From the ethology of animals to the human ecology

• Authors: Zbigniew Łepko

Title variants

PL

Od etologii zwierząt do ekologii człowieka

• Languages of publication: EN

Abstracts

EN

The title “From the ethology of animals to human ecology” acknowledges both the theories of evolution developed in numerous scientific fields of science, and the academic achievements of Konrad Lorenz and his partners, the development of which are shown through the order of studies they published, from the scope of classical ethology and the row of humanities, to philosophy and human ecology. Lorenz conducted an ethological examination of human culture, thereby uncovering its biological bases, its dynamics, social pathologies and means for overcoming them. Thanks to this Lorenz gained an insight into the character of the crisis of contemporary civilization, described and diagnosed it, presented the causes and proposed a cure. Lorenz recommended mobilizing efforts to create an ecological ethos for those surviving on Earth. Today it isn’t possible to predict the future of Homo sapiens on our planet, however, it is our duty to prepare for our struggle to survive. It is not only about survival but also about the preservation of the human way of life. This is a matter of biological and spiritual survival. Therefore, Lorenz’s ethological humanism takes on the mantle of a new ‘evolutionary humanism’.

PL

Artykuł Od etologii zwierząt do ekologii człowieka dotyczy silnego wpływu darwinowskiej teorii ewolucji na kulturę europejską z przełomu XIX i XX w. W ślad za tym koncentruje uwagę na  osiągnięciach badawczych Konrada Lorenza i jego współpracowników. Ich rozwój uwidaczniają kolejne opracowania z zakresu humanistycznej relewancji etologii klasycznej, aż po filozofię i ekologię człowieka. Lorenz przeprowadził badanie etologiczne kultury ludzkiej, odkrywając w ten sposób jej biologiczne podstawy, jej dynamikę, społeczne patologie i sposoby ich przezwyciężania. Dzięki temu rozpoznał antropologiczny charakter kryzysu współczesnej cywilizacji, opisał go i zdiagnozował, przedstawił jego przyczyny i zaproponował antidotum. Tym samym stworzył teoretyczne podstawy etosu ekologicznego przetrwania cywilizowanej ludzkości. Choć dziś nie da się przewidzieć przyszłości Homo sapiens na naszej planecie, to jednak mamy obowiązek przygotować się do walki o przetrwanie. Nie chodzi przy tym jedynie o przetrwanie biologiczne, ale o zachowanie ludzkiego stylu życia. Z tej racji etologiczny humanizm Lorenza należy uznać za współczesną odmianę „humanizmu ewolucyjnego”.

Keywords

EN

ethology; animals; human ecology; culture; humans

PL

etologia; zwierzęta; ekologia człowieka; kultura; człowiek; etologia; zwierzęta; ekologia człowieka; kultura; człowiek

• Publisher: Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
• Journal: Studia Ecologiae et Bioethicae
• Year: 2020
• Volume: 18
• Issue: 5
• Pages: 193-202

