Bliski Wschód na drodze do wojny. Polityczne i kulturowe uwarunkowania zmiany wektorów irańskiej polityki zagranicznej w latach 484-502

• Authors: Tomasz Sińczak

Title variants

EN

The Middle East on the road to war. Political and cultural determinants of changes in the vectors of Iranian foreign policy in the years 484-502

Abstracts

EN

Relations between the Roman Empire and Sasanian Iran in the 5th century were largely the result of settling disputes and cooperation in the face of the threat that resulted from the aggressive moves of the nomad community. A great influence on the internal policy, and later also external, of Sasanian Iran was exerted by nomads from Central Asia and especially the Hephthalites described in this text, whose influence on the Sassanids finally led to the reorientation of their foreign policy to the west, which resulted in the outbreak of a new great war in the Middle East.

PL

Relacje między Cesarstwem Rzymskim a Iranem Sasanidów w V wieku były w dużej mierze wypadkową uregulowania spraw spornych i współpracy wobec zagrożenia, które wynikało z posunięć agresywnych społeczności nomadów. Wielki wpływ na politykę wewnętrzną, a później również zewnętrzną, Iranu Sasanidów mieli koczownicy z terenów Azji Środkowej, a szczególnie opisywani w niniejszym tekście Heftalici, których oddziaływanie na Sasanidów doprowadziło finalnie do przeorientowania się sasanidzkiej polityki zagranicznej na zachód, co zaowocowało wybuchem nowej wielkiej wojny na Bliskim Wschodzie.

Keywords

PL

Sasanidzi; Rzym; Iran Sasanidów; Heftalici; nomadzi; koczownicy; Azja Środkowa

EN

the Sassanids; Rome; Sasanian Iran; Hephthalites; nomads; Central Asia

• Publisher: Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
• Journal: Saeculum Christianum. Pismo Historyczne
• Year: 2023
• Volume: 30
• Issue: 2
• Pages: 5-17

Dates

published

2023

Contributors

author

Tomasz Sińczak

• Akademia Kujawsko-Pomorska

• https://orcid.org/0000000191865162

References

• Anonim, Epitome, w: Historie Kościoła Jana Diakrinomenosa i Teodora Lektora, ed. R. Kosiński, A. Szopa, K. Twardowska, Kraków 2019, s. 183-319. Jan Diakrinomenos, Historia Kościoła, w: Historie Kościoła Jana Diakrinomenosa i Teodora Lektora, red. R. Kosiński, A. Szopa, K. Twardowska, Kraków 2019, s. 47-83.
• Marcellin Komes, Kronika, w: Komes Marcellin vir clarissimus. Historyk i dzieło, red. M.J. Leszka, S. Wierzbiński, Łódź 2022, s. 91-210.
• Mowses Chorenacy, Historia Armenii w trzech księgach, tłum. A. Pisowicz, Kraków 2021.
• Procopius, O budowlach, tłum. i oprac. P.Ł. Grotowski, Warszawa 2006.
• Procopius, History of the wars, Books I-II, Middlesex 2007.
• Prokopius, Historia wojen, tłum. i oprac. D. Brodka, Kraków 2013.
• Pseudo-Dionisius of tel Mahre, Chronicle, tłum. W. Witakowski, Liverpool 1996, “Translated Texts for Historian”, vol. 22.
• The History of al-Tabari, t. 5, tłum. F. Rosenthal, New York 1989.
• Beckwith Ch.I., Imperia Jedwabnego Szlaku od epoki brązu do czasów obecnych, tłum. T. Fiedorek, Warszawa 2020.
• Brook T., M. van Walt van Praag, Boltjes M., Święty Ład. Stosunki międzynarodowe w Azji od czasów Czyngis-chana, tłum. J. Pawłowski, Warszawa 2020.
• Blockley R.C., The division of Armenia between the Romans and Persians at the end of the fourth century ad, “Historia: Zeitschrift für Alte Geschichte”, 36/1987, s. 222-234.
• Blockley R.C., East Roman Foreign Policy. Formation and conduct from Diocletian to Anastasius, Leeds 1992.
• Butcher K., Roman Syria and the Near East, Los Angeles 2003.
• Campbell B., The Romans and their world. A short introduction, Yale 2015.
• Daryaee T., Sasanian Persia: Rise and Fall of the empire, London 2009.
• Daryaee T., Rezakhani K., From Oxus to Euphrates. The World of Late Antique Iran, Irvine 2016.
• Dignas B., Winter E., Rome and Persia in Late Antiquity: Neighbours and Rivals, Cambridge 2007.
• Greatrex G., Rome and Persia at War 502-532, Leeds 1998.
• Litvinski B.A., The Hephthalite Empire, w: History of civilizations of Central Asia Volume III The crossroads of civilizations: A.D. 250 to 750, red. B.A. Litvinsky, Paris 1996, s. 135-162.
• Olbrycht M., Iran Starożytny, w: Historia Iranu, red. A. Krasnowolska, Wrocław 2010, s. 27-285.
• Pigoński Ł., Polityka zachodnia cesarzy Marcjana (450-457) i Leona I (457-474), Łódź 2019.
• Pohl W., Ethnicity and Empire in the Western Eurasian Steppes, w: Empires and Exchanges in Eurasian Late Antiquity. Rome, China, Iran and the Steppe, ca. 250-750, red. N. di Cosmo, M. Maas, Cambridge 2018, s. 189-205.
• Potts T.D., Sasanian Iran and its Northeastern Frontier. Offense, Defence, and Diplomatic Entente, w: Empires and Exchanges in Eurasian Late Antiquity. Rome, China, Iran and the Steppe, ca. 250-750, red. N. di Cosmo, M. Maas, Cambridge 2018, s. 287-301.
• Rawlinson G., History of the Sasanian Empire: The Annals of the New Persian Empire, Chicago 2019.
• Roth J.P., Roman Warfare, Cambridge 2009.
• Shahid I., Byzantium and the Arabs in the fifth century, Washington 2006.
• Sińczak T., Obcy, jako pretekst do portretu Cesarstwa w XI wieku, czyli rozważania o książce Szymona Wierzbińskiego, „Saeculum Christianum”, 28/2021, nr 2, s. 274-279.
• Walker J., Pearls and Royal Authority in Late Antique Iran and Eurasia, w: Empires and Exchanges in Eurasian Late Antiquity. Rome, China, Iran and the Steppe, ca. 250-750, red. N. di Cosmo, M. Maas, Cambridge 2018, s. 253-267.
• Thompson R.W., Sąsiedzi na wschodzie – Armenia 400-600, w: Bizancjum, red. J. Shepard, tłum. K. Pachniak, J.S. Partyka, R. Piotrowski, Warszawa 2012, s. 159-176.
• Zeimal E.V., The Kidarite Kingdom in Central Asia, w: History of civilizations of Central Asia Volume III The crossroads of civilizations: A.D. 250 to 750, red. B.A. Litvinsky, Paris 1996, s. 119-133.

Identifiers

DOI

10.21697/sc.2023.30.2.1

Biblioteka Nauki

28407853