Przystępowanie do sakramentu pokuty a przyjęcie Eucharystii według prawa kanonicznego

• Authors: ZBIGNIEW JANCZEWSKI

Title variants

EN

Receiving to the sacrament penitence and admitting the Holy Eucharist according to canon law

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Zgodnie z nauczaniem Kościoła, zawartym między innymi w katechizmie Jana Pawła II, wierni powinni przynajmniej raz w roku przyjąć Eucharystię, przygotowując się do tego poprzez sakrament pokuty. Artykuł ma na celu ukazanie relacji, jaka łączy te dwa akty sakramentalne, spowiedzi i Komunii św., w tym między innymi danie odpowiedzi na pytanie, czy zawsze po popełnieniu grzechu wierny musi wcześniej, przed Eucharystią, przystąpić do sakramentu pokuty i pojednania. Pierwszy z rozdziałów przedstawia nakreślony w tytule problem od strony historycznej. Kolejny omawia ogólną zasadę konieczności sakramentalnego wyznania grzechów przed przystąpieniem do Eucharystii, w świetle norm prawa kanonicznego. Rozdział trzeci dotyczy kwestii spowiedzi po uzyskaniu absolucji generalnej, a ostatni potrzeby spowiedzi małych dzieci przed uroczystością ich pierwszej Komunii św. U samych początków chrześcijaństwa, jak się wydaje, wierni po przyjęciu pokuty i odpuszczeniu winy, mogli bez przeszkód uczestniczyć w liturgii Mszy św. i przyjmować Komunię. Od II wieku rozpoczyna się proces radykalizacji traktowania sakramentu pokuty. Pojawiają się poglądy, a wraz z nimi nowa praktyka, zgodnie z którymi, po odpuszczeniu wszystkich grzechów przez chrzest, później tylko raz w życiu można otrzymać rozgrzeszenie w sakramencie pokuty. Praktyka taka musiała prowadzić do konieczności rezygnacji niektórych wiernych z przyjmowania Komunii św., a także nawet z przychodzenia na Eucharystię. Nowe rozstrzygnięcia dotyczące przystępowania do sakramentu pokuty łączyły się z rozpowszechniającą się w Europie praktyką wprowadzaną przez mnichów iroszkockich. Akcentowali oni znaczenie wyznania grzechów, połączonego z żalem za nie i gotowością nawrócenia. Taka sytuacja otwiera niejako na nowo możliwość przystępowania przez większą liczbę wiernych do Eucharystii. Mogli od tego czasu, za każdym razem, po popełnieniu grzechu ciężkiego, skorzystać z sakramentalnego rozgrzeszenia i w pełni uczestniczyć we Mszy św. Obecnie prawo kanoniczne nakłada na wiernego obowiązek wyznawania grzechów ciężkich podczas sakramentalnej spowiedzi. Kościół zobowiązuje wszystkich wiernych do spowiadania się przynajmniej jeden raz w roku, aby przyjąć Komunię w okresie wielkanocnym. Dotyczy to osób po osiągnięciu wieku rozeznania i wyznawania przez nich grzechów ciężkich. Konkretyzując, chodzi tutaj o osoby, które po osiągnięciu wieku rozeznania, posiadają używanie rozumu, a tym samym zdolność do rozeznania wartości moralnej swoich czynów. Zazwyczaj wierny przystępuje do spowiedzi, aby później móc przyjąć Eucharystię. Nie zawsze jednak ma do tego możliwości. Jej brak może łączyć się z niebezpieczeństwem utraty życia. Sytuacja taka ma miejsce podczas konfliktów zbrojnych, ataków terrorystycznych, katastrof, kiedy obecny tam kapłan nie dysponuje czasem na wysłuchanie spowiedzi każdego o to proszącego, nie mając też zazwyczaj przy sobie Chleba Eucharystycznego dla udzielenia Komunii św. Istnieje wtedy możliwość otrzymania tzw. absolucji generalnej. Po Soborze Watykańskim II pojawiły się głosy, aby dzieci przed pierwszą Komunią nie przystępowały do sakramentu pokuty, bo nie popełniają grzechów ciężkich. Na mocy deklaracji Kongregacji Sakramentów i Kongregacji Duchowieństwa należy stosować się do powszechnej praktyki poprzedzania pierwszej Komunii dzieci ich spowiedzią. Podstawą takiego wymogu nie jest stan grzechu, w jakim mogą się znajdować dzieci, ale cel edukacyjny i formacyjny, czyli wychowanie ich od młodego wieku do prawdziwie chrześcijańskiego ducha nawrócenia i pokuty.

