Zasadnicze zmiany w kanonicznym życiu kontemplacyjnym mniszek według konstytucji apostolskiej Vultum Dei quaerere i instrukcji Cor orans

• Authors: BOŻENA SZEWCZUL

Title variants

EN

Fundamental changes in the canonical contemplative life of nuns according to the apostolic constitution Vultum Dei quaerere and the instruction Cor orans

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Konstytucja apostolska papieża Franciszka o życiu kontemplacyjnym kobiet Vultum Dei quaerere opublikowana 29.06.2016 r. oraz instrukcja wykonawcza Cor orans opublikowana 1.04.2018 r. przez Kongregację ds. Instytutów Życia Konsekrowanego i Stowarzyszeń Życia Apostolskiego wprowadza szereg zmian w życie mniszek klauzurowych. Było to konieczne, ponieważ poprzednia konstytucja apostolska Sponsa Christi dotycząca życia zakonnic, przygotowana przez papieża Piusa XII, została opublikowana 66 lat temu, 21.01.1915 r. Długi okres czasu dzielący obie konstytucje powoduje m.in., że zmiany wprowadzone przez nowe dokumenty są daleko idące i powodują częściową derogację czterech kanonów Kodeksu Prawa Kanonicznego z 1983 roku nadal obowiązujących oraz całkowite uchylenie niektórych wcześniejszych, pozakodeksowych norm prawnych dotyczących zakonnic. Nowością (Novum) opublikowanych dokumentów jest przede wszystkim to, że wszystkie klasztory mniszek mają obowiązek przynależności do odpowiedniej federacji; opis wymaganych warunków koniecznych do otrzymania przez klasztor rzeczywistej i sądowniczej autonomii oraz przyczyny jej utraty; zmiany w instytucji klauzury i ekslaustracji mniszek, a także przedłużenie wstępnej formacji mniszek i wprowadzenie w niej dodatkowych, obowiązkowych etapów, czyli okresu aspirantury i postulatu. Zmiany te dokonują się poprzez przywołanie definicji kanonicznego życia kontemplacyjnego, sformułowanej przez papieża Piusa XI w przypomnianej wyżej konstytucji Sponsa Christi, a przywołanej ponownie przez papieża Franciszka w konstytucji Vultum Dei quaerere. Tego typu struktura artykułu wydawała się konieczna, aby czytelnik mógł dokonać oceny zmian w życiu zakonnic, a przede wszystkim uzyskać odpowiedź na pytanie: czy zmiany te skuteczniej doprowadzą zakonnice do kontemplacji wewnętrznej? W artykule znalazły się również ogólne fakty historyczne i statystyczne dotyczące życia zakonnic.

EN

Apostolic constitution of Pope Francis regarding women’s contemplative life Vultum Dei quaerere published on 29.06.2016, and executory instruction Cor orans published on 1.04.2018 by Congregation for Institutes of Consecrated Life and Societies of Apostolic Life implements series of changes for life of nuns of enclosure. It was necessary, because previous apostolic constitution Sponsa Christi regarding life of nuns, prepared by Pope Pius XII was published 66 zears ago on 21.1.1915. Long time period separating both constitutions causes, among other things, that changes implemented by new documents are far-reaching, and cause partial derogation of four canons Canon Law Codex of 1983 still in force, and complete abrogation of some previous, no-code judical norms regarding nuns. Newness (Novum) of the published documents, in the first place, is that all nun’s cloisters have an obligation of membership of the respective federation; description of the required conditions necessary for the cloister to receive real, and judiciary autonomy, and reasons of its loss; changes in institution of enclosure, and exlaustration of the nuns, as well as extention of initial nun’s formation, and implementation of additional, obligatory stages in it, that is aspirant’s, and postulate’s period. All above mentioned changes have been discussed in the article. Changes are proceded by recalling the definition of the canonical contemplation life, formulated bz Pope Pius XI in reminded above constitution Sponsa Christi, and mentioned by Pope Francis again in constitution Vultum Dei quaerere. This type of the article structure seemed to be necessary, in order to allow reader to make an evaluation of the changes in a life of nuns, and first of all to get an answer to a question: if the changes will more successfuly lead the nuns to interior contemplation? General historical, and statistical facts regarding the life of nuns were also included in the article.

