Znaczenie pracy w życiu pierwszych mnichów chrześcijańskich

• Authors: Bożena Szewczul

Title variants

EN

Meaning of work in life of the first Christian monks

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Praca, obok modlitwy, czyli służba Boża, stanowiły istotę życia pierwszych mnichów, co słusznie określała benedyktyńska maksyma: ora et labora. Pierwsi przedstawiciele życia, które w Kościele katolickim zostało całkowicie oddane Bogu, starali się, aby ich praca była jednocześnie modlitwą, dzięki czemu mogli utrzymywać stałą więź z Bogiem. Głównym celem pracy, będącej formą naśladowania pracowitego Chrystusa i Apostołów, było także uczestnictwo w Jego dziele odkupienia oraz zdobywanie środków potrzebnych do prostego życia, zgodnego z ewangelicznym ubóstwem. Praca miała dla mnichów także wymiar ascetyczny, gdyż dawała możliwość przezwyciężenia własnych słabości, pełniejszej realizacji wymagań zawartych w Ewangelii, a tym samym dokładniejszego upodobnienia się do Chrystusa. Podstawowe zasady dotyczące sensu, rozumienia i wykonywania pracy były podane w Apoftegmacie Ojców Pustyni i Regułach Klasztornych, natomiast resztę każdy mnich musiał odkryć osobiście, wraz z wypełnianiem swoich obowiązków w ciszy i skupieniu oraz zdobywaniem doświadczenia w sztuce łączenia modlitwy z pracą.  Jednocześnie wszyscy mieli świadomość, że być prawdziwym mnichem to znaczy "pracować własnymi rękami".

EN

Work, beside prayer, that is to say God’s service were the essence of the first Monks life, what was rightly described by Benedictines’ maxim: ora et labora. First representatives of the life, which was completely given to God in Catholic Church, strived to make their work a prayer at the same time, so they could keep constant relation with God.  Main purpose of work, being a form of imitation of hard-working Christ and Apostles, was also participation in His redemptive work, and obtaining means needed for simple living, in accordance with evangelical poverty.  Work had also ascetic aspect for Monks, because it gave possibility of overcoming their own weaknesses, more complete realization of requirements included in the Gospel, and at the same time more accurately becoming similar to Christ. Thanks to work the Religious could give help to the people in need. Basic rules regarding meaning, understanding, and performing work were given in  Apophthegm of Desert Fathers, and Monastic Rules, whereas the rest had to be personally found out by each Monk, together with fulfillment of their duty performed in silence, and concentration, as well as obtaining experience in art of connecting prayer with work.  At the same time they all were aware, that to be a real Monk meant “to work with their own hands”.

Keywords

PL

praca; mnich; pustelnik; reguła monastyczna; pracowitość; lenistwo; asceza; dobroczynność; praca; mnich; pustelnik; reguła monastyczna; pracowitość; lenistwo; asceza; dobroczynność

EN

work; Monk; Hermit; Monastic Rule; diligence; laziness; asceticism; charity

• Publisher: Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
• Journal: Prawo Kanoniczne
• Year: 2018
• Volume: 61
• Issue: 2
• Pages: 3-29

Dates

published

2018-06-09

Contributors

author

Bożena Szewczul

• Wydział Prawa Kanonicznego Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie

