Turystyka jako główna forma rozwoju społeczno-gospodarczego Huculszczyzny w okresie II Rzeczpospolitej Polskiej

• Authors: Stanisław Piekarski , Jacek Oleksiejuk

Title variants

EN

Tourism as the main form of social and economic development of the Hutsul region in the period of Second Republic of Poland

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Jednym z bardziej fascynujących regionów kulturowo-klimatycznych Drugiej Rzeczypospolitej Polskiej była Huculszczyzna, położona w województwie stanisławowskim. Początkowo region ten pozostawał poza kręgiem zainteresowań organizatorów działalności turystycznej. Dopiero na początku lat trzydziestych XX wieku uznano, że Huculszczyzna powinna stać się ważnym elementem polskiej polityki turystyczno-sportowej. Do realizacji tego zadania skierowano przede wszystkim ówczesne Ministerstwo Spraw Wojskowych. Ważna rola przypadła też utworzonemu w 1932 roku Towarzystwu Przyjaciół Huculszczyzny. W latach 1933–1935, w okresach letnich, organizowano ogólnopolskie Święta Huculszczyzny. Ich zimowym odpowiednikiem były Zimowe Marsze Huculskim Szlakiem II Brygady Legionów Polskich. Imprezom turystyczno-sportowym, w dużej mierze o charakterze polityczno-propagandowym, towarzyszyła walka o poprawę infrastruktury turystycznej. Głównym tego przejawem było zbudowanie w latach 1935–1938 okazałego Muzeum Huculskiego w Żabiem. W efekcie, pod koniec międzywojnia, Huculszczyzna stała się pod względem turystycznym regionem konkurującym o pierwszeństwo z Tatrami i Zakopanem.

EN

One of the more fascinating cultural and climatic regions of the II Republic of Poland was Hutsul region located in Stanisławów Voivodeship. Initially, the region was outside the circle of interests of tour operators. Only just the early thirties of the twentieth century was considered that Hutsul region should become an important element of Polish tourism and sport policy. First and foremost the contemporary Ministry of Military Affairs was designated to accomplish this task. An important role also come, on established in 1932, Friends of Hutsul Region Association. In the years 1933–1935 – in the summer time – nationwide „Hutsul Festivals” were organized. Its „winter” counterpart was the Winter Marches of Hutsul’s Rout of the II Brigade of Polish Legions. Tourist-sport events, largely of political and propaganda character, were accompanied by a fight to improve the tourist infrastructure. The main aspect of this was uprising in 1935–1938 the magnificent – even monumental – Hutsul Museum in Żabie. As a result – at the end of the interwar period – Hutsul region became a region competing with Tatra Mountains and Zakopane for the primacy in tourist aspect.

Keywords

PL

Huculszczyzna; turystyka; sport; rekreacja; marsze zimowe; Legiony Polskie; muzeum; Towarzystwo Przyjaciół Huculszczyzny; Huculszczyzna; turystyka; sport; rekreacja; marsze zimowe; Legiony Polskie; muzeum; Towarzystwo Przyjaciół Huculszczyzny

EN

Hutsul region; tourism; sport; recreation; winter marches; the Polish Legions; museum; Friends of Hutsul Region Association

• Publisher: Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
• Journal: Studia Ecologiae et Bioethicae
• Year: 2018
• Volume: 16
• Issue: 2
• Pages: 87-100

