Przestępstwo uporczywej nie alimentacji

• Authors: KATARZYNA MAJKRZAK

Title variants

EN

The offence of persistent avoidance of alimony

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Jednym z przestępstw przeciwko rodzinie i opiece jest przestępstwo niealimentacji, o którym mowa w art. 209 Kodeksu karnego. Strona przedmiotowa przestępstwa wyraża się w uporczywym uchylaniu się od ciążącego na sprawcy z mocy ustawy lub orzeczenia sądowego obowiązku opieki poprzez niełożenie na utrzymanie osoby najbliższej lub innej osoby i przez to narażenie jej na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych. Niealimentacja jest przestępstwem materialnym z narażenia (a nie z naruszenia). Sprawcą może być jedynie osoba zobowiązana do świadczeń alimentacyjnych, dlatego przestępstwo uporczywej niealimentacji jest przestępstwem indywidualnym. Przesłanka uporczywości określa stronę podmiotową przez ograniczenie jej umyślności tylko w postaci zamiaru bezpośredniego. Uporczywość ma charakter niezwykle ocenny, dlatego przyjmuje się że jest to znamię obiektywno-subiektywne. Uporczywe uchylanie się sprowadza się bowiem do długotrwałego postępowania (element obiektywny), które nacechowane jest nieustępliwością (działaniem na przekór – element subiektywny). W orzecznictwie Sądu Najwyższego przeważa pogląd, że uchylanie się od obowiązku alimentacyjnego zachodzi wtedy, gdy sprawca pomimo obiektywnej możliwości jego wykonania, nie spełnia tego obowiązku.

EN

One of the criminal offences against family and care is the offence of persistent avoidance of alimony as referred to in Art. 209 of the Penal Code. The offence involves persistent avoidance by the offender of the obligation of care, imposed by law or judicial order, through failure to make payments to support closest relative or another person and thereby exposing such person to the inability to meet basic necessities of life. Persistent avoidance of alimony is material constructive offence (not offence of violation). It can be committed only by the person responsible for alimony payments, hence the offence of persistent avoidance of alimony is an individual offence.  The premise of persistence determines the subject of the offence by limiting its intent only in the form of direct intent. Persistence is highly evaluative, therefore it is assumed to be of objective and subjective characteristic. For persistent avoidance is seen as long-term behaviour (objective element) the feature of which is tenacity (an in-spite action - subjective element). The prevailing view in the jurisprudence of the Supreme Court is that that avoidance of alimony occurs when the offender, despite the objective possibility meet the obligation fails to do it.

Keywords

PL

alimentacja; rodzina; obowiązek opieki; prawo karne; alimentacja; rodzina; obowiązek opieki; prawo karne

EN

alimony; family; duty of care; penal law

• Publisher: Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
• Journal: Prawo Kanoniczne
• Year: 2016
• Volume: 59
• Issue: 3
• Pages: 143-174

