Rozpoznawanie granic ingerencji człowieka w środowisko przyrodnicze

• Authors: Michał Latawiec

Title variants

EN

An Attempt to Set Limits on Human Interference in the Environment

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W niniejszym artykule autor omawia problem takiego przekraczania granic ingerencji człowieka w środowisko naturalne, które oddziałuje zarówno na naturę, jak i człowieka. Ustalenie granic ingerencji człowieka w naturę (i w siebie samego) jest zależne od rodzaju tych granic. Z tego względu autor prezentuje kwestie roli i wzrostu ingerencji człowieka w naturę, próbę usprawiedliwienia współczesnych ingerencji i związane z tym dylematy. Dla potrzeb tej analizy zostaje zdefiniowana linia graniczna ingerencji w naturę. W części końcowej wskazane są przykłady rozszerzania dopuszczalnych ograniczeń.

EN

In this article the author discusses the problem of crossing the boundaries of human intervention in the environment that affect both nature and man. Setting limits on human interference in nature (and in man himself) is dependent on the type of the boundaries. For this reason, the author presents the issues of the role and development of human interference in nature, an attempt to justify the current intervention as well as the associated dilemmas. For the purpose of this analysis, the author formulates a definition of borderline interference in nature. Finally, the author gives examples of exceeding the permissible limits.

Keywords

PL

środowisko; ingerencja człowieka; granica; środowisko; ingerencja człowieka; granica

EN

environmental; human interference; boundaries

• Publisher: Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
• Journal: Studia Ecologiae et Bioethicae
• Year: 2016
• Volume: 14
• Issue: 1
• Pages: 77-97