Keywords

PL

mniszka; kanoniczne życie kontemplacyjne; autonomia; klauzura; federacje; formacja zakonna; mniszka; kanoniczne życie kontemplacyjne; autonomia; klauzura; federacje; formacja zakonna

EN

nuns; canonical contemplative life; autonomy; enclosure; federation of monasteries; formation

• Publisher: Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
• Journal: Prawo Kanoniczne
• Year: 2019
• Volume: 62
• Issue: 1
• Pages: 53-82

Dates

published

2019-03-09

Contributors

author

BOŻENA SZEWCZUL

• Wydział Prawa Kanonicznego Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie

References

• ŹRÓDŁA:
• BENEDYKT Z NURSJI, Reguła (przekład A. Świderkówna), Tyniec 1972.
• Codex Iuris Canonici auctoritate Ioannis Pauli PP. II promulgatus. Kodeks Prawa Kanonicznego. Przekład polski zatwierdzony przez Konferencję Episkopatu, Pallottinum 1984.
• Codex Iuris Canonici Pii X Pontificis Maximi iussu digestus Benedicti Papae XV auctoritate promulgatus, Typis Polyglottis Vaticanis 1943.
• Communicationes 2(1970), s. 179.
• CONGREGAZIONE PER GLI ISTUTI DI VITA CONSACRATA E LE SOCIETÀ DI VITA APOSTOLICA, Cor orans, istruzione applicativa della Costituzione Apostolica „Vultum Dei quaerere” sulla vita contemplativa femminile https://press.vatican.va/content/salastampa/it/bollettino/pubblico/2018/05/15/0350/00749.pdf
• FRANCESCO, Costituzione apostolica «Vultum Dei quaerere» sulla vita contemplativa femminile, http://w2.vatican.va/content/francesco/it/apost_constitutions/documents/papa-francesco_costituzione-ap_20160629_vultum-dei-quaerere.html
• JAN PAWEŁ II, Posynodalna adhortacja apostolska o życiu konsekrowanym i jego misji w Kościele i świecie «Vita consecrata», Warszawa-Ząbki 1996, nr 36-37.
• Kodeks Prawa Kanonicznego. Komentarz, red. P. Majer, Kraków 2011.
• KONGREGACJA INSTYTUTÓW ŻYCIA KONSEKROWANEGO I STOWARZYSZEŃ ŻYCIA APOSTOLSKIEGO, Instrukcja o życiu kontemplacyjnym i klauzurze mniszek «Verbi sponsa», Poznań 1999.
• KONGREGACJA ZAKONÓW I INSTYTUTÓW ŚWIECKICH, Instrukcja o życiu kontemplacyjnym i o klauzurze mniszek «Venite seorsum», 15.08.1969, Acta Apostolicae Sedis 61(1969), s. 674-690; tekst polski w: Paweł VI, Charyzmat życia zakonnego. Przemówienia i dokumenty, opr. A. Żuchowski, T. Sułowska, Poznań-Warszawa 1974, s. 283-302.
• LEO XIII, Const. Conditae a Christo, 8 dec. 1900, Acta Sanctae Sedis 33(1900)341-347; Codex Iuris Canonici Fontes, vol. III, Romae 1933, nr 644; także w: Enchiridion della Vita Consacrata. Dalle Decretali al rinnovamento post-conciliare nr 766-792, s. 451-460; także w: E. SASTRE SANTOS, El ordenamiento de los institutos de votos simples según las Normae de la Santa Sede (1854-1958), Roma-Madrid 1993, Apéndice documental nr 56, s. 260-266.
• PAULUS VI, Littarea apostolicea motu proprio Facultates et privilegia quaedam Episcopis conceduntur «Pastorale munus» 30 nov. 1963, nr 34, Acta Apostolicae Sedis, 56(1964), s. 5-12.