Dates

published

2018-06-30

Contributors

author

Stanisław Piekarski

author

Jacek Oleksiejuk

References

• Archiwum Akt Nowych, Zbiór Zespołów Szczątkowych, Akta Związku Harcerstwa Polskiego 1913– 1939, sygn. 76, Sprawozdania ZHP z lat 1936–1938.
• Atrakcja Karpat Wschodnich. Święto Huculszczyzny, „Ilustrowany Kurier Codzienny”, 1934, nr 185, s. 22.
• Centralne Archiwum Wojskowe (CAW), Akta Departamentu Budownictwa (DB) Ministerstwa Spraw Wojskowych (MSWojsk.), sygn. I.300.63.233.
• CAW, Akta DB MSWojsk., sygn. I.300.63.63, Notatka Centralnego Komitetu Wykonawczego (CKW) Fundacji ODW, z 15 stycznia 1937 roku.
• CAW, Akta DB MSWojsk., sygn. I.300.63.233, Opis techniczny Muzeum Huculskiego projektu Stefana Listowskiego.
• CAW, Akta DB MSWojsk., sygn. I.300.63.177, Pismo adwokata Zygmunta Goldstauba do Fundacji ODW, z 15 września 1935 roku.
• CAW, Akta DB MSWojsk., sygn. I.300.63.233, Projekt Muzeum Huculskiego w Żabiu.
• CAW, Akta DDO MSWojsk., sygn. 300.22.109, Okólnik wiceministra spraw wojskowych gen. T. Kasprzyckiego, z 28 grudnia 1933 roku
• CAW, Akta DDO MSWojsk., sygn. I.300.22.109, Plan Pracy na Huculszczyźnie.
• CAW, Akta DDO MSWojsk., sygn. I.300.22.109, Uwagi do projektu organizacji sezonu zimowego na Huculszczyźnie.
• CAW, Akta Departamentu Dowodzenia Ogólnego (DDO) MSWojsk., sygn. I.300.22.117., Wykaz nagród indywidualnych i zespołowych III Marszu Zimowego Huculskim Szlakiem II Brygady Legionów .
• CAW, Akta Gabinetu MSWojsk., sygn. I.300.1.644, Program Święta Huculszczyzny w powiecie kosowskim.
• CAW, Akta Gabinetu MSWojsk., sygn. I.300.1.644, Sprawozdanie kpt. Adama Kowalskiego ze „Święta Huculszczyzny”, sporządzone 21 czerwca 1933 roku.
• CAW, Akta Oddziału II Sztabu Generalnego, sygn. I.303.4.122, Opracowanie pt. „Zagadnienia Ziem Wschodnich w świetle bezpośredniej obserwacji terenu”.
• CAW, Akta Szefa Sztabu Głównego (SSG) MSWojsk., sygn. I.303.1.13, Protokół 54 posiedzenia CKW Fundacji ODW z dnia 29 listopada 1937 r.
• CAW, Akta SSG MSWojsk., sygn. I.303.1.13, Załącznik nr 4 do protokołu CKW Fundacji ODW z dnia 29 listopada 1937 roku. Wydatki na budowę ODW w okresie budżetowym 1937/1938.
• CAW, Akta Wojskowego Biura Historycznego (WBH) MSWojsk., sygn. I.341.1.36, Projekt organizacji stacji naukowej i muzeum huculskiego.
• Choroszy A.J., 1991, Huculszczyzna w literaturze polskiej, Wrocław, s. 17 i 153.
• Faecher S., Narciarskie góry w Polsce, „Turysta w Polsce”, 1934, nr 2, s. 4.
• Hordt H., 1998, Piękno ziemi utraconej, Wrocław, s. 68.
• Jaremcze, „Wiadomości Turystyczne”, 1938, nr 4, s. 3.
• Kolankowski J.,1989, Gdzie szum Prutu, Czeremoszu…, Wrocław, s. 102.
• Kresy w życiu Polski i narodu polskiego, www.kworum.com.pl dostęp 10.10.2017.
• Maciejewski K., J., Muzeum Huculskie i Szkoła Rolnicza w Żabiu, „Polska Zbrojna”, 1938. nr 55, s. 3.
• Maruszczak J., Na legionowym szlaku – odznaki pamiątkowe huculskiego marszu Szlakiem II Brygady Legionów (1934–1939), „Biuletyn Numizmatyczny”, 2009, nr 1, s. 65–68.
• Minister gen. T. Kasprzycki otworzył obrady zjazdu Związku Ziem Górskich, „Polska Zbrojna”, 1937, nr 231, s. 1.
• Orłowicz M., 1932, Ankieta w sprawie Karpat Wschodnich. Protokół ankiety odbytej na zaproszenie Urzędu Wojewódzkiego w Stanisławowie, z inicjatywy Ministerstwa Robót Publicznych, w dniach 29–30 maja1931 roku, Warszawa, s. 14–91.
• Orłowicz M., 1935, Turystyka w Karpatach Polskich.
• Protokół i uchwały III Zjazdu w odbytego w Wiśle w dniach 10–11 maja 1935 roku, Warszawa 1935, s. 3.
• O wierchowinie huculskiej, Jednodniówka wydana przez Towarzystwo Przyjaciół Huculszczyzny, z okazji „Święta Huculszczyzny”, Warszawa 1934, s. 13–14.
• Polskie dzieje huculszczyzny, www.kworum.com.pl/article dostęp 10.10.2017.
• Przygotowania do „Święta Huculszczyzny”, „Polska Zbrojna”, 1933, nr 147, s. 8.
• Rowecka-Mielczarska I., 1985, Ojciec. Wspomnienia córki gen. Stefana Grota-Roweckiego, Warszawa, s. 161.
• Skłodowski J., Rzeczpospolita Rafajłowska. Epizody wojenne i pomniki legionowe, „Almanach Karpacki”, 2009, nr 38, s. 19–25.
• Statut Towarzystwa Przyjaciół Huculszczyzny, Warszawa 1934, s. 4–6.
• Śledziński J., Badania na szczycie, „Geodeta”, 1997, nr 5, s. 36.
• Święto Huculszczyzny i tegoroczny kalendarz imprez huculskich, „Wiadomości Turystyczne”, 1934, nr 8, s. 4.
• Święto Huculszczyzny 15, 16, 17 i 18 czerwca 1933 roku. Wielka impreza turystyczna w dolinie Prutu, Czeremoszu i Bystrzycy, Stanisławów 1933.
• Święto Huculszczyzny, „Ilustrowany Kurier Codzienny”, 1933, nr 154, s. 6.
• Święto na Huculszczyźnie, „Ilustrowany Kurier Codzienny”, 1934, nr 192, s. 22.
• Tegoroczne święta turystyczne, „Wiadomości Turystyczne”, 1935, nr 2, s. 2.
• Tokarski Z., Zagospodarowanie turystyczne Karpat Polskich, „Turyzm Polski”, 1939, nr 3, s. 50–51.
• Udział wojska w Święcie Huculszczyzny, „Żołnierz Polski”, 1933 nr 28, s. 486.
• Wesele huculskie. Ciekawy obrządek folklorystyczny, „Polska Zbrojna”, 1937, nr 231, s. 7.
• W Karpatach Wschodnich, „Polska Zbrojna”, 1937, nr 302, s. 6.
• Wspaniały przebieg Święta Huculszczyzny, „Ilustrowany Kurier Codzienny”, 1934, nr 189, s. 3.
• Zieleniewski T., 1934, Szczytami Karpat, Warszawa, s. 3.

Identifiers

DOI

10.21697/seb.2018.16.2.08