Prusowie i ich sąsiedzi, czyli z badań nad rozsiedleniem rodowym szlachty powiatu brzezińskiego (część południowa) do początku XVI w. cz. 1.

• Authors: Łukasz Ćwikła

Title variants

EN

The Prussians and their neighbours; from studies on the ancestral settlement of the nobility of the Brzeziny district (southern part) to the early 16th century, part 1

Abstracts

EN

This article provides an overview of the ancestral settlement of the nobility in the southern part of the former Brzeziny district until the beginning of the 16th century. Based on heraldic and court records as well as source material, the most important noble families were reviewed, taking into account their affiliation to specific coats of arms. In the course of this study, it was possible to identify such noble families as the Awdaniec and Bielina.

PL

Niniejszy artykuł stanowi przegląd rozsiedlenia rodowego szlachty w południowej części dawnego powiatu brzezińskiego do początku XVI w. W oparciu o zapiski heraldyczne i sądowe oraz materiał źródłowy dokonano przeglądu najważniejszych rodzin szlacheckich z uwzględnieniem ich przynależności do konkretnych herbów. W toku niniejszych studiów dało się zidentyfikować takie rody szlacheckie, jak Awdańcy oraz Bielinowie.

Keywords

PL

własność szlachecka; rozsiedlenie rodowe; szlachta; powiat brzeziński; genealogia

EN

noble property; family settlement; the nobility; Brzeziny district; genealogy

• Publisher: Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
• Journal: Saeculum Christianum. Pismo Historyczne
• Year: 2021
• Volume: 28
• Issue: 1
• Pages: 50-61

Dates

published

2021

Contributors

author

Łukasz Ćwikła

• Uniwersytet Łódzki Wydział Filozoficzno-Historyczny Katedra Historii Średniowiecznej

