Zmiany w instytucji zawarcia małżeństwa cywilnego w formie kanonicznej

• Authors: ALEKSANDRA SZADOK-BRATUŃ

Title variants

EN

Changes in the civil marriage institution in a canonic form

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Prezentowany projekt koncentruje się na analizie znaczenia zmian dokonanych przez ustawę Prawo o aktach stanu cywilnego w zakresie regulacji, które mają zastosowanie do tzw. małżeństw konkordatowych. Modyfikacje związane z digitalizacją aktów stanu cywilnego przynoszą dwuwymiarowe korzyści. Z jednej strony administracja stanu cywilnego działa sprawniej, realizując zadania publiczne określone przez normatywną procedurę nadania małżeństwu cywilnemu formy kanonicznej. Z drugiej strony, informatyzacja ułatwia proces obsługi przyszłych małżonków. Zmiany administracyjno-prawne dokonane nową ustawą nie spełniają standardów dobrej legislacji, zarówno pod względem merytorycznym, jak i redakcyjno-technicznym. Największe kontrowersje budzi nieprecyzyjna kontrola na styku dwóch systemów prawnych: państwowego i kanonicznego. Zamiast zapewnić efektywną współpracę administracji stanu cywilnego z administracją kościelną dla dobra małżeństwa, ustawodawca stworzył przestrzeń dla wątpliwości interpretacyjnych i różnorodnych praktyk w parafiach i urzędach stanu cywilnego. Zmiany kanoniczne i prawne odnoszą się do listy stanowisk duchownych, które realizują zadania publiczne na etapie zawierania małżeństwa. Z aprobatą należy przyjąć przebudowę nomenklatury kanonicznej, zwłaszcza doprecyzowanie pojęcia diecezjanina lokalnego oraz wyodrębnienie dwóch katalogów stanowisk kościelnych, które zostaną przypisane odpowiednio duchownym uprawnionym do odbierania oświadczeń o wstąpieniu w związek małżeński i sporządzania zaświadczeń stanowiących podstawę ich rejestracji.

EN

The presented draft is focused on the analysis of importance of changes made by the law on marital status acts in the range of regulations that are applicable to the so-called concordat marriages. Modifications that are related to digitalization of marital status act provide two-dimensional benefits. On the one hand, the marital status administration works more efficiently by carrying out public tasks defined by the normative procedure of making a civil marriage in a canonical form. On the other hand, computerization facilitates the process of handling prospective spouses. The administrative and legal changes made by the new act do not meet the standards of good legislation, both in terms of content and editorial-technical aspects. The greatest controversy is aroused by imprecise control on the meeting of two legal systems: state and canonic. Instead of ensuring effective cooperation of marital status administration with Church administration for the good of a marriage, the legislator has created space for doubts of interpretation and diverse practices in parish and marital status offices. Canonic and legal changes refer to a list of clerical position that carry out public tasks at the stage of marriage. The reconstruction of the canonic nomenclature should be adopted with approval, especially the clarification of the concept of a local diocesan, and the separation of two directories of church positions being assigned properly to clergymen authorized to receive declarations of marriage and make certificates that constitute the basis of their registration.

Keywords

PL

prawo o aktach stanu cywilnego; małżeństwo cywilne w formie kanonicznej; duchowny Kościoła katolickiego; kierownik urzędu stanu cywilnego; prawo o aktach stanu cywilnego; małżeństwo cywilne w formie kanonicznej; duchowny Kościoła katolickiego; kierownik urzędu stanu cywilnego

EN

marital status law; canonic form of a civil marriage; a clergyman of the Catholic Church; head of the registry office

• Publisher: Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
• Journal: Prawo Kanoniczne
• Year: 2018
• Volume: 61
• Issue: 1
• Pages: 77-103