• PIUS V, Const. Circa pastoralis, 29 maii 1566, CICFontes, vol. I, nr 112; Tenże, Const. apost. Lubricum vitae genus, 17 nov. 1568, Bullarium Diplomatum et Privilegiorum sanctorum Romanorum Pontificum, vol. VII/CXVII Taurinensis Editio 1862, s. 725-726; także w: Enchiridion della Vita Consacrata. Dalle Decretali al rinnovamento post-conciliare, nr 357, s. 204-207.
• PIUS XII, Constitutio apostolica De sacro monialium instituto promovendo «Sponsa Christi», 21 novembris 1950, Acta Apostolicae Sedis 48(1951), s. 5-24, także w: Enchiridion della Vita Consacrata. Dalle Decretali al rinnovamento post-conciliare (385-2000), Bologna 2001, nr 2211-2284, s. 1220-1251.
• S. C. DEI RELIGIOSI, Istructio ad constitutionem «Sponsa Christi» in praxim deducendam Inter praeclara 23 nov. 1950, Acta Apostolicae Sedis 43(1951)37-44, także w: Enchiridion della Vita Consacrata. Dalle Decretali al rinnovamento post-conciliare (385-2000), Bologna 2001, nr 2285-2311, s. 1250-1263.
• S.C. PRO RELIGIOSIS ET INSTITUTIS SAECULARIBUS, Exemplar sive schema pro conficiendis statutis federationum monialium, Commentarium pro Religiosis et Missionariis 55(1974), s. 365-377, także w: Enchiridion della Vita Consacrata. Dalle Decretali al rinnovamento post-conciliare (385-2000), Bologna 2001, s. 2332-2343;
• SOBÓR TRYDENCKI (1545-1563), Sesja XXV, Dekret w sprawie zakonników i zakonnic, w: Dokumenty soborów powszechnych. Tekst grecki, łaciński, polski, t. IV (1511-1870) Kraków 2005, s. 785-809
• SOBÓR WATYKAŃSKI II, Dekret o pasterskich zadaniach biskupów w Kościele «Christus Dominus», w: Sobór Watykański II, Konstytucje, dekrety, deklaracje. Tekst polski. Nowe tłumaczenie, Poznań 2002, s. 236-258.
• SOBÓR WATYKAŃSKI II, Konstytucja dogmatyczna o Kościele «Lumen gentium», w: Sobór Watykański II, Konstytucje, dekrety, deklaracje. Tekst polski. Nowe tłumaczenie, nr 45, Poznań 2002, s. 104-166;
• ŚWIĘTA KONGREGACJA ZAKONÓW I INSTYTUTÓW ŚWIECKICH, ŚWIĘTA KONGREGACJA BISKUPÓW, Wytyczne dla wzajemnych stosunków między biskupami i zakonnikami, w: Jan Paweł II, O życiu zakonnym. Przemówienia, listy apostolskie, instrukcje, Warszawa-Poznań 1984, s. 333-373.
• VIo, III, 16, c.un
• LITERATURA:
• ÀLVAREZ GÓMEZ J., La clausura como valor permanente del monacato, Yermo 18(1980), s. 123 115-155.
• BAR J. R., Klasztor klauzurowy według konstytucji pap. Piusa XII «Sponsa Christi» (1950 r.), Currenda 108/3(1958), s. 86 79-88;
• BOGDAN F. , Prawo zakonów, instytutów świeckich i stowarzyszeń życia apostolskiego, Poznań 1988.
• BOGDAN F., Geneza i rozwój klauzury zakonnej, Poznań 1954.
• CASTAÑO J.F., Gli istituti di vita consacrata (cann. 573-730), Roma 1995 s. 125;
• CREYTENS R., La riforma dei monasteri femminili dopo i Decreti Tridentini, w: Il Concilio di Trento e la riforma tridentina, (Atti del Convegno storico internazionale, Trento 2-6 settembre 1963), vol. I. Roma 1965, s. 63 45-84;
• CREYTENS R., Sanctimoniales.VI. Aspetti particolari. VI. Al tempo del Concilio di Trento, di Pio V e dei primi succesori, Dizionario degli Istituti di Perfezione, t. X, Roma 2003, kol. 774;
• DA SONCINO P., La visita del vescovo diocesano agli Istituti e alle opera dei religiosi, Quaderni di Diritto Ecclesiale 6(1993), s. 159-169.
• DE DAINVILLE F., L’accès des religieuses à la vie active, La Vie Spirituelle, Asètique et Mystique 81(1949), s. 39-61.
• DE PAOLIS V., La vita consacrata nella Chiesa (edizione rivista e ampliata a cura di Vincenzo Mosca), Venezia 2010, s. 222.
• DE PAOLIS V., La vita consacrata nella Chiesa (edizione rivista e ampliata a cura di Vincenzo Mosca), Venezia 2010.
• GAMBARI E., Życie zakonne po Soborze Watykańskim II, Kraków 1995.
• GORI N., La formazione è il futuro (a colloquio con l’arcivescovo Rodríguez Carballo sulla «Vultum Dei quaerere», 22 luglio 2016, http://www.osservatoreromano.va/it/news/la-formazione-e-il-futuro
• KAŁOWSKI J., Ewolucja prawodawstwa kościelnego dotyczącego instytutów zakonnych o ślubach prostych, Prawo Kanoniczne 34(1991) nr 3-4, s. 79 75-103;
• MEZZADRI L., La spiritualitá dei primi del cinquecento (1517-1545), w: La spiritualitá cristiana nell’etá moderna (diretta da V. Grossi, L. Borriello, B. Secondin), Roma 1987, s. 7-29.
• MUSZ T., Klauzura mniszek według prawa kodeksowego w latach 1918-1983, (praca magisterska napisana w Akademii Teologii Katolickiej w Warszawie), Warszawa 1991.
• RODRÍGUEZ CARBALLO J., Conferenza Stampa di presentazione di «Cor Orans» - Istruzione applicativa della Costituzione Apostolica «Vultum Dei quaerere» sulla vita contemplativa femminile della Congregazione per gli Istituti di vita consacrata e le Società di vita apostolica, https://press.vatican.va/content/salastampa/it/bollettino/pubblico/2018/05/15/0351/00753.html
• SCARAMUZZI I. & CERNUZIO S., Il Vaticano alle suore di clausura: sobrietà e discrezione nell’uso dei social, https://www.lastampa.it/2018/05/15/vaticaninsider/il-vaticano-alle-suore-di-clausura-sobriet-e-discrezione-nelluso-dei-social-ow2wdwbq5PLi6Zh4axSg7M/pagina.html
• SZEWCZUL B., Klauzura papieska i życie kontemplacyjne mniszek w świetle instrukcji «Verbi sponsa», w: Semel Deo dedicatum non est ad usus humanos ulterius transferendum. Księga pamiątkowa dedykowana ks. prof. dr. hab. Julianowi Kałowskiemu MIC z okazji 70. rocznicy urodzin, red. J. Wroceński, B. Szewczul, A. Orczykowski, Warszawa 2004, s. 201-236.
• SZEWCZUL B., Obowiązek odpowiedniego przygotowania kandydatów przed przyjęciem do nowicjatu, Prawo Kanoniczne 48(2005) nr 3-4, s. 87-110.
• SZEWCZUL B., Obowiązek przeprowadzania wizytacji kanonicznej w instytutach zakonnych, Prawo Kanoniczne 57(2014) nr 3, s. 19-39.
• TAMBIRINO G., Diritto monastico, Dizionario degli Istituti di Perfezione, t. III, Roma 1976, kol. 606.
• TORRES T., Vita contemplativa e apostolato, w: La nuva disciplina canonica sulle monache. La Costituzione Apostolica «Sponsa Christi» e la Istruzione «Inter Praeclaria», commentate dall’ Ecc.mo P. Arcadio Larrona ed altri collaboratori di Commentarium pro Religiosis, Roma 1952, s. 124-142.
• ZUBERT B.W., Instytuty życia konsekrowanego i stowarzyszenia życia apostolskiego, Komentarz do Kodeksu Prawa Kanonicznego, Księga II. Lud Boży. Część III, Lublin 1990.

Identifiers

DOI

10.21697/pk.2019.62.1.03