• https://orcid.org/0000000235647838

References

• Długosz J., Klejnoty Długoszowe, oprac. i wyd. M. Friedberg, Lwów 1931.
• Gieysztor A., Fragmenty zapisek herbowych piotrkowskich i radomskich województwa sieradzkiego XIV i XV w., „Przegląd Historyczny”, 1948, t. 37, s. 376-406.
• Księgi sądowe łęczyckie od 1385 do 1419, cz. 1-2, w: Teki A. Pawińskiego, t. 3-4, Warszawa 1897, s. 1-614, 1-800.
• Łaski J., Liber beneficiorum archidiecezyi gnieźnieńskiej, wyd. J. Łukowski, J. Korytkowski, t. 2, Gniezno 1881.
• Metryka Uniwersytetu Krakowskiego z lat 1400-1508, wyd. A. Gąsiorowski, T. Jurek, I. Skierska, przy współpracy R. Grzesika, t. 1, Kraków 2004.
• Nieznane zapiski heraldyczne średniowieczne, głównie sieradzkie, zebrał S. Łaguna, wyd. F. Piekosiński, Kraków 1898.
• Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym, wyd. A. Pawiński, t. 2: Wielkopolska, w: Źródła dziejowe, t. 13, Warszawa 1883, s. 1-316
• Zbiór dokumentów zakonu OO. Paulinów w Polsce, z. 1: 1328-1464, oprac. J. Fijałek, Kraków 1938.
• Atlas Historyczny Polski, Mazowsze w drugiej połowie XVI wieku, oprac. A. Dunin-Wąsowicz, I. Gieysztorowa, J. Humnicki, W. Kalinowski, W. Lewandowska, K. Pacuski, W. Pałucki, H. Rutkowski, W. Szaniawska, red. W. Pałucki, cz. 2: Komentarz, Indeksy, Warszawa 1973.
• Atlas Historyczny Polski, Województwo sieradzkie i województwo łęczyckie w drugiej połowie XVI wieku, oprac. K. Chłapowski, A. Dunin-Wąsowiczowa, S. K. Kuczyński, K. Pacuski, E. Rutkowska, S. Trawkowski, M. Wilska, red. H. Rutkowski, cz. 2: Komentarz, Indeksy, Warszawa 1998.
• Chwalibińska J., Ród Prusów w wiekach średnich, Toruń 1948.
• Ćwikła Ł., Osadnictwo pruskie w Polsce Centralnej. Szlachta herbu Prus nad Wolborką i Moszczenicą w XIV-XV wieku, w: Homini, qui in honore fuit. Księga pamiątkowa poświęcona śp. Profesorowi Grzegorzowi Białuńskiemu, red. A. Dobrosielska, A. Pluskowski, S. Szczepański, Olsztyn 2020, s. 213-226.
• Ćwikła Ł., Piotr III Wspinek z Będkowa starostą uniejowskim w 1493 roku, „Rocznik Łódzki”, 2016, t. 64, s. 213-220.
• Ćwikła Ł., Przodkowie prymasa Andrzeja Olszowskiego, czyli o początkach Olszowskich i ich herbie Prus II, „Prace Polonistyczne”, 2018, t. 73, s. 41-58.
• Ćwikła Ł., Ród Prusów w Łęczyckiem, Sieradzkiem i Sandomierskiem do XVI wieku. Rozsiedlenie – majątki – kariery, Łódź 2019.
• Ćwikła Ł., W sprawie daty śmierci kasztelana brzezińskiego Piotra (III) Wspinka z Będkowa w 1521 roku, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica”, 2018, t. 100, s. 31-43.
• Kowalska-Pietrzak A., Duchowieństwo parafialne w późnośredniowiecznej Polsce Centralnej. Archidiakonaty łęczycki i uniejowski, Łódź 2014.
• Malinowska J., Studia osadnicze na obszarze powiatu brzezińskiego do połowy XVI wieku, Toruń 2001.
• Nowak T., Dzieje Ujazdu do końca Rzeczypospolitej szlacheckiej, w: Z dziejów Ujazdu. Rezydencje, kościół, miasteczko, red. L. Kajzer, Łódź-Ujazd 2005, s. 23-47.
• Nowak T., Własność ziemska w ziemi łęczyckiej w czasach Władysława Jagiełły, Łódź 2003.
• Piotrowski T., Rozsiedlenie rodowe szlachty łęczyckiej na przełomie XIV i XV wieku, „Rocznik Oddziału Łódzkiego Polskiego Towarzystwa Historycznego”, 1939, t. 3, s. 17-63.
• Szymański J., Herbarz średniowiecznego rycerstwa polskiego, Warszawa 1993.
• Szymczak J., Dział rodzinny Wspinków z Będkowa w 1464 roku, „Prace Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Częstochowie”. Prace ofiarowane jubileuszowo Profesorowi Aleksandrowi Swieżawskiemu, „Zeszyty Historyczne”, 1994 (1995), z. 2, s. 155-160.
• Szymczak J., Epigrafika w służbie genealogii. O początkach Wspinków z Będkowa, w: Discernere vera ac falsa. Prace ofiarowane Józefowi Szymańskiemu w sześćdziesiątą rocznicę urodzin, Lublin 1992, s. 303-313.
• Szymczak J., O Wspinkach z Będkowa i podziale ich majątku w 1464 r. raz jeszcze, „Rocznik Łódzki”, 2016, t. 64, s. 59-79.
• Szymczak J., Piotr Wspinek z Będkowa. Przedsiębiorczy gospodarz i administrator dóbr pabianickich kapituły krakowskiej w drugiej połowie XV wieku, w: Ludzie. Kościół. Wierzenia. Studia z dziejów kultury i społeczeństwa Europy Środkowej (średniowiecze – wczesna epoka nowożytna), Warszawa 2001, s. 543-551.
• Szymczak J., Śladem Wspinków herbu Wilczekosy, czyli Prus II, „Herald”, 1991, nr 3-4, s. 11-17.
• Szymczak J., Tenutariusze dóbr pabianickich kapituły krakowskiej (do końca XV w.), „Pabianiciana”, 1992, s. 15-36.
• Szymczakowa A., Szymczak J., Legaty testamentowe kanonika krakowskiego Adama z Będkowa z 1451 roku dla rodziny, „Annales Academiae Paedagogicae Cracoviensis”, Folia 21, Studia Historica III, 2004, Księga jubileuszowa Profesora Feliksa Kiryka, red. A. Jureczko, F. Leśniak, Z. Noga, s. 421-429.
• Szymczakowa A., O przezwiskach i przydomkach szlachty sieradzkiej w XV wieku, w: Studia z dziejów państwa i prawa polskiego, t. 9, cz. 1, Lublin-Łódź 2006, s. 193-216.
• Urzędnicy łęczyccy, sieradzcy i wieluńscy XIII-XV wieku. Spisy, oprac. J. Bieniak, A. Szymczakowa, red. A. Gąsiorowski, Wrocław 1985.
• Urzędnicy województw łęczyckiego i sieradzkiego XVI-XVIII wieku. Spisy, oprac. E. Opaliński, H. Żerek-Kleszcz, red. A. Gąsiorowski, Kórnik 1993.
• Wilk-Woś Z., Późnośredniowieczna kancelaria arcybiskupów gnieźnieńskich (1437-1492), Łódź 2013.
• Zajączkowski S., Zajączkowski S. M., Materiały do słownika geograficzno-historycznego dawnych ziem łęczyckiej i sieradzkiej do 1400 roku, cz. 1-2, Łódź 1966-1970.

Identifiers

DOI

10.21697/sc.2021.28.1.4

Biblioteka Nauki

1832064