code contents it results that the most of the presumptions relates to the circumstances (there are as much as 13); we’ll find two less as regards the persons and only three regarding the objects. Of all 27 presumptions applied in CCL – we’ll find 14 in Book IV regulating the office of sanctifying in the Church, 7 applies to general norms (Book I) and the remaining ones we’ll find in Books: III, V, VI and VII; the last 2 contains Book II. Most of the presumptions in CCL occur in canons referring to the marriage.

Year

Volume

59

Issue

3

Pages

97-121

Physical description

Dates

published
2017-01-18

Contributors

References

  • Benedykt XV, Codex Iuris Canonici Pii X Pontificis Maximi iussu digestus Benedicti Papae XV auctoritate promulgatus , Vaticanis 1933.
  • Jan Paweł II, Codex Iuris Canonici auctoritate Ioannis Pauli PP. II promulgatus. Kodeks Prawa Kanonicznego, przekład zatwierdzony przez Konferencję Episkopatu, Poznań 1984.
  • Bączkowicz F., Prawo kanoniczne. Podręcznik dla duchowieństwa, t. 3, Opole 1958.
  • Dudziak J., Kościelne prawo karne nowego kodeksu, „Kielecki Przegląd Diecezjalny” 5 (1983), s. 202-203, s. 194-228.
  • Dyduch J., Góralski W., Górecki E., Krukowski J., Sitarz M., Komentarz do kodeksu prawa kanonicznego, t. 2/1, Poznań 2005.
  • Dzierżon G., Separacja stała podczas trwania węzła małżeńskiego, „Jus Matrimoniale” 5 (2000), s. 151-168.
  • Fąka M., Normy ogólne kanonicznego procesu sądowego, cz. 2, Warszawa 1978.
  • Gajda P. M., Prawo małżeńskie Kościoła katolickiego, Tarnów 2000.
  • Gołąb J., Instytucja separacji małżeńskiej w obowiązującym Prawie Kanonicznym, „Resovia Sacra” 9-10 (2002-2003), s. 279-301.
  • Góralski W., Posługa słowa Bożego według Kodeksu Prawa Kanonicznego z 1983 r., „Częstochowskie Studia Teologiczne” 13 (1985), s. 433-444.
  • Góralski W., Kościelne prawo małżeńskie, Płock 1987.
  • Gręźlikowski J., Czy w Kościele są rozwody?, Włocławek 2001.
  • Hemperek P., Góralski W., Przytuła F., Bakalarz J., Komentarz do prawa kanonicznego, t. 3, Lublin 1986.
  • Internetowy słownik synonimów języka polskiego: domniemanie, w: http://synonim.net/synonim/domniemanie (29.05.2016).
  • Janczewski Z., Facultas ad confessiones jako akt powierzenia kapłanowi misji sprawowania sakramentu pokuty i pojednania w Kościele katolickim, „Annales Canonici” 3 (2007), s. 101-120.
  • Kasprzyk P., Separacja prawna małżonków, Lublin 2003.
  • Konieczny D., Zagadnienie poważnego braku rozeznania oceniającego co do istotnych praw i obowiązków małżeńskich wzajemnie przekazywanych i przyjmowanych (kan. 1095 nr 2), „Studia Diecezji Radomskiej” 4 (2002), s. 235-250.
  • Krajczyński J., Positivus actus voluntatis jako istotny element w dowodzeniu nieważności małżeństwa z tytułu wykluczenia nierozerwalności, „Jus Matrimoniale” 4 (1999), s. 83-94.
  • Krukowski J. (red.), Komentarz do kodeksu prawa kanonicznego, t. 1, Poznań 2003.
  • Krukowski J. (red.), Komentarz do kodeksu prawa kanonicznego, t. 2/1, Poznań 2005.
  • Krukowski J. (red.), Komentarz do kodeksu prawa kanonicznego, t. 5, Poznań 2007.
  • Leszczyński G., Exclusio boni fidei jako symulacja zgody małżeńskiej (kan. 1101 § 2), Łódź 2004.
  • Mikołajczuk K., Sakrament bierzmowania (chryzmacji) w prawie kodeksowym Kościoła katolickiego, w: Historia et Ius. Książka pamiątkowa ku czci Księdza Profesora Henryka Karbownika, Dębiński A., Górski G. (red.), Lublin 1998, s. 377-388.
  • Pastuszko M., Szafarz sakramentu bierzmowania, „Prawo Kanoniczne” 1-2 (1990), s. 101-132.
  • Pastuszko M., Uprawnienia i obowiązki biskupa oraz prezbitera co do udzielania sakramentu bierzmowania (kan. 882-888), „Kieleckie Studia Teologiczne” 3 (2004), s. 415-445.
  • Pastuszko M., Uprawnienie do sprawowania sakramentu pokuty (kan. 966-975), „Prawo Kanoniczne” 3-4 (1994), s. 191-245.
  • Pastuszko M., Sakrament pokuty i pojednania, Kielce 1999.
  • Pastuszko M., Sakrament namaszczenia chorych w Nowym Prawie Kanonicznym, w: Syryjczyk J. (red.), Duszpasterstwo w świetle Nowego Kodeksu Prawa Kanonicznego, Warszawa 1985, s. 159-195.
  • Pawluk T., Prawo kanoniczne według kodeksu Jana Pawła II, t. 2, Olsztyn 1986.
  • Pawluk T., Prawo kanoniczne według kodeksu Jana Pawła II, t. 4, Olsztyn 1990.
  • Prawo partykularne Kościoła Toruńskiego, Toruń 2011.
  • Rozkrut T., Separacja małżeńska w prawie kanonicznym oraz w prawie polskim, „Polonia Sacra” 6 (2000), s. 209-224.
  • Sitarz M., Słownik prawa kanonicznego, Warszawa 2004.
  • Wenz W., Wróblewski P., Urząd obrońcy węzła i procesowe decyzje sędziego na etapie wyrokowania. Zagadnienia wybrane z procesu o nieważność małżeństwa, Wrocław 2007.
  • Syryjczyk J., Sankcje w Kościele, Warszawa 2008.
  • Sztafrowski E., Podręcznik prawa kanonicznego, t. 1, Warszawa 1985.
  • Sztafrowski E., Podręcznik prawa kanonicznego, t. 2, Warszawa 1985.
  • Sztafrowski E., Podręcznik prawa kanonicznego, t. 3, Warszawa 1986.
  • Sztafrowski E., Prawo kanoniczne w okresie odnowy soborowej, t. 2, Warszawa 1979.
  • Sztychmiler R., Stwierdzenie domniemanej śmierci współmałżonka, „Jus Matrimoniale” 7 (2002), s. 151-166.
  • Wójcik W., J. Krukowski, F. Lempa, Komentarz do kodeksu prawa kanonicznego, t. 4, Lublin 1987.
  • Viladrich P. J., Konsens małżeński, sposoby prawnej oceny i interpretacji w kanonicznych procesach o stwierdzenie nieważności małżeństwa (kanony 1095-1107 Kodeksu Prawa Kanonicznego), Warszawa 2002.
  • Zubert B. W., Sakrament namaszczenia chorych – wykładnia obowiązujących przepisów kodeksowych, „Rocznik Nauk Prawnych” 5 (1995), s. 17-48.
  • Żurowski M., Prawo nowego przymierza, Poznań 1989.
  • Żurowski M., Problem władzy i powierzania urzędów w Kościele katolickim, Kraków 1984.

Document Type

Publication order reference

Identifiers

YADDA identifier

bwmeta1.element.ojs-doi-10_21697_pk_2016_59_3_06
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.