Bibliofilskie pasje biskupa Ludwika Łętowskiego (1786-1868)

• Authors: Marcin Michalski

Title variants

EN

Bibliophile passion of Bishop Ludwik Łętowski (1786-1868)

Abstracts

EN

The article presents auxiliary Bishop Ludwik Łętowski as a bibliophile. While searching for the sources of his fondness of books, attention was paid to the cultivation of culture in family circles, the collection of books in his surroundings, and home education. His bibliophilic sense was fully developed when he entered adulthood. The text of the article presents the suffragan's knowledge of his chosen book collections, as well as the cooperation he established with other book lovers. The turbulent times of the 18th and 19th centuries for many libraries were a period of activity for many “bookworms” who robbed church and monastic libraries. Their activity is shown from Łętowski’s perspective. The article is supplemented with information about his private book collection and cimelia.

PL

Artykuł ukazuje postać biskupa sufragana krakowskiego Ludwika Łętowskiego jako bibliofila. Poszukując źródeł jego umiłowania książki, zwrócono uwagę na pielęgnowanie kultury w rodzinnych kręgach, kolekcjonowanie ksiąg w bliskim otoczeniu oraz odebranej edukacji w warunkach domowych. Wkraczając w dorosłość, Łętowski miał już w pełni wykształcony zmysł bibliofilski. Tekst artykułu prezentuje znajomość wybranych przez sufragana księgozbiorów, jak i współpracę, którą nawiązywał z innymi miłośnikami książki. Burzliwe dla wielu bibliotek czasy wieku XVIII i XIX były okresem działalności wielu „książkołapów”. Spojrzenie na ich działalność zostało ukazane z perspektywy Łętowskiego, bibliofila szczególnie ceniącego zbiory kościelne i klasztorne. Treść pracy dopełnia przegląd prywatnego księgozbioru biskupa oraz jego cymeliów.

Keywords

PL

Biskup; Ludwik Łętowski; bibliofilstwo

EN

Bishop; Ludwik Łętowski; bibliophilism

• Publisher: Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
• Journal: Saeculum Christianum. Pismo Historyczne
• Year: 2023
• Volume: 30
• Issue: 1

