The human pressure on the middle Vistula River wildlife: the number and distribution of people and their activity on the river during the breeding season of birds

• Authors: Dariusz Bukaciński , Monika Bukacińska , Ewelina Mastalerz

Title variants

PL

Presja człowieka na przyrodę środkowej Wisły: liczba i rozmieszczenie ludzi oraz formy ich aktywności na rzece w okresie rozrodu ptaków

• Languages of publication: EN

Abstracts

EN

The study aimed to determine the distribution, numbers, and forms of human activity on the banks and in the riverbed of the middle part of the Vistula River. This section of the river is the most valuable for nature and is located between Puławy and the mouth of the Pilica River (km 373-548 of the navigation route). Censuses were conducted in May-June 2014 and 2015, the breeding season of the key species of the riverbed avifauna. The presence and different forms of human activity were recorded, including fishing, camping, water tourism, hiking, motorized tourism, and grazing animals. The frequent presence of people on the Vistula River was much greater in June than in May. In both months, the most popular form of spending time by humans in the riverbed was fishing. While in areas less valuable for birds, fishing strongly dominated, on parts of the river with key breeding habitats for birds, more aggressive forms of recreation, camping and motorized tourism (quads, motorcycles, off-road vehicles), were reported as often or even more frequently. The increasing popularity of these forms of recreation is a very serious threat to the fauna. They not only disturb the breeding birds but also physically destroy breeding habitats and nests with eggs and increase the mortality of chicks of gulls, terns, and other waders.

PL

Celem pracy było określenie rozmieszczenia, liczby i form aktywności ludzi na brzegach i w korycie najcenniejszego pod względem przyrodniczym, środkowego odcinka Wisły między Puławami i ujściem Pilicy (km 373-548 szlaku żeglugowego). Kontrole prowadzono w okresie maj-czerwiec 2014-2015 roku, kiedy do rozrodu przystępowały kluczowe gatunki ptaków, tworzących zespół awifauny koryta rzeki. Notowano obecność i formę aktywności ludzi wyróżniając: wędkarstwo, biwaki, turystykę wodną, turystykę pieszą, turystykę zmotoryzowaną oraz wypas zwierząt hodowlanych. Stwierdzono częstą obecność ludzi na Wiśle, bardziej masową w czerwcu niż w maju. W obu miesiącach najbardziej popularną formą spędzania czasu przez ludzi w korycie rzeki było wędkarstwo. Podczas gdy na terenach mniej cennych dla ptaków zdecydowanie dominowało łowienie ryb, na fragmentach rzeki z kluczowymi siedliskami lęgowymi dla ptaków równie często lub częściej notowano zdecydowanie bardziej agresywne dla przyrody formy rekreacji: biwaki i turystykę zmotoryzowaną (quady, motory, samochody terenowe). Wzrastająca popularność tych form rekreacji stanowi bardzo poważne zagrożenie dla świata przyrody ożywionej. Ich efektem jest nie tylko niepokojenie ptaków wyprowadzających lęgi, ale też fizyczne niszczenia siedlisk lęgowych, gniazd z jajami oraz zwiększona śmiertelność piskląt mew, rybitw i innych ptaków siewkowych

Keywords

EN

Middle Vistula Valley; Natura 2000; human pressure; birds of Vistula River; the impact of tourism and recreation; the threats to gulls and terns on the river

PL

Dolina Środkowej Wisły; Natura 2000; presja człowieka; awifauna Wisły; wpływ turystyki i rekreacji; zagrożenia dla mew i rybitw na rzece; Dolina Środkowej Wisły; Natura 2000; presja człowieka; awifauna Wisły; wpływ turystyki i rekreacji