Zastosowanie metody georadarowej w badaniach dawnej architektury: relikty gotyckiego kościoła w Trzygłowie/Trieglaff (gm. Gryfice, Pomorze Zachodnie)

• Authors: Fabian Welc

Title variants

EN

Application of the ground–penetrating radar method in research of past architecture: relicts of the gothic church at Trzygłów (com. Gryfice)

Abstracts

EN

The ground-penetrating radar (GPR) method has been used for many years in archaeological research. However, this method is still not widely used in studies of past architecture. The biggest problem in implementing the GPR in sites with archaeological relics are the extensive layers of rubble, leveling, vegetation, and infrastructure elements which significantly hinder the measurement and interpretation of the results obtained. Despite these limitations, properly planned and executed GPR studies, even in a small area, can provide very significant information on the remains of ancient buildings located underground. Moreover, the results of GPR profiling, integrated with historical data, allow for a three-dimensional reconstruction of searched architectural relics, not preserved above ground. An example may be the results of an GPR studies, presented in this article, performed on relics of the Gothic church of St. Elisabeth at Trzygłów (village in the commune of Gryfice, north – western Poland). This building was demolished in 1955. The results of the geophysical reconnaissance combined with a search of archival material, made it possible to visualise spatially (3D) the appearance of the non-existent church and, so to speak, reintroduce it to the local community. It seems that such a comprehensive approach should be standard in contemporary geophysical research focusing on the relics of past architecture. 

PL

Metoda georadarowa jest od wielu lat stosowana z powodzeniem w archeologii. Zaczyna być również standardem w nieinwazyjnych badaniach dawnej architektury. Największym problemem w implementacji tej metody na stanowiskach z reliktami architektonicznymi są rozległe warstwy gruzu, niwelacje, roślinność oraz elementy infrastruktury, które znacząco utrudniają pomiar oraz interpretację uzyskanych wyników. Pomimo tych ograniczeń, prawidłowo zaplanowane i wykonane badania georadarowe, nawet na niewielkim obszarze, mogą dostarczyć bardzo istotnych informacji dotyczących znajdujących się pod ziemią pozostałości dawnych budowli. Co więcej, wyniki profilowania georadarowego zintegrowane z danymi historycznymi pozwalają na trójwymiarową rekonstrukcję niezachowanego na powierzchni ziemi zabytku. Przykładem mogą być prezentowane w niniejszym artykule wyniki badań georadarowych reliktów gotyckiego kościoła św. Elżbiety w Trzygłowie (dawniej Trieglaff – wieś w gminie Gryfice, północno-zachodnia Polska). Świątynię tą rozebrano w 1955 roku. Wyniki rozpoznania geofizycznego w połączeniu z kwerendą materiałów archiwalnych pozwoliły na zobrazowanie przestrzenne (3D) wyglądu nieistniejącego już kościoła i niejako ponowne przywrócenie go lokalnej społeczności. Zaprezentowane tu podejście powinno być standardem w badanych architektonicznych zabytkowych budowli z użyciem metod nieinwazyjnych, co autor niniejszego opracowania proponuje określić terminem geofizyka architektury.

Keywords

PL

georadar; geofizyka; architektura; archeologia; gotyk

EN

GPR; geophysics; architecture; archaeology; Gothic

• Publisher: Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
• Journal: Saeculum Christianum. Pismo Historyczne
• Year: 2023
• Volume: 30
• Issue: 1

Dates

published

2023

Contributors

author

Fabian Welc

• Instytut Archeologii, Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego

• https://orcid.org/0000000161221884

References

• Ulrich U., Die Chronik des Kreises Greifenberg in Hinterpommern: Ein pommersches Heimatbuch, Dötlingen 1990.
• Conyers B.L., Ground-penetrating Radar and Magnetometry for Buried Landscape Analysis, Springer International Publishing 2018.
• Dobracka E., Objaśnienia do szczegółowej mapy geologicznej Polski. 1: 50 000. Arkusz Gryfice no. 116, Warszawa 2013.
• Gibczyński M., Kurka G., Uciechowska-Gawron A., Historia znikania. Losy wiejskich kościołów i cmentarzy na przykładzie Gostynia w gminie Świerzno, „Materiały Zachodniopomorskie”, 9/2012, s. 349-374.
• Karczewski J., Zarys metody georadarowej, Kraków 2007.
• Karczewski J., Ortyl Ł., Pasternak Ł., Zarys Metody Georadarowej, Kraków 2011.
• Radarowa penetracja gruntu, red. M. Pasternak, Warszawa 2015.
• Lemcke H., Die Bau und Kunstdenkmäler der Provinz Pommern, T. 2, Bd. 2, H. 11, Kreis Greifenberg, Greifenberg 1914.
• Rutyna J., Sakralna architektura ryglowa na wsi zachodnio-pomorskiej, „Przestrzeń i Forma”, 15/2011, s. 441-464.
• Skibicki Z., Monografia Trzygłowa w latach 1945-1990 (praca magisterska), Szczecin 1990.
• Utsi E.C., Ground Penetrating Radar. Theory and Practice, Butterworth-Heinemann, 2017.
• Welc F, Mieszkowski R., Lipovac Vrkljan G., Konestra K., An attempt to integration of different geophysical method (magnetic, GPR and ERT): a case study from the late Roman settlement on the Island of Rab in Croatia, “Studia Quaternaria”, 34(1)/2017 s. 47-59.
• Welc F., Nebelsick L.D., Wach D., The first Neolithic roundel discovered in Poland reinterpreted with the application of the geophysical Amplitude Data Comparison (ADC) method, “Archaeological Prospection”, 26(4)/2017, s. 283-297.
• Welc F., Rabiega K., Brzostowska I., Wagner A., From field survey to 3D model – application of ground – penetrating radar for studies of historical architecture: a case study of the Wyszyna castle in Poland, “International Journal of Conservation Science”, 13(3)/2022, s. 793-841.
• Welc F., Rousse C., Bencic G., Results of geophysical scanning of a roman senatorial villa in the Santa Marina Bay (Croatia, Istria) using the Amplitude Data Comparison Method, “Studia Quaternaria”, 37(2)/2020, s. 79-90.

Identifiers

DOI

10.21697/sc.2023.30.1.20

Biblioteka Nauki

28407995