Współpraca słowackiego biskupa Pavla Hnilicy z polskimi katolikami w latach 1964-1989

• Authors: Mirosław Szumiło

Title variants

EN

Cooperation of the Slovak bishop Pavel Hnilica with Polish Catholics during 1964-1989

Abstracts

EN

After 1956, cooperation was established between Polish and Slovak Catholics, under which Poles provided various forms of help to the persecuted Church in communist Czechoslovakia. This action consisted primarily in the transfer of banned religious literature, information, and the clandestine ordination of priests. A significant role was played by the Slovak ecclesiastical emigration headed by Bishop Pavel Hnilica. Hnilica was forbidden to enter Czechoslovakia. However, until 1978 he regularly came to Poland to personally organize transfer channels to his country and met representatives of the Slovak clandestine Church and young Slovaks in the oases of the Light-Life Movement. He established close cooperation with Polish bishops and priests, especially with the Cardinals: Wyszyński and Wojtyła.

PL

Po 1956 r. została nawiązana współpraca między polskimi i słowackimi katolikami,  w ramach której Polacy udzielali w różnych formach pomocy dla prześladowanego Kościoła w komunistycznej Czechosłowacji. Akcja ta polegała przede wszystkim na przerzucie zakazanej literatury religijnej oraz przekazywaniu informacji i potajemnym wyświęcaniu księży. Znaczącą rolę odgrywała przy tym słowacka emigracja kościelna z biskupem Pavlem Hnilicą na czele. Hnilica miał zakaz wjazdu do Czechosłowacji, ale do 1978 r. przyjeżdżał regularnie do Polski, aby osobiście organizować kanały przerzutowe do kraju oraz spotykać się z przedstawicielami   słowackiego tajnego Kościoła i młodymi Słowakami na oazach Ruchu Światło-Życie. Nawiązał bliską współpracę z polskimi biskupami i księżmi, w szczególności z kardynałami Wyszyńskim i Wojtyłą.

Keywords

PL

Czechosłowacja; Kościół Rzymskokatolicki; biskup Pavol Hnilica; prymas Stefan Wyszyński

EN

Czechoslovakia; Roman Catholic Church; Bishop Pavol Hnilica; Primate Stefan Wyszyński

• Publisher: Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
• Journal: Saeculum Christianum. Pismo Historyczne
• Year: 2023
• Volume: 30
• Issue: 1

Dates

published

2023

Contributors

author

Mirosław Szumiło

• Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej
• Instytut Pamięci Narodowej

• https://orcid.org/0000000248668611

References

• Bačíková L., Pod’ a nasleduj ma! Zo spomienok tajne vysvätených kňazov, Prešov 2005.
• Białkowski M., Protokoły konferencji polskich ojców soborowych. Zbiór dokumentów 1962-1965, Lublin 2019.
• Blachnicki F., Życie swoje oddałem za Kościół, Kraków 2005.
• Gawlina J., In viam pacis. Dziennik Biskupa Polowego Wojska Polskiego 1939-1945, oprac. J. Myszor, Katowice 2019.
• Hnilica P., Rozhovory. Ľudia a udalosti v živote biskupa Pavla Hnilicu, zhováral sa a otázky kládol F. Vnuk, Bratislava 2001.
• Półtawska W., Beskidzkie rekolekcje. Dzieje przyjaźni księdza Karola Wojtyły z rodziną Półtawskich, Częstochowa 2008.
• Rydlo J. M., Vatikánska „Ostpolitik“ sedemdesiatych a osemdesiatych rokov 20. storočia v súradniciach postoja 2. vatikánskeho koncilu ku komunizmu, w: Fidei et Patriae. Jubilejník na počesť 80. narodenín Františka Vnuka, red. J. M. Rydlo, Bratislava 2008, s. 280-290.
• Szczepanowicz M., Kurierzy Słowa Bożego. Doświadczenie i dar, Kraków 2007.
• Wyszyński S., Pro memoria, t. 12: 1965, oprac. P. Skibiński, Warszawa 2021.
• Cuhra J., Československo-vatikánská jednání 1968-1989, Praha 2001.
• Hnilica J., Vnuk F., Pavol Hnilica, biskup umlčanej Cirkvi. 2. časť 1951-1995, Trnava 1996.
• Hrabovec E., Slovensko a Svätá stolica v kontexte vatikánskej východnej politiky 1962-1989, Bratislava 2017.
• Hrabovec E., Svätá stolica a Československo 1945-1965, w: Chiesa del Silenzio e diplomazia pontifizia 1945-1965, red. E. Hrabovec, G. Brugnotto, P. Jurčaga, Libreria Editrice Vaticana 2018, s. 271-283.
• Jakubčin P., Slovenský Katolícky exil v Ríme a komunistická Štátna bezpečnost’. Aktivity Štátnej bezpečnosti voči Michalovi Lackovi, w: E. Hrabovec a kol., Slovenský ústav svätých Cyrila a Metoda v Ríme (1963-2013), Bratislava 2015, s. 260-265.
• Katrebová Blehová B., Biskup Pavol Hnilica w oczach Państwowej Służby Bezpieczeństwa (Štátnej bezpečnosti), „Pamięć i Sprawiedliwość”, 2021, nr 1, s. 188-208.
• Kmet’ N., Przemyt literatury religijnej z Polski na Słowację, w: Między przymusową przyjaźnią a prawdziwą Solidarnością. Czesi – Polacy – Słowacy 1938/39-1945-1989, cz. 2, red. P. Blažek, P. Jaworski, Ł. Kamiński, Warszawa 2009, s. 240-245.
• Szumiło M., Tajne święcenia słowackich i czeskich księży w Polsce (1958-1989), „Saeculum Christianum”, 2021, nr 1, s. 208-220.
• Szumiło M., The Secret Support of the Polish Church for male religious orders in Czechoslovakia (1956–1965). An overview, „Slovanský Přehled”, 2022, nr 1, s. 93-116.
• Vybíralová E., Tajná svěcení kandidátů z Československa v Polsku, w: Skryté pôsobenie cirkví na Slovensku v rokoch 1948-1989, red. P. Jakubčin, Bratislava 2018, s. 274-299.

Identifiers

DOI

10.21697/sc.2023.30.1.18

Biblioteka Nauki

28407994