Fundacja prepozytury kanonickiej w Żdżarach. Przyczynek do dziejów monastycyzmu na Mazowszu

• Authors: Kazimierz Łatak

Title variants

EN

Foundation of the canonical prepositure at Żdżary. A contribution to the history of monasticism in Mazovia

Abstracts

EN

This article contains preliminary findings concerning the foundation of the prepositure of Canons Regular of the Lateran at Żdżary near Nowe Miasto nad Pilicą. The prepositure has not yet had a study of its history and is practically absent from the historical scientific debate. However, it played a significant cultural role in the region and knowledge about it will undoubtedly be useful to researchers dealing with the past of Mazovia, but above all to those dealing with the history and culture of the area in which the centre operated for over two hundred years.

PL

Artykuł zawiera wstępne ustalenia dotyczące fundacji prepozytury kanoników regularnych laterańskich w Żdżarach koło Nowego Miasta nad Pilicą. Prepozytura nie doczekała się dotąd opracowania swoich dziejów i praktycznie jest nieobecna w historycznej debacie naukowej. W regionie odegrała jednak znaczącą rolę kulturową i wiedza o niej będzie bez wątpienia przydatna badaczom zajmującym się przeszłością Mazowsza, ale przede wszystkim badaczom podejmującym zagadnienia dziejów i kultury przestrzeni, w której ośrodek działał przez ponad dwieście lat.

Keywords

PL

geografia i kultura religijna Mazowsza; zakony na Mazowszu; kanonicy regularni laterańscy

EN

geography and religious culture of Mazovia; Orders in Mazovia; Canons Regular of the Lateran

• Publisher: Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
• Journal: Saeculum Christianum. Pismo Historyczne
• Year: 2023
• Volume: 30
• Issue: 2
• Pages: 102-115