Dates

published

2018-04-16

Contributors

author

ALEKSANDRA SZADOK-BRATUŃ

• Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego

References

• Źródła
• Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 26 października 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad sporządzania aktów stanu cywilnego, sposobu prowadzenie ksiąg stanu cywilnego, ich kontroli, przechowywania i zabezpieczenia oraz wzorów aktów stanu cywilnego, ich odpisów, zaświadczeń, i protokołów, Dz. U. Nr 136, poz. 884 z późn. zm.; obwieszczenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 21 lutego 2008 r. w sprawie ogłoszenia wykazu stanowisk, których zajmowanie upoważnia do sporządzenia zaświadczenia stanowiącego postawę sporządzenia aktu małżeństwa zwartego w sposób określony w art. 1 § 2 i 3 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, M. P. Nr 18, poz.191.
• Uchwała Nr 157 Rady Ministrów z dnia 25 września 2012 r. w sprawie przyjęcia Strategii Rozwoju Kraju 2020, M. P. poz. 882; uchwałę Nr 17 Rady Ministrów z dnia 12 lutego 2013 r. w sprawie przyjęcia strategii „Sprawne Państwo 2020”, M. P., poz. 136.
• Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego, t.j. Dz. U. z 2014 r., poz. 101 z późn. zm.
• Ustawa z dnia 24 września 2010 r. o ewidencji ludności, t.j. Dz. U. z 2015 r., poz. 388 z późn. zm. i ustawa z dnia 6 sierpnia 2010 r. o dowodach osobistych, t.j. Dz. U. z 2016 r., poz. 391 z późn. zm.
• Ustawa z dnia 29 września 1986 r. – Prawo o aktach stanu cywilnego, t.j. Dz. U. z 2011 r. Nr 212, poz. 1264 z późn. zm., dalej: p.a.s.c. z 1986 r.
• Ustawy z dnia 28 listopada 2014 r. – Prawo o aktach stanu cywilnego, Dz. U., poz. 1741 z późn. zm., dalej: p.a.s.c.
• Uzasadnienie projektu ustawy z dnia 10 października 2014 r. – Prawo o aktach stanu cywilnego, druk sejmowy nr 2620, s. 1-2, http://www.sejm.gov.pl/sejm7.nsf/druk.xsp?nr=2620 [dostęp: 12.11.2016].
• Literatura
• BASIOR I., Komentarz do art. 15, w: I. BASIOR, A. CZAJKOWSKA, D. SORBIAN, Prawo o aktach stanu cywilnego z komentarzem. Przepisy wykonawcze i związkowe oraz wzory dokumentów, red. A. Czajkowska, Warszawa 2015, s. 49-50.
• CZAJKOWSKA A., Komentarz do art. 61a, w: A. CZAJKOWSKA, E. PACHNIEWSKA, Prawo o aktach stanu cywilnego. Komentarz. Orzecznictwo. Wzory dokumentów i pism, Warszawa 2011, s. 200-202.
• GÓRALSKI W., ADAMCZEWSKI W., Konkordat między Stolicą Apostolską i Rzecząpospolitą Polską z dnia 28 lipca 1993, Płock 1994, s. 60.
• GÓRALSKI W., Małżeństwo kanoniczne, Warszawa 2011, s. 254-256.
• KRUKOWSKI J., Forma zawarcia małżeństwa, w: W. GÓRALSKI, E. GÓRECKI, J. KRUKOWSKI, J. KRZYWDA, P. MAJER, B. ZUBERT, Komentarz do Kodeksu Prawa Kanonicznego, T. III/2, Księga IV, Uświęcające zdania Kościoła, red. J. Krukowski, Poznań 2010, s. 311-313.
• KUGLARZ P., ZOLL F., Małżeństwo konkordatowe, Kraków 1994.
• MĄCZYŃSKI A., Wpływ konkordatu na polskie prawo małżeńskie, w: Studia z prawa prywatnego. Księga pamiątkowa ku czci Profesor Biruty Lewaszkiewicz-Petrykowskiej, Łódź 1997, s. 128.
• MEZGLEWSKI A., TUNIA A., Wyznaniowa forma zawarcia małżeństwa cywilnego, Warszawa 2007, s. 137-139.
• MIERZWIŃSKI P., Rewolucja w urzędach stanu cywilnego – System Rejestrów Państwowych od kuchni, Metryka 2014, nr 1, s. 167-168.
• PAKUŁA M., Odpisy i zaświadczenia aktów stanu cywilnego na bezpiecznych drukach, Metryka 2015, nr 1, s. 311-319.
• SITARZ M., Słownik prawa kanonicznego, Warszawa 2004.
• SMYCZYŃSKI T., Małżeństwo „konkordatowe” a konstytucja (o potrzebie i zakresie nowelizacji kodeksu rodzinnego i opiekuńczego), Państwo i Prawo 1997, z. 6, s. 209-210.
• SOBAŃSKI R., Uwagi o zmianach w prawie polskim postulowanych art. 10 Konkordatu z 28 lipca 1993 roku, w: Czy potrzebna jest w Polsce zmian prawa rodzinnego i opiekuńczego, red. B. Czech, Katowice 1997, s. 287.
• SOBAŃSKI R., Władza rządzenia, w: R. SOBAŃSKI, J. KRUKOWSKI, Komentarz do Kodeksu Prawa Kanonicznego, T. I, Księga I, Normy Ogólne, red. J. Krukowski, Poznań 2003, s. 219-220.
• STRZEBIŃCZYK J., Zawarcie małżeństwa wyznaniowego podlegającego prawu polskiemu, Rejent 1999, nr 4, s. 18-19.
• SZADOK-BRATUŃ A., Procedura zawierania małżeństwa „konkordatowego” w kontekście polskiego prawa administracyjnego, Prace Naukowe Wydziału Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego, Seria: e-Monografie, nr 28, Wrocław 2013, http://www.bibliotekacyfrowa.pl/publication/41354, s. 147-148.
• TUNIA A., Realizacja przesłanki koniecznej dotyczącej udziału czynnika oficjalnego przy zawieraniu małżeństw w trybie art. 1 § 2 KRO, w: Prawo rodzinne w dobie przemian, red. P. Kasprzyk, P. Wiśniewski, Lublin 2009, s. 127-135.
• WENZ W., Kancelaria parafialna jako przestrzeń kościelnego posługiwania, Wrocław 2008.

Identifiers

DOI

10.21697/pk.2018.61.1.05