Dates

published

2016-03-31

Contributors

author

Michał Latawiec

References

• Borucki, Tomasz. 2005. Niedźwiedzia przysługa. Dostęp 05.10.2015. http://pracownia.org.pl/dzikie-zycie-numery-archiwalne,2136,article,2703.
• Broniewski, Witold. 1995. „Człowiek a przyroda.” Człowiek i przyroda 2: 61-79.
• Bryś, Henryk, i Piotr Gołuch. 2011. „Pustynia Błędowska dawniej i dziś – interpretacja wieloczasowych zdjęć lotniczych i obrazów satelitarnych.” Acta Scientiarum Polonorum Geodesia et Descriptio Terrarum 2: 5-16.
• Bugajak, Grzegorz, Jarosław Kukowski, Anna Latawiec, Anna Lemańska, Danuta Ługowska, i Adam Świeżyński. 2009. Tajemnice natury. Zarys filozofii przyrody. Warszawa: Wydawnictwo UKSW.
• Dorst, Jean. 1971. Zanim zginie przyroda. Warszawa: Wiedza Powszechna.
• Emberger, Louis. 1960. "Les relations Homme-Nature.” Actes de la Société Helvétique des Sciences Naturelles. Partie scientifique et administrative 140: 31-43.
• Engels, Fryderyk. 1953. „Rola pracy w procesie uczłowieczenia małpy.” W Dialektyka przyrody, red. Fryderyk Engels, 172-187. Warszawa: Książka i Wiedza.
• FAO. 2013. FAO Statistical Yearbook 2013. Rome: World Food and Agriculture.
• Fishlock, Victoria. 2014. Keeping elephants wild: choosing not to intervene in the natural cycle of life. Accessed October 5, 2015. http://www.ifaw.org/united--states/news/keeping-elephants-wild-choosing-not-intervene--natural-cycle-life.
• Goldschmidt, Tijs, Frans Witte, and Jan Wanink. 1993. “Cascading Effects of the Introduced Nile Perch on the Detritivorous/Phytoplanktivorous Species in the Sublittoral Areas of Lake Victoria.” Conservation Biology 7(3): 686-700.
• Hałaczek, Bernard, i Mieczysław Lubański. 1988. „Filozoficzne aspekty ekologii.” Chrześcijanin a Współczesność 5: 43.
• Hedrick, Philip W., Rolf O. Peterson, Leah M. Vucetich, Jennifer Rae Adams, and John Andrew Vucetich. 2014. “Genetic rescue in Isle Royale wolves: genetic analysis and the collapse of the population.” Conservation Genetics 15(5): 1111-1121.
• Heller, Michał, Mieczysław Lubański, i Szczepan Ślaga. 1992. Zagadnienia Filozoficzne Współczesnej Nauki. Wstęp do filozofii przyrody, Warszawa: Wydawnictwo ATK.
• ISSG (Invasive Species Specialist Group). “The Global Invasive Species Database.” Accessed October 5, 2015. http://www.issg.org/ database/species/ecology.asp?si=89.
• John Paul II. 1999. “Address at Meeting with Rectors of Academic Institutions.” (Nicolaus Copernicus University in Torun, 7 June 1999). Accessed October 29, 2020. http://www.vatican.va/content/john-paul-ii/en/speeches/1999/june/documents/hf_jp-ii_spe_19990607_torun.html.
• Jaroń, Józef. 1998. „Typologia ekofilozofów i postaw Homo sapiens wobec przyrody.” W Humanistyka, przyrodoznawstwo, technika w obliczu kryzysu biosfery, red. Jan Dębowski, 77-85. Olsztyn: Wyższa Szkoła Pedagogiczna.
• Jarosz, Stefan. 1957. „Ochrona zasobów leśnych w Karpatach.” W Ochrona Zasobów przyrody podstawą gospodarki narodowej. Referaty i uchwały zwyczajnej sesji Państwowej Rady ochrony Przyrody odbytej w Warszawie w dniach 15 i 16 XI 1956 r., red. Państwowa Rada Ochrony Przyrody, 80-88. Warszawa: Liga Ochrony Przyrody.
• Kozłowski, Stefan. 1993. Rio. Szczyt Ziemi. Początek ery ekologicznej. Łódź: Akapit Press.
• Leńkowa, Antonina. 1961. Oskalpowana Ziemia. Kraków: Polska Akademia Nauk.
• Mirek, Zbigniew. 2010. „Granice ingerencji człowieka w przyrodę obszarów chronionych.” Prądnik. Prace i Materiały Muzeum im. Prof. Władysława Szafera 20: 11-20.
• Pawlikowski, Jan G. 1938. „Kultura a natura.” W O lice Ziemi. Wybór pism, red. Jan G. Pawlikowski, 3-53. Warszawa: Państwowa Rada Ochrony Przyrody.
• Pociask-Karteczka, Joanna. 2010. „Czy istnieją granice ingerencji człowieka w środowisko przyrodnicze?” W Nauka a zarządzanie obszarem Tatr i ich otoczeniem. Człowiek i środowisko, red. Zbigniew Krzan, 11-19. Zakopane: TPN.
• Pringle, Robert M. 2005. “The Origins of the Nile Perch in Lake Victoria.” BioScience 55: 780-787.
• Słownik języka polskiego. 2013. Warszawa: PWN.
• Ślipko, Tadeusz. 1999. „Ekologiczna doktryna kościoła.” W Rozdroża ekologii, red. Tadeusz Ślipko, i Andrzej Zwoliński, 9-181. Kraków: WAM.
• Zabierowski, Kazimierz. 1978. „Ekonomiczne uwarunkowania w ochronie przyrody.” W Ochrona i kształtowanie środowiska przyrodniczego, red. Włodzimierz Michajłow, i Kazimierz Zabierowski, 21-50. Warszawa-Kraków: PWN.
• Zaffos, Joshua. 2014. A New Challenge for Wilderness: To Intervene or Not to Intervene? Accessed October 5, 2015. http://www.earthisland.org/journal/index.php/elist/eListRead/a_new_challenge_for_wil-derness_intervene_or_not/.

Identifiers

DOI

10.21697/seb.2016.14.1.04