Szkolnictwo polonijne w Kanadzie w XIX-XX w. (cz. 1)

• Authors: Waldemar Gliński

Title variants

EN

Polish diaspora education in Canada in the 19th-20th centuries (part 1)

Abstracts

EN

The first Polish school in Canada was set up in a parish established in 1875 for settlers from Polish Kashubia who came to the area of Barry's Bay. With the influx of Polish immigrants and the emergence of ethnic parishes to serve their needs, schools were established there: in 1894 in Kitchener, in 1901 in Winnipeg, in 1913 in Toronto (at St. Stanislaus Kostka Church), and in 1938 in Oshava. Before the outbreak of the Second World War in the province of Ontario, there were Polish schools in Thunder Bay (1933) and three in Hamilton (in 1927, 1936, and 1937). Other schools were established in Brandfort (1936), in Preston (1934), in Delhi (1939), in London (1927), in Sudbury (1936), in Brandford (1928), in Alberta (1913), in Montreal (1915), in Calgary (1934), where already at the beginning of the 20th century lived more than 7000 Poles.

PL

Pierwsza polska szkoła w Kanadzie powstała w parafii powołanej w 1875 r. dla przybyłych w okolice Barry’s Bay osadników z polskich Kaszub. Wraz z napływem polskich emigrantów i powstawaniem na ich potrzeby parafii etnicznych tworzono przy nich szkoły: w 1894 r. w Kitchener, w 1901 r. w Winnipeg, w 1913 r. w Toronto (przy kościele św. Stanisława Kostki), w 1938 r. w Oshavie. Przed wybuchem II wojny światowej w prowincji Ontario powstały szkoły jeszcze szkoły polskie w Thunder Bay (1933 r.),  trzy w Hamilton (w 1927 r., w 1936 r. i w 1937 r.). Kolejne szkoły powstały w Brandfort (w 1936 r.), w Preston (w 1934 r.), w Delhi (w 1939 r.), w London (1927), w Sudbury (1936 r.), w Brandford (1928 r.), w Albercie (1913 r.), w Montrealu (1915 r.), w Calgary (w 1934 r.), gdzie już w początkach XX stulecia mieszkało ponad 7 tys.

Keywords

PL

szkoła; parafia; Polonia; Polska; Kanada; oświata; Ontario; Toronto; Winnipeg; oblaci

EN

school; parish; Polish diaspora; Canada; education; Ontario; Toronto; Winnipeg; Oblates

• Publisher: Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
• Journal: Saeculum Christianum. Pismo Historyczne
• Year: 2021
• Volume: 28
• Issue: 1
• Pages: 149-157

Dates

published

2021

Contributors

author

Waldemar Gliński

• Wydział Nauk Historycznych Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Warszawa

• https://orcid.org/0000000320943818

References

• Błażejak J., Współczesne zaangażowanie duszpasterskie Prowincji Wniebowzięcia NMP w Kanadzie, w: Polscy oblaci w służbie Polonii kanadyjskie, red. W. Kluj, J. Różański, Pelplin 2007, s. 74-83.
• Bujalska W., History of Polish language instruction and the Polish teachers’ association of Canada, w: Half a century of Canadian Polish Conress, red. E. Sołtys, R. K. Kogler, Toronto [bdw], s. 257-267.
• Głowacki L., Duszpasterstwo polonijne Misjonarzy Oblatów Maryi Niepokalanej, w: Działalność męskich zgromadzeń zakonnych wśród Polonii, red. J. Bakalarz, R. Dzwonkowski, M. Krąpiec, A. Nadolny, J. Turowski, Lublin 1982, s. 453-563.
• Heydenkorn B., Rodowód i pierwszy okres Kongresu Polonii Kanadyjskiej, Toronto 1995.
• Kluj W., Początki rozwoju polskich placówek duszpasterskich na preriach Kanady (1898-1927), w: Polscy oblaci w służbie Polonii kanadyjskie, red. W. Kluj, J. Różański, Pelplin 2007, s. 40-54.
• Krukowski T., Katolickie szkolnictwo polonijne w Kanadzie. Przeszłość – współczesność – przyszłość, „Studia Polonijne”, 7/1983, s. 329-340.
• Leksykon geograficzno-historyczny parafii i kościołów polskich w Kanadzie. Prowincje: Nowa Szkocja, Quebec, Ontario, t. 1, red. E. Walewander, Lublin 1992.
• Leksykon geograficzno-historyczny parafii i kościołów polskich w Kanadzie. Prowincje: Manitoba, Saskatchewan, Alberta, British Columbia, t. 2, red. E. Walewander, Lublin 1992.
• Lipińska E., Seretny A., Szkoła polonijna czy językowa? Szkolnictwo polonijne w perspektywie dydaktycznej, „Studia Migracyjne – Przegląd Polonijny”, 38/2012, z. 3, s. 23-38.
• Plewko J., Duszpasterstwo Polonii w procesie jej integracji ze społeczeństwem kanadyjskim (1875-1988), Lublin 1995.
• Plewko J., Warunki społeczne powstania i rozwoju polskiej opieki religijnej w Kanadzie Zachodniej (1896-1914), „Studia Polonijne”, 13/1990, s. 167-185.
• Rajski A., Sto lat Polonii w Windsor, 1908-2008, „Studia Migracyjne – Przegląd Polonijny”, 36/2010, z. 1, s. 81-103.
• Reczyńska A., Emigracja z Polski do Kanady w okresie międzywojennym, Wrocław-Warszawa, Kraków-Gdańsk-Łódź 1986.
• Reczyńska A., Polonia kanadyjska: dzieje i problemy współczesne, w: Polscy oblaci w służbie Polonii kanadyjskie, red. W. Kluj, J. Różański, Pelplin 2007, s. 13-34.
• Reczyńska A., Polska diaspora w Kanadzie, w: Polska diaspora, red. A. Walaszek, Kraków 2001, s. 30-50.
• Seretny A., Polskie szkolnictwo etniczne w Kanadzie – przegląd problemów, w: Emigracja z Polski po 1989 roku, red. B. Klimaszewski, Kraków 2002, s. 176-190.
• Skulski S., Wilno na kanadyjskich Kaszubach, „Niedziela”, 2009, nr 47, s. 29.
• Szulist W., Kaszubi kanadyjscy. Okres pionierski i dzień dzisiejszy, Gdańsk 1992.
• Szulist W., Diaspora kaszubska, w: Polska diaspora, red. A. Walaszek, Kraków 2001.
• Szulist W., Stan i potrzeby badań nad Kaszubami kanadyjskimi i uwagi o źródłach, „Studia Polonijne”, 14/1992, s. 173-181.
• Wnuk W., Szkoła polska przy parafii Świętej Trójcy w Windsor, „Studia Polonijne”, 7/1983, s. 393-397.
• Walkusz J., Minister Ecclesiae et hominum, czyli ks. Wawrzyniec Wnuk, jego życie i dzieło, Pelplin 2010.
• Walkusz J., Polonia i parafia Matki Boskiej Częstochowskiej w London, Ontario, Pelplin 2007.

Identifiers

DOI

10.21697/sc.2021.28.1.11

Biblioteka Nauki

1832057