EN

In the Codex of Canon Law we read: once admitted to the blessed Eucharist, each of the faithful is obliged to receive holy communion at least once a year. This precept must be fulfilled during paschal time, unless for a good reason it is fulfilled at another time during the year. And also: All the faithful who have reached the age of discretion are bound faithfully to confess their grave sins at least once a year. This article is about if always a faithful before communion are bound to confess, in kind and in number, all grave sins committed after baptism, and which have not been confessed in an individual confession.  The first part of article is about history of this problem, the second - individual and integral confession and absolution before admitting to the blessed Eucharist according to Codex of Canon Law. Next parts of article are about confession after general absolution and babies confession before their first holy communion.

Keywords

PL

Eucharystia; Komunia św.; okres wielkanocny; wiek rozeznania; spowiedź; absolucja generalna; spowiedź dzieci; Eucharystia; Komunia św.; okres wielkanocny; wiek rozeznania; spowiedź; absolucja generalna; spowiedź dzieci

EN

blessed Eucharist; Holy Communion; paschal time; age of discretion; confession; general absolution; baby’s confession

• Publisher: Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
• Journal: Prawo Kanoniczne
• Year: 2017
• Volume: 60
• Issue: 1
• Pages: 77-95

Dates

published

2017-04-15

Contributors

author

ZBIGNIEW JANCZEWSKI

References

• Źródła
• Sacra Congregatio de Disciplina Sacramentorum, Sacra Congregatio pro Clericis, Declaratio de praemittendo sacramento Poenitentiae prima puerorum Communioni, AAS 65(1973) s. 410.
• Enchiridion fontium historicae ecclesiae antiquae, quo in usum scholarum collegit C. Kirch, Friburgi Brisg., Barcinone, Romae 1956.
• Jan Paweł II, List apostolski w formie „Motu proprio” Misericordia Dei, Poznań 2002.
• Katechizm Kościoła Katolickiego, Poznań 1994.
• Sacred Congregation for the Sacraments, Letter to President of the National Conference of Catholic Bishops, 20.12.1986, w: Canon Law Digest, vol.12, Washington 2002, s. 645-646.
• Sobór Lateraneński IV, 1215 r., Dokumenty soborów powszechnych, red. A. Baron, H. Pietras, t. 2, Kraków 2002, s. 214-325.
• Sobór Nicejski, 325 r., Dokumenty soborów powszechnych, red. A. Baron, H. Pietras, t. 1, Kraków 2002, s. 24-61.
• Opracowania:
• Frank E., I sacramento dell’Iniziazione, della Penitenza e dell’Unzione degli infermi, Citta del Vaticano 2012.
• Górecki E., Najświętsza Eucharystia, w: Komentarz do Kodeksu prawa kanonicznego, t.III/2, Poznań 2011, s. 83-139.
• Hermae, Pastor, w: Rouet de Journel, Enchiridion patristicum, Barcinone-Friburgi-Romae 1959, s. 29??
• Hurlock E. B., Rozwój dziecka, Warszawa 1960.
• Huth W., Zur Dynamik von Schuldefuhlen, Stimmen der Zeit (Freiburg-Munchen) 11(1972) s. 61-89.
• Kosecki B., Wyznanie grzechów w praktyce pokuty Kościoła na Zachodzie, Ruch Biblijny i Liturgiczny 29(1976) nr 2-3, s. 65-81.
• Krukowski J., Sakrament pokuty, w: Komentarz do Kodeksu prawa kanonicznego, t.III/2, Poznań 2011, s. 140-181.
• Michalski M., Antologia literatury patrystycznej, t. 1, Warszawa 1975.
• Miragoli E., Il sacramento della penitenza, w: Codice di diritto canonici commentato, Milano 2009.
• Mokrzycki B., Kościół w oczyszczeniu, Warszawa 1986.
• Olejnik S., W kręgu moralności chrześcijańskiej, Warszawa 1985.
• Pastuszko M., Najświętsza Eucharystia według Kodeksu prawa kanonicznego Jana Pawła II, Kielce 1997.
• Pastuszko M., Sakrament pokuty i pojednania, Kielce 1999.
• Ramos-Regidor J., Pojednanie w Kościele pierwotnym, Concilium-Pallotinum 1-10(1971) s. 17-26.
• Schenk W., Liturgia sakramentów świętych, cz. 2, Lublin 1964.
• Tertulian, De poenitentia, w: Rouet de Journel, Enchiridion patristicum, Barcinone-Friburgi-Romae 1959.
• S. Thomas Aquinas, Summa Theologica, Taurini-Romae 1942.

Identifiers

DOI

10.21697/pk.2017.60.1.05