Surowość czy miłosierdzie? Postawa Cypriana z Kartaginy wobec problemów osób duchownych na podstawie jego korespondencji

• Authors: Mariusz Szram

Title variants

EN

Rigidity or mercy? The attitude of Cyprian of Carthage towards the problems of the clergy based on his correspondence

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Problemy duchowieństwa, poruszane w listach św. Cypriana, biskupa Kartaginy (+ 258) dotyczyły: angażowania się w sprawy materialne, łamania ślubu czystości, nadużyć przy sprawowaniu eucharystii, braku posłuszeństwa przełożonym, niewystarczającej troski o biednych. W większości spraw podejmował on decyzje łączące postawy surowości i miłosierdzia. Dawał szansę nawrócenia przez pokutę, a dopiero gdy to nie przynosiło skutku, posuwał się do kary wyłączenia z Kościoła. Był jednak bezlitosnym rygorystą wobec duchownych angażujących się w sprawy spadkowe, co wiązało się z surowym afrykańskim prawem synodalnym. Natomiast postępowanie akwarian traktował jako zwykłą głupotę, zasługującą na wybaczenie.

EN

The problems of the clergy, raised in the letters of St. Cyprian, Bishop of Carthage (+ 258), concerned: involvement in material matters, violation of the vow of chastity, abuses against the Eucharist, disobedience to superiors, and insufficient care for the poor. In most cases, he made decisions combining rigidity and mercy. He gave a chance for conversion through penance, and only when this did not work, did he proceed to the penalty of exclusion from the Church. While he was ruthlessly rigorous with clergymen involved in inheritance affairs, which was connected with the strict African synodal law, he treated the behaviour of the Aquarians, by contrast, as a mere stupidity, deserving forgiveness.

Keywords

PL

Cyprian; Północna Afryka; miłosierdzie; surowość; duchowieństwo; działalność charytatywna; herezje; Cyprian; Północna Afryka; miłosierdzie; surowość; duchowieństwo; działalność charytatywna; herezje

EN

Cyprian; North Africa; mercy; clergy; charity; heresies

• Publisher: Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
• Journal: Saeculum Christianum. Pismo Historyczne
• Year: 2020
• Volume: 27
• Issue: 2
• Pages: 19-31