Dates

published

2017-01-18

Contributors

author

KATARZYNA MAJKRZAK

References

• ŹRÓDŁA
• Kodeks karny – ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. (Dz. U. z 2016 r. poz. 1137, z poźn. zm.).
• Kodeks rodzinny i opiekuńczy – ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. (Dz. U. z 2012 r. poz. 788, z późn. zm.).
• LITERATURA
• BOJARSKI M. – GIEZEK J. – SIENKIEWICZ Z., Prawo karne materialne. Część ogólna i szczególna, Warszawa 2004 r.
• BUCHAŁA K., Prawo karne materialne, Warszawa 1989 r.
• DOBRZYŃSKI A., Przestępstwa przeciwko rodzinie, Warszawa 1974 r.
• FALANDYSZ L., [w:] Prawo karne. Część szczególna. Wybrane zagadnienia, red. L. LERNELL – A. KRUKOWSKI, Warszawa 1969 r.
• GARDOCKI L., Prawo karne, Warszawa 2013 r.
• GRZEŚKOWIAK A., Przedawnienie, [w:] Kodeks karny. Komentarz, red. A. GRZEŚKOWIAK – K. WIAK, Warszawa 2014 r.
• HYPŚ S., Ochrona rodziny w polskim prawie karnym, Lublin 2012 r.
• HYPŚ S., Przestępstwa przeciwko rodzinie i opiece, [w:] Kodeks karny. Komentarz, red. A. GRZEŚKOWIAK – K. WIAK, Warszawa 2014 r.
• HYPŚ S., Przestępstwa przeciwko rodzinie i opiece, [w:] Kodeks karny. Część szczególna. Tom I. Komentarz, red. M. KRÓLIKOWSKI – R. ZAWŁOCKI, Warszawa 2013 r.
• IGNACZEWSKI J., Alimenty. Komentarz, Warszawa 2014 r.
• JANCZUKOWICZ K., Kodeks karny z orzecznictwem, Gdańsk 1996 r.
• MAKAREWICZ J., Kodeks karny z komentarzem, red. naukowa A. GRZEŚKOWIAK – K. WIAK, Wydanie na podstawie publikacji Wydawnictwa Zakładu Narodowego Imienia Ossolińskich, Lwów 1938, Lublin 2012 r.
• MAREK A., Kodeks karny. Komentarz, Warszawa 2010 r.
• MOZGAWA M., Przestępstwa przeciwko rodzinie i opiece, [w:] Kodeks Karny. Komentarz, red. M. MOZGAWA, Warszawa 2013 r.
• MUSZYŃSKA A., Przestępstwa przeciwko rodzinie i opiece, [w:] Kodeks Karny. Część szczególna. Komentarz, red. J. GIEZEK, Warszawa 2014 r.
• OLESZKO A., Dochodzenie roszczeń o świadczenia alimentacyjne, Warszawa 1990 r.
• SIENKIEWICZ Z., Środki karne, [w:] Kodeks Karny. Komentarz, red. M. FILAR, Warszawa 2012 r.
• SIWIK Z., Przestępstwa przeciwko rodzinie i opiece, [w:] Kodeks Karny. Komentarz, red. M. FILAR, Warszawa 2012 r.
• SOSNOWSKA D. J., Alimenty a prawo karne. Praktyka wymiaru sprawiedliwości, Warszawa 2012 r.
• STEFAŃSKI R., Prawo karne materialne. Część szczególna, Warszawa 2009 r.
• SZELESZCZUK D., Środki karne, [w:] Kodeks karny. Komentarz, red. A. GRZEŚKOWIAK – K. WIAK, Warszawa 2014 r.
• ŚWIDA W., Prawo karne, Warszawa 1986 r.
• WARYLEWSKI J., Prawo karne. Część ogólna, Warszawa 2009 r.
• ORZECZNICTWO
• Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 13 sierpnia 1959 r., sygn. akt VI KO 31/59, OSNPG nr 7/1960, poz. 129.
• Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 grudnia 1962 r., sygn. akt V K 721/62, OSNKW nr 11/1963, poz. 200.
• Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 18 czerwca 1966 r., sygn. akt VI KZP 66/10, OSNKW nr 8/1966, poz. 80.
• Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 4 marca 1968 r., sygn. akt VI KZP 30/67, OSNKW nr 5/1968, poz. 52, Lexis.pl nr 356803.
• Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 lipca 1971 r., sygn. akt V KRN 259/71, OSNPG nr 12/1971, poz. 239.
• Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 25 sierpnia 1973 r., sygn. akt VI KZP 25/73, OSNKW nr 11/1973, poz. 133, LEX nr 18638.
• Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 9 czerwca 1976 r., sygn. akt VI KZP 13/75, OSNKW nr 7-8/1976, poz. 86, LEX nr 19141.
• Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 października 1985 r., sygn. akt V KRN 832/65, OSNKW nr 2/1966, poz. 22, Lexis.pl nr 356827.
• Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 marca 1987 r. sygn.. akt V KRN 54/87, OSNPG nr 8-9/1987, poz. 103.
• Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 października 1987 r., sygn. akt V KRN 271/87, OSNPG nr 7/1988, poz. 67, LEX nr 17863.
• Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 24 maja 1990 r., sygn. akt III CZP 21/90, OSNCP nr 10-11/1990, poz. 128.
• Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 17 czerwca 1993 r., sygn. akt I KZP 4/93, OSNKW nr 7-8/1993, poz. 39, LEX nr 20594.
• Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 lipca 1993 r., sygn. akt II KRN 105/93, LEX nr 20611, OSNKW nr 9-10/1993, poz. 57.
• Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 stycznia 1995 r., sygn. akt III KRN 190/94, LEX nr 31123.
• Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 17 kwietnia 1996 r., sygn. akt II KRN 204/96, LEX nr 26252.
• Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 18 lipca 1996, sygn. akt I KZP 15/96, Wokanda nr 11/1996, s. 21, Lexis.pl 316223.
• Wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 16 grudnia 1996 r., sygn. akt II AKa 407/96, LEX nr 30197.
• Postanowienie Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 11 sierpnia 1999 r., sygn. akt II AKo 199/99, Prok. i Pr. Nr 10/2000, poz. 27, LEX nr 42876.
• Postanowienie Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 13 grudnia 2000 r., sygn. akt II AKz 289/00, LEX nr 46065.
• Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 stycznia 2001 r., sygn. akt V KKN 504/00, OSNKW nr 7-8/2001, poz. 57, LEX nr 47616.
• Wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 18 stycznia 2001 r., sygn. akt II AKa 241/00, LEX nr 54979.
• Postanowienie Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 12 września 2001 r., sygn. akt II AKo 161/01, LEX nr 49346.
• Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 lutego 2002 r., sygn. akt II KKN 17/00, OSNKW nr7-8/2002, poz. 55, LEX nr 53737.
• Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 28 marca 2002 r., sygn. akt I KZP 6/02, OSNKW nr 5-6/2003, poz. 31, LEX nr 51723.
• Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 maja 2002 r., sygn. akt V KK 10/02, LEX nr 53910.
• Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 lipca 2003 r., sygn. akt II KK 125/03, LEX nr 151989.
• Postanowienie Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 12 stycznia 2005 r., sygn. akt II AKo 1/05, KZS nr 7-8/2005, poz. 117, Lex nr 147197.
• Wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 13 stycznia 2005 r., sygn. akt II AKa 455/2004, KZS nr 7-8/2005, poz. 118, LEX nr 147203.
• Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 lipca 2007 r., sygn. akt III KK 144/07, LEX nr 307769.
• Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 grudnia 2008 r., sygn. akt V KK 277/08, LEX nr 531405.
• Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 16 marca 2011 r., sygn. akt IV KK 426/2010, KZS nr 9/2011, poz. 22, Lexis.pl nr 2525077.
• Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 listopada 2011 r., sygn. akt IV KK 321/2011, Lexis.pl nr 4140301.
• Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 maja 2012 r., sygn. akt II KK 106/12, OSNKW nr 10/2012, poz. 107, LEX nr 1223801.
• Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 lipca 2012 r., sygn. akt II KK 179/12, LEX nr 1232246.
• Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 sierpnia 2013 r., sygn. akt II KK 213/13, LEX nr 1350544.

Identifiers

DOI

10.21697/pk.2016.59.3.08