References

• BIBLIOGRAFIA
• ŻRÓDŁA
• ATANAZY ALEKSANDRYJSKI, Żywot św. Antoniego. Św. Antoni Pustelnik. Pisma, (przekł. Z. Brzozowska i inni), Warszawa 1987, s. 58; L. DATTRINO, Il primo monachesimo, Roma 1984, s. 17.
• AUGUSTYN Z HIPPONY, O pracy mnichów (przekład i komentarz R. Szaszka), w: Św. Augustyn. Pisma monastyczne. Źródła monastyczne t. 27, (red. M. Starowieyski), Kraków 2002, s. 194-206.
• BAZYLI WIELKI, Reguły dłuższe, w: Tenże, Pisma ascetyczne, t. 2. Źródła monastyczne (red. M. Starowieyski), Kraków 1995, t. 6, pytanie, 6, 33, 39, 40, 44.
• BAZYLI WIELKI, Reguły dłuższe, w: Pisma ascetyczne, t. 2. Źródła monastyczne t. 6, (red. M. Starowieyski), Kraków 1995, pytanie 37, s. 145.
• BENEDYKT Z NURSJI, Reguła, (przekład A. Świderkówna), Tyniec 19972, rozdz. 48, 8-9, s. 175: „są prawdziwymi mnichami, jeśli żyją z pracy rąk swoich, jak Ojcowie nasi i Apostołowie”.
• EWAGRIUSZ Z PONTU, O praktyce [ascetycznej] 12, w: Pisma ascetyczne. T.1, Źródła monastyczne, t. 18, s. 208-209;
• JAN PAWEŁ II, Encyklika «Laborem exercens», nr 25, https://opoka.org.pl/biblioteka/W/WP/jan_pawel_ii/encykliki/laborem.html (dalej: Laborem exercens).
• Katechizm Kościoła Katolickiego, Poznań 1994, nr 1866, 2094; A. GUILLAUMONT, U źródeł monastycyzmu chrześcijańskiego, s. 170-171.
• PACHOMIUSZ, Przykazania i prawa 3(179), w: Pachomiana latina. Źródła monastyczne, t. 11, (red. M. Starowiejski) Kraków 1996, s. 170.
• PACHOMIUSZ, Reguła-Przykazania 5, w: Pachomiana latina. Źródła monastyczne, t. 11, (red. M. Starowiejski) Kraków 1996, s. 129.
• PALLADIUSZ, Pachomiusz i mnisi z Tabennesis, w: Pachomiana latina. Źródła monastyczne, t. 11, (red. M. Starowiejski) Kraków 1996, s. 105-106.
• PALLADIUSZ, Pachomiusz i mnisi z Tabennesis, w: Pachomiana latina. Źródła monastyczne, t. 11, (red. M. Starowiejski) Kraków 1996, s. 105, 9.
• SOBÓR WATYKAŃSKI II, Dekret o przystosowanej do współczesności odnowie życia zakonnego «Perfectae caritatis», nr 2, w: Sobór Watykański II, Konstytucje, dekrety, deklaracje. Tekst polski. Nowe tłumaczenie, Poznań 2002, s. 265.
• ŚW. HIERONIM, Przedmowa do Reguły św. Pachomiusza, w: Pachomiana latina. Źródła monastyczne, t. 11, Kraków 1996, s. 126 (cal 123-127).
• LITERATURA
• BARTNIK Cz.S., Wstęp, w: S. Wyszyński, Duch pracy ludzkiej. Myśli o wartości pracy, Warszawa 2001, s. 8.
• BELLANOVA A.M., Anacoretismo. Il diritto dei solitari, Pontificia Universitas Lateranensis. Institutum Utriusque Iuris, Theses ad Doctoratum in Ius Canonici, Roma 2004, s. 52-53.
• BOAGA E., La clausura. Origine e sviluppo storico-giuridico-spirituale, Vita Consecrata 29(1993), s. 493.
• BUNGE G., Ewagriusz z Pontu – mistrz życia duchowego, w: Źródła monastyczne, t. 19, s. 165-306.
• BUSCEMI A.M., Tutto fate nel nome di Gesù. Il lavoro in san Paolo, w: AA. VV., «La grazia di lavorare». Lavoro, vita consacrata, francescanesimo, (a cura di P. Martinelli e M. Melone), Edizioni Dehoniane, Bologna 2015, s. 231-232.
• CHIAPPETTA L., Dizionario del nuovo codice di diritto canonico, Napoli 19862.
• CIVARDI L., Il lavoro nel concetto cristiano, Torino 1957.
• DE VOGÜE A., Lavoro. III. In Occidente, Dizionario degli istituti di perfezione, vol. V, Roma 1978, kol. 520.
• GHINI E., I padri del deserto. IV – La realtà del lavoro, Rivista di Vita Spirituale, 28(1974), s. 324.
• GUILLAUMONT A., U źródeł monastycyzmu chrześcijańskiego, t. 1, w: Źródła monastyczne t. 37 (red. M. Starowieyski), Kraków 2006, s. 168-169.
• JUGAN A., Słownik kościelny łacińsko-polski, Warszawa 19923.
• KANIOR M., Historia monastycyzmu chrześcijańskiego, t. 1. Starożytność (wiek III-IV), Kraków 1993, s. 67.
• MAZZEO M., La dignità della persona che lavora dalle origini fino a Gesù (Mt 20, 1-16), w: AA. VV., «La grazia di lavorare». Lavoro, vita consacrata, francescanesimo, (a cura di P. Martinelli e M. Melone), Edizini Dehoniane, Bologna 2015, s. 195-196.
• NEHRING P., Pisma monastyczne św. Augustyna, w: Św. Augustyn, w: Św. Augustyn. Pisma monastyczne. Źródła monastyczne t. 27, (red. M. Starowieyski), Kraków 2002, s. 96.
• NEHRING P., Wstęp, w: Św. Augustyn. Pisma monastyczne. Źródła monastyczne t. 27, (red. M. Starowieyski), Kraków 2002, s. 83-99; A. DE VOGÜE, Lavoro. III. In Occidente, kol. 518.
• NERI U., Fondatori del monachesimo, Casale Monferrato 1998, s. 93.
• PROU J., (e le monache della Congregazione di Solesmes, O.S.B.), La clausura delle monache, prospettive della vita religiosa, Città del Vaticano 1998, s. 72.
• RONDET H., Elementi per una teologia del lavoro, w: AA.VV., Per una teologia della creazione e del lavoro, Roma 1967, s. 104.
• SIEMIENIEWSKI A., Duchowość pracy, http://www.siemieniewski.archidiecezja.wroc.pl/?q=node/61 [dostęp 23.05.2017].
• SKORUPKA ST., Słownik wyrazów bliskoznacznych, Warszawa 1968.
• SKOWRONEK A., W kierunku teologii pracy, Śląskie Studia Historyczno-teologiczne 6(1973), s. 5.
• Słownik wyrazów bliskoznacznych. Wydanie poszerzone i zaktualizowane (red. D. Ludwiczak, A. Piskadłowa, E. Tarka-Huczek), Warszawa 1998, s. 178.
• Sondel J., Słownik łacińsko-polski dla prawników i historyków, Kraków 1997.
• SZMURŁO R., Życie monastyczne w pismach Szenutego z Atripe, s. 150; A. GUILLAUMONT, U źródeł monastycyzmu chrześcijańskiego, s. 172-173.
• WESTERMANN C., Lavoro e attività culturale nella Bibbia, Concilium Rivista Internazionale di Teologia 16/1(1980), s. 119l.
• WIPSZYCKA E., Wstęp, w: Apoftegmaty ojców pustyni. t. 1. Geronticon. Źródła monastyczne (red. M. Starowieyski), t. 4, Kraków 2007, s. 56
• WIPSZYCKA E., Z dziejów monastycyzmu egipskiego IV-VIII w., Warszawskie Studia Teologiczne 3(1985-90), s. 224-244.
• ZATORSKI W., Komentarz do Reguły św. Benedykta, Tyniec 2012, s. 238-239.

Identifiers

DOI

10.21697/pk.2018.61.2.01