Dates

published

2021-01-20

Contributors

author

Mariusz Szram

References

• Clemens Romanus, Epistula ad Corinthios, wyd. A. Jaubert, Paris 1971, „Sources Chrétiennes”, t. 167; Klemens Rzymski, List do Kościoła w Koryncie, tłum. A. Świderkówna, w: Ojcowie Apostolscy, Warszawa 1990, „Pisma Starochrześcijańskich Pisarzy”, t. 45, s. 23-55.
• Cyprianus, De lapsis, wyd. G. Hartel, Wien 1868, „Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum”, t. 3/1, s. 237-264; Cyprian, O upadłych, tłum. J. Czuj, Poznań 1937, „Pisma Ojców Kościoła”, t. 19, s. 196-223.
• Cyprianus, De opere et eleemosynis, wyd. G. Hartel, Wien 1868, „Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum”, t. 3/1, s. 373-394; Cyprian, O uczynku i jałmużnach, tłum. J. Czuj, Poznań 1937, „Pisma Ojców Kościoła”, t. 19, s. 327-347.
• Cyprianus, Epistulae, wyd. G. Hartel, Wien 1871, „Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum”, t. 3/2; Św. Cyprian, Listy, tłum. W. Szołdrski, Warszawa 1969, „Pisma Starochrześcijańskich Pisarzy”, t. 1.
• Filastrius Bresciensis, Diversarum hereseon liber, wyd. F. Heylen, Turnhout 1957, „Corpus Christianorum. Series Latina”, t. 9
• Andrzejewski R., Święty Cyprian z Kartaginy. Między karnością a łagodnością w oparciu o zasadę jedności Kościoła, „Ateneum Kapłańskie”, 92/1979, s. 372-379.
• Arnauld D., Histoire du christianisme en Afrique. Les sept premiers siècles, Paris 2001.
• Bogucki M., Problemy duszpasterskie w listach św. Cypriana, „Studia Theologica Varsaviensia”, 9/1971, nr 1, s. 191-224.
• Bates W.H., Saint Cyprian and the “Aquarians”, „Studia Patristica”, 15/1975, s. 511-514.
• Czuj J., Święty Cyprian na tle epoki, „Ateneum Kapłańskie”, 36/1935, s. 113-135.
• Czyżewski B., Geneza życia zakonnego. Studium historyczne, „Studia Gnesnensia”, 20/2006, s. 87-104.
• Dattrino L., L’ecclesiologia di San Cipriano nel contesto della chiesa del III secolo, „Lateranum”, 50/1984, s. 127-150.
• Drążek D., Ofiara Eucharystii jako zobowiązanie do jedności i świętości w pismach św. Cypriana, „Verbum Vitae”, 8/2005, s. 151-162.
• Dunn G.D., Cyprien of Carthage and the Episcopal Synod of Late 254, „Revue des Études Augustiniennes”, 48/2002, s. 229-247.
• Fitzgerald P.J., A Model for Dialogue: Cyprian of Carthage on Ecclesial Discernment, „Theological Studies”, 59/1998, s. 236-253.
• Grzywaczewski J., Great Persecutions and the Reconciliation of the Lapsi, Warszawa 2015.
• Grzywaczewski J., The Biblical Idea of Divine Mercy in the Early Church, Warszawa 2016.
• Hamman A.G., Życie codzienne w Afryce Północnej w czasach św. Augustyna, tłum. M. Stafiej-Wróblewska, E. Sieradzińska, Warszawa 1989.
• Hunink V., St Cyprian, a Christian and Roman Gentleman, w: Cyprian of Carthage. Studies in His Life, Language and Thought, red. H. Bekker, P. van Geest, H. van Loon, Leuven-Paris-Walpole 2010, s. 29-41.
• Kaczmarek T., Organizacja dzieł charytatywnych Kościoła w Kartaginie pod kierunkiem św. Cypriana, „Studia Włocławskie”, 2/1999, s. 125-131.
• Kaczmarek T., Tajemnica kielicha Pańskiego według Listu 63 św. Cypriana, w: Pokarm nieśmiertelności. Eucharystia w życiu pierwszych chrześcijan, red. W. Myszor, E. Stanula, Katowice 1987, s. 144-155.
• Krzyżaniak J., Materia i forma Eucharystii według św. Cypriana, „Roczniki Teologiczno-Kanoniczne”, 5/1958, z. 3, s. 27-47.
• Longosz S., Pisma przeciw synezaktom, „Vox Patrum”, 13-15/1993-1995, t. 24-29, s. 337-365.
• Maier T., L’idée de conciliarité ou de synodalité aux conciles des IIe et IIIe siècles, Toulouse 1993.
• Mateja L., Oblicza miłosierdzia. Historyczne uwarunkowania rozwoju doktryny o miłosierdziu. Studium dzieł Tertuliana i świętego Cypriana, Kraków 2003.
• Michalski M., Wstęp, w: Św. Cyprian, Listy, tłum. W. Szołdrski, Warszawa 1969, „Pisma Starochrześcijańskich Pisarzy”, t. 1, s. 9-26.
• Myszor W., Zagadnienie herezji w listach św. Cypriana, „Studia Theologica Varsaviensa”, 9/1971, z. 1, s. 147-190.
• Pankiewicz R., Pieniądz w działalności publicznej św. Cypriana, „Vox Patrum”, 10/1990, t. 19, s. 671-680.
• Pietrusiak P., Materia Eucharystii w Kościele pierwszych wieków, „Resovia Sacra. Studia Teologiczno-Filozoficzne Diecezji Rzeszowskiej”, 18-20/2011-2013, s. 47-63.
• Renaud B., Eucharistie et culte eucharistique selon Saint Cyprien, Louvain 1967.
• Szram M., “Varii errores qui ab origine mundi emerserunt”. The Semantic Scope of the Term “Heresy” in Philastrius’ of Brescia “Diversarum hereseon liber”, „Vox Patrum”, 37/2017, t. 68, s. 315-325.
• Wysocki M., Model doskonałego chrześcijanina w pismach św. Cypriana z Kartaginy, „Vox Patrum”, 30/2010, t. 55, s. 699-720.
• Wysocki M., Przebaczenie w pismach św. Cypriana, „Verbum Vitae”, 18/2010, s. 187-211.
• Zmire P., Recherches sur la collégialité épiscopale dans l’Église d’Afrique, „Recherches Augustiniennes”, 7/1971, s. 3-72.

Identifiers

DOI

10.21697/sc.2020.27.2.2