Dates

published

2020-12-31

Contributors

author

Zbigniew Łepko

References

• Darwin, Karol. 1929. O pochodzeniu człowieka. Warszawa: Biblioteka Dzieł Naukowych.
• Dobzansky, Theodosuis, Francisco J. Ayala, Ledyard G. Stebbins, and James W. Valentine. 1977. Evolution. San Francisco: W. H. Freeman.
• Eibl-Eibesfeldt, Irenäus. 1980. Grundriss der vergleichenden Verhaltensforschung. Ethologie. München-Zürich: Piper & Co. Verlag.
• Eibl-Eibesfeldt, Irenäus. 1988. Galapagos. Arka Noego pośród Pacyfiku. Katowice: Wydawnictwo Śląsk.
• Eibl-Eibesfeldt, Irenäus. 1991. Der Mensch – das riskierte Wesen. Zur Naturgeschichte menschlicher Unvernunft. München: Piper & Co. Verlag.
• Eibl-Eibesfeldt, Irenäus. 2000. In der Falle des Kurzzeitdenkens, Mit 25 Abbildungen. München-Zürich: Piper & Co. Verlag.
• Festetics, Antal. 1984. „Das ˊDuˋ zwischen Mensch und Tier.“ In Nichts ist schon dagewesen. Konrad Lorenz, seine Lehre i ihre Folgen, Hrsg. Franz Kreuzer, 69-98. München-Zürich: Piper & Co. Verlag.
• Fiut, Ignacy S. 1994. Filozofia ewolucyjna Konrada Zachariasza Lorenza. Studium problemowe i historyczne. Kraków: Oficyna Wydawnicza Klubu Artystyczno-Literackiego.
• Koenig, Otto. 1983. Verhaltensforschung in Österreich. Konrad Lorenz - 80 Jahre. Wien: Carl Ueberreuter Verlag.
• Lehrman, Daniel S. 1953. “A critique of Konrad Lorenz’s theory of instinctive behavior.” Quarterly Review of Biology 28: 337-363.
• Lorenz, Konrad. 1963. „Die Hoffnung auf Einsicht in das Wirken der Natur.“ In Die Hoffnungen unserer Zeit, Hrsg. Karl Jaspers, 143-159. München: Piper.
• Lorenz, Konrad. 1965. Evolution and Modification of Behaviour. Chicago: University of Chicago Press.
• Lorenz, Konrad. 1973. Die Rückseite des Spiegels. Versuch einer Naturgeschichte menschlichen Erkennens. München: Piper & Co. Verlag.
• Lorenz, Konrad. 1977. Odwrotna strona zwierciadła. Próba historii naturalnej ludzkiego poznania. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
• Lorenz, Konrad. 1983a. Der Abbau des Menschlichen. München-Zürich: Piper & Co Verlag.
• Lorenz, Konrad. 1983b. „Die instinktiven Grundlagen menschlicher Kultur.“ In Das Wirkungsgefüge der Natur und das Schicksal des Menschen, Hrsg. Konrad Lorenz, and Irenäus Eibl-Eibesfeldt, 246-274. München-Zürich: Piper & Co Verlag.
• Lorenz, Konrad. 1983c. Vom Weltbild des Verhaltensforschers. München: Deutscher Taschenbuch Verlag.
• Lorenz, Konrad. 1983d. „Zivilisationspathologie und Kulturfreiheit.“ In Das Wirkungsgefüge der Natur und das Schicksal des Menschen, Hrsg. Konrad Lorenz, and Irenäus Eibl-Eibesfeldt, 343-355. München-Zürich: Piper & Co Verlag.
• Lorenz, Konrad. 1983e. „Evolution des Verhaltens.“ In Das Wirkungsgefüge der Natur und das Schicksal des Menschen, Hrsg. Konrad Lorenz, 110-136. München-Zürich: Piper & Co Verlag.
• Lorenz, Konrad. 1984a. Die acht Todsünden der zivilisierten Menschheit. München-Zürich: Piper & Co Verlag.
• Lorenz, Konrad. 1984b. „Phylogenetische Anpassung und adaptive Modifikation des Verhaltens.“ In Über tierisches und menschliches Verhalten. Aus dem Werdegang der Verhaltenslehre. Gesammelte Abhandlungen, Band 2, Hrsg. Konrad Lorenz, 301-358. München-Zürich: Piper Verlag.
• Lorenz, Konrad. 1984c. Vergleichende Verhaltensforschung. Grundlagen der Ethologie. München: Deutscher Taschenbuch Verlag.
• Lötsch, Bernd. 1984. „Das ökologische Gewissen der Nation. Konrad Lorenz und die Umweltfrage.“ In Nichts ist schon dagewesen. Konrad Lorenz, seine Lehre i ihre Folgen, Hrsg. Franz Kreuzer, 123-133. München-Zürich: Piper & Co. Verlag.
• Łepko, Zbigniew. 1991. „Antropologia Konrada Lorenza. (Konrad Lorenz's Anthropology).” W Z zagadnień filozofii przyrodoznawstwa i filozofii przyrody, vol. XIII, red. Mieczysław Lubański, i Szczepan Ślaga, 267-268. Warszawa: Wydawnictwo ATK.
• Łepko, Zbigniew. 2001. „Etologiczne inspiracje ekofilozofii.” W Ochrona środowiska społeczno-przyrodniczego w filozofii i teologii, red. Józef M. Dołęga, Jacek W. Czartoszewski, i Antoni Skowroński, 135-164. Warszawa: Wydawnictwo UKSW.
• Łepko, Zbigniew. 2002. „Etologiczna teoria kryzysu ekologicznego.” W Od kosmologii do ekofilozofii. Problemy filozoficzne XXI wieku, red. Józef M. Dołęga, 155-187. Olecko: Wydawnictwo Wszechnicy Mazurskiej.
• Łepko, Zbigniew. 2003. Antropologia kryzysu ekologicznego w świetle współczesnej literatury niemieckiej. Warszawa: Wydawnictwo UKSW.
• Oeser, Erhard. 1984. „Zickzackweg auf dem der Wahrheit.“ In Nichts ist schon dagewesen. Konrad Lorenz, seine Lehre i ihre Folgen, Hrsg. Franz Kreuzer, 19-36. München-Zürich: Piper & Co. Verlag.
• Weinberger, Christiane. 1983. Evolution und Ethologie. Wissenschaftstheoretische Analysen. Mit einem Geleitwort von Konrad Lorenz. Wien-New York: Springer Verlag.
• Wickler, Wolfgang. 1983. „Hat die Ehtik einen evolutionären Ursprung.“ In Die Verführung durch das Machbare. Ethische konflikte in der modernen Medizin und Biologie, Hrsg. Peter Koslowski, Philipp Kreuzer, and Reinhard Löw, 125-141. Stuttgart: S. Hirzel Verlag.
• Winkler, Eike. 1982. Expedition Mensch. Streifzüge durch die Anthropologie. Mit einem Vorwort von Konrad Lorenz. Wien: Carl Ueberreuter Verlag.
• Wuketits, Franz. 1984a. „Das geistige Leben – eine neue art von Leben.“ In Nichts ist schon dagewesen. Konrad Lorenz, seine Lehre und ihre Folgen, Hrsg. Franz Kreuzer, 191-206. München-Zürich: Piper & Co. Verlag.
• Wuketits, Franz. 1984b. Evolution, Erkenntnis, Ethik. Folgerungen aus der modernen Biologie. Darmstadt: Wissenschaftliche Buchgesellschaft.
• Wuketits, Franz. 2012. Zivilisation in der Sackgasse. Plädoyer für eine artgerechte Menschenhaltung. Murnau a. Staffelsee: Mankau-Verlag.

Identifiers

DOI

10.21697/seb.2020.18.5.17