Dates

published

2023

Contributors

author

Marcin Michalski

• https://orcid.org/0009000807687972

References

• Archiwum Krakowskiej Kapituły Katedralnej (cyt.: AKKK), Testament x. Ludwika Łętowskiego, sygn. LA35, k. 67-72v.
• Delegati ex senatu et ministerio, w: Volumina legum. Przedruk zbioru praw staraniem XX Pijarów od roku 1732 do 1782, t. 8, wyd. J. Ohryzko, Petersburg 1860.
• Gawroński F. S., Pamiętnik r. 1830/31 i kronika pamiętnikowa (1787-1831), oprac. J. Czubek, Kraków 1916.
• Grabowski A., Wspomnienia Ambrożego Grabowskiego, t. 2, wyd. S. Estreicher, Kraków 1909.
• Jełowicki A., Moje wspomnienia 1804-1831-1838, oprac. A. Jełowicki, Lwów 1933.
• Kłobukowski A., Kronika miejscowa i zagraniczna, „Czas”, 197/1868, s. 2.
• Łętowski L., Katalog biskupów, prałatów i kanoników krakowskich, t. 1-2, Kraków 1852.
• Łętowski L., Katedra krakowska na Wawelu, Kraków 1859.
• Łętowski L., Miscellanea, t. 1, Kraków 1866.
• Łętowski L., Próby wierszów miarowych, Kraków 1866.
• Łętowski L., Wspomnienia pamiętnikarskie, oprac. H. Barycz, Wrocław 1956.
• Łętowski L., Wiadomość krótka o bibliotekach i zbiorach książek polskich za naszego wieku: jak i gdzie, u kogo?, oprac. L. Tatara, B. Królikowski, „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne”, 6/1963, s. 343-360.
• Mączyński J., Część literacko-artystyczna. Trzecia karta notat z wędrówki po Krakowie, „Czas”, 270/1856, s. 1.
• Testament Stanisława Łętowskiego podkomorzego krakowskiego, w: Testamenty szlachty krakowskiej XVII-XVIII w., oprac. A. Falniowska-Gradowska, Kraków 1997, s. 129-156.
• Barycz H., Ludwik Łętowski jako człowiek i pisarz, „Nasza Przeszłość”, 2/1947, s. 147-235.
• Barycz H., Ludwik Łętowski – ekscentryczny książę Kościoła, w: Wśród gawędziarzy, pamiętnikarzy i uczonych galicyjskich, t. 1, Kraków 1963, s. 117-156.
• Boniecki A., Reiski A., Herbarz polski, t. 15, Warszawa 1912.
• Ch[lebowski] B., Stopnica, w: Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego, t. 11, red. F. Sulimierski, B. Chlebowski, Warszawa 1890, s. 371-374.
• Ch[lebowski] B., Tarnawatka, w: Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego, t. 12, red. B. Chlebowski, Warszawa 1892, s. 179.
• Ch[lebowski] B., Pal[mirski] A., Gorenice, w: Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego, t. 2, red. F. Sulimierski, B. Chlebowski, W. Walewski, Warszawa 1881, s. 704-705.
• Ćmiech A., Bobowa i jej dzieje, Bobowa 2020.
• Demel J., Pożar Krakowa 1850 r., „Rocznik Krakowski”, 32/1952, z. 3, s. 61-96.
• Dębicki L., Ks. Biskup Łętowski: według pamiętników pozostałych po Nim w rękopisie, Lwów 1873.
• Dębicki L., Portrety i sylwetki, t. 1, Kraków 1905, t. 2, Kraków 1906.
• Długosz J., Łętowski Ludwik (1786-1868), w: Słownik Pracowników Książki Polskiej, red. I. Treichel, Warszawa–Łódź 1972, s. 337.
• Dymnicka H., Łętowski Stanisław h. Ogończyk (zm. 1776), w: Internetowy Polski Słownik Biograficzny, https://www.ipsb.nina.gov.pl/a/biografia/stanislaw-letowski-h-ogonczyk (dostęp: 22.09.2021).
• Fischer A., Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich (1817-1917), Lwów 1917.
• Gach P. P., Łętowski Ludwik (1786-1868), w: Encyklopedia Katolicka, t. 11, red. S. Wilk, E. Ziemiann, R. Sawa, K. Góźdź, J. Herbut, S. Olczak, R. Popowski, Lublin 2006, kol. 482-483.
• Góralska M., Fragment księgozbioru Michała Hieronima Juszyńskiego w Bibliotece Ossolineum, „Czasopismo Zakładu Narodowego imienia Ossolińskich”, 5/1994, s. 161-180.
• Gruczyński S. J., Kuropatnicki Ewaryst Andrzej (1734-1788), w: Polski Słownik Biograficzny, t. 16, red. E. Rostworowski, Wrocław–Warszawa–Kraków 1971, s. 251-252.
• Mac[iszewski] [M]., Bobowa, w: Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego, t. 1, red. F. Sulimierski, B. Chlebowski, W. Walewski, Warszawa 1880, s. 257.
• Mac[iszewski] [M]., Koszyce (Wielkie i Małe), w: Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego, t. 4, red. F. Sulmierski, B. Chlebowski, W. Walewski, Warszawa 1883, s. 490.
• Mac[iszewski] [M]., Pleśna, w: Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego, t. 8, red. B. Chlebowski, W. Walewski, Warszawa 1887, s. 248.
• N[owodworski] [M.], Łętowski Ludwik Stanisław (1786-1868), w: Encyklopedia Kościelna podług teologicznej encyklopedii Weltzera i Weltego z licznemi jej dopełnieniami, t. 12, red. M. Nowodworski, Warszawa 1879, s. 581-582.
• Pachoński J., Drukarze, księgarze i bibliofile krakowscy 1750-1815, Kraków 1962 .
• Paduch K., Jan Feliks Tarnowski i jego dzikowska biblioteka na przełomie XVIII i XIX wieku, „Saeculum Christianum”, 20/2013, nr 1, s. 131-148.
• Partyka J., Księgozbiór z Bielan w Bibliotece Jagiellońskiej. Zabezpieczenie i konserwacja, zasób, udostępnianie. Komunikat o stanie opracowania – czerwiec 2011, „Folia Historica Cracoviensia”, 17/2011, s. 259-271.
• Pietrzkiewicz I., Stan krakowskich bibliotek klasztornych w latach 1795-1815, w: Kraków-Lwów: książki, czasopisma, biblioteki XIX i XX wieku, t. 6, cz. 1, Kraków 2003, s. 212-220.
• Prokop K., Sakry i sukcesja święceń biskupich pasterzy Kościoła kieleckiego, „Kieleckie Studia Teologiczne”, 7/2008, s. 247-275.
• Przybyszewski B., Zarys dziejów diecezji krakowskiej. Czasy najnowsze, cz. 3, Kraków 1998.
• Pytowska K., Ks. Michał Hieronim Juszyński (1760-1830). Nauczyciel przełomu XVIII i XIX wieku, „Pedagogika, Studia i Rozprawy”, 29/2020, s. 311-326.
• Radziszewski F., Wiadomość historyczno-statystyczna o znakomitych bibliotekach i archiwach publicznych i prywatnych, Kraków 1875.
• Rudnicka J., Biblioteka Wilanowska, Warszawa 1966.
• Rudnicka J., Labuda G., Na marginesie wspomnień Ludwika Łętowskiego, „Przegląd Historyczny”, 44/1953, nr 4, s. 583-595.
• Siennicki L., Opis historyczny rzymsko-katolickiego kościoła Świętej Katarzyny w St. Petersburgu od r. 1763 do 1872, Warszawa 1872.
• Urban J., Dwa pogrzeby Ludwika Łętowskiego, „Analecta Cracoviensia”, 37/2005, s. 449-460.
• Urban J., Zych E., Dwie fundacje biskupa Ludwika Łętowskiego, w: Działalność fundacyjna biskupów krakowskich, red. M. Walczak, Kraków 2016, s. 661-668.
• Uruski S., Rodzina. Herbarz szlachty polskiej, t. 9, Warszawa 1912.
• Wnęk S., Andrzej Ewaryst Kuropatnicki (1734-1788). Erudyta doby stanisławowskiej, „Kwartalnik Edukacyjny”, 77/2014, nr 2, s. 78-87.
• Wołczański J., Katalog grobów duchowieństwa rzymskokatolickiego, greckokatolickiego i ormiańskokatolickiego na Cmentarzu Łyczakowskim we Lwowie, „Nasza Przeszłość”, 87/1997, s. 323-374.
• Wróbel T., Katalog rektorów, wicerektorów, profesorów, ojców duchownych i prefektów, w: Księga jubileuszowa 1727-1977. 250 lat Seminarium Duchownego w Kielcach, Kielce 1977, s. 445-476.
• Zych E., Archiwum Krakowskiej Kapituły Katedralnej od XVI wieku do 1879 roku, Kraków 2020.

Identifiers

DOI

10.21697/sc.2023.30.1.13

Biblioteka Nauki

28407968