Dates

published

2023

Contributors

author

Kazimierz Łatak

• Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego

• https://orcid.org/0000000324716372

References

• Acta et Constitutiones Synodi Provinciali Gnesnensis Anno M.D.LXXXIX, Pragae 1590.
• Elenchus Universi Cleri Archidiaconatus Varsaviensis 1813.
• Summariusz Metryki Koronnej. Księga wpisów podkanclerzego Wojciecha Baranowskiego z lat 1587-1588, t. III, wyd. W. Krawczuk, Kraków 2004.
• Summariusz Metryki Koronnej. Księga wpisów podkanclerzego Wojciech Baranowskiego z okresu marzec 1588-grudzień 1590, t. IV, red. W. Krawczuk, Warszawa 2010.
• Anusik Z., Sienieńscy herbu Dębno (lubelska gałąź roku) w XVI i XVII wieku, „Przegląd Nauk Historycznych”, 20/2021, s. 97-151.
• Bachulski A., Założenie klasztoru kanoników regularnych w Czerwińsku, w: Księga pamiątkowa ku uczczeniu prof. M. Handelsmana, Warszawa 1929, s. 51-76.
• Boniecki A., Herbarz Polski, t. XVII, Warszawa 1911.
• Chat I., Kopiarz klasztoru mstowskiego przechowywany w Bibliotece Uniwersyteckiej w Warszawie, w: Mstów. Miasto – klasztor – parafia na przestrzeni wieków, red. K. Łatak, Łomianki 2013, s. 383-392.
• Chat I., Konwent klasztoru kanoników regularnych laterańskich w Mstowie w latach 1705-1819. Studium prosopograficzne, Opole 2018 [mps rozprawy doktorskiej w ABC].
• Dobosz J., Piastowie wobec premonstratensów i innych form kanonikatu regularnego w XII wieku, „Annales Academiae Paedagogicae Cracoviensis”, 40/2007, s. 6-18.
• Gawron P., Spory w dowództwie armii polsko-litewskiej w Inflantach w latach 1600-1602, docplayer.pl/23989302 (dostęp: 22 05.2023).
• Graczyk W., Kontakty klasztoru Kanoników regularnych Laterańskich z opactwem w Czerwińsku nad Wisłą, w: Klasztor Bożego Ciała Kanoników Regularnych Laterańskich w Krakowie w okresie przedtrydenckim. Ludzie – Wydarzenia – Budowle – Kultura, red. K. Łatak, Łomianki 2012, s. 401-406.
• Gruchalski E., Żdżary. Historia i wspomnienia, Zduńska Wola 1998.
• Kamiński J.A., Materiały do monografii i historii rodzin Kamieńskich i Kamińskich, t. 1, Lwów 1854.
• Korytkowski J., Prałaci i kanonicy Katedry Metropolitalnej Gnieźnieńskiej, t. 2, Gniezno 1883.
• Kotecki R., Aleksander z Malonne – persona mixta. Wojowniczy biskup na krańcach chrześcijańskiego świata i jego kronikarski portret, „Studia Źródłoznawcze”, 55/2017, s. 51-78.
• Kozłowska-Budkowa Z., Repertorium polskich dokumentów doby piastowskiej. Zeszyt: Do końca wieku XII, Kraków 1937.
• Łatak K., Placówki filialne prepozytury mstowskiej, w: Mstów. Miasto – klasztor – parafia na przestrzeni wieków, red. K. Łatak, Łomianki 2013, s. 212-218.
• Łatak K., Sanktuarium Matki Bożej Mstowskiej, Mstów 2000
• Łatak K., Katalog rządców prepozytury mstowskiej, w: Mstów. Miasto – klasztor – parafia na przestrzeni wieków, red. K. Łatak, Łomianki 2013, s. 451-485.
• Łobaza M., Książka i książnica w klasztorze Kanoników Regularnych Laterańskich w Mstowie w czasach staropolskich, w: Mstów. Miasto – klasztor – parafia na przestrzeni wieków, red. K. Łatak, Łomianki 2013, s. 311-323.
• Łukaszewicz J., Krótki opis historyczny kościołów parochialnych, kościółków, kaplic, klasztorów, szkół parochialnych, szpitali i innych zakładów dobroczynnych w dawnej dyecezyi poznańskiej, t. 3, Poznań 1863.
• Majewski W., Leniek Maciej z Rokitnicy h. Rawicz (ok. 1545-1609), w: Polski Słownik Bibliograficzny, t. 18, Wrocław–Warszawa–Kraków 1972, s. 52-53.
• Morawski M., Synod Piotrkowski w roku 1589, Włocławek 1937.
• Nabiałek K., Początki parafii i najstarszy kościół w mieście Olsztynie (Olsztynek), „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne”, 119/2022, s. 313-345.
• Nowacki J., Dzieje archidiecezji poznańskiej, t. 2, Poznań 1964.
• Paprocki B., Gniazdo cnoty, Kraków 1578, s. 56.
• Raźny J., Nieistniejący kościół św. Stanisława w Mstowie w świetle staropolskich wizytacji biskupich, w: Mstów. Miasto – klasztor – parafia na przestrzeni wieków, red. K. Łatak, Łomianki 2013, s. 289-300.
• Rybus H., Regesty wybranych zapisek działalności arcybiskupów gnieźnieńskich, „Archiwa Biblioteki Muzea Kościelne”, 3/1961, s. 111-404.
• Stawski M., Opactwo kanoników regularnych w Czerwińsku, Warszawa 2007.
• Stefanowski M., Na marginesie Katalogu Archidiecezji Warszawskiej z roku 1935, „Studia Teologica Varsaviensia”, 30/1992, s. 155-224.
• Święcicki T., Historyczne pamiątki znamienitych rodzin i osób dawnej Polski, t. 2, Warszawa 1859.
• Zawisła M., Kanonicy regularni laterańscy klasztoru mstowskiego w księgach egzaminów do święceń w diecezji krakowskiej z lat 1573-1614, w: Mstów. Miasto – klasztor – parafia na przestrzeni wieków, red. K. Łatak, Łomianki 2013, s. 325-336.
• Zbudniewek J., Archiwalia do dziejów klasztoru mstowskiego przechowywane w Archiwum Klasztoru Paulinów na Jasnej Górze, w: Mstów. Miasto – klasztor – parafia na przestrzeni dziejów, red. K. Łatak, Łomianki 2013, s. 371-382.
• Żabka T., Rozwój sieci parafialnej na obszarze obecnej diecezji łowickiej do II połowy XVI wieku, „Roczniki Łowickie”, 1/2003, s. 41-104.
• Żojdź K., Stronnictwo Zygmunta III Wazy w Wielkim Księstwie Litewskim w latach 1603-1621, Warszawa 2018 [mps rozprawy doktorskiej].

Identifiers

DOI

10.21697/sc.2023.30.2.8

Biblioteka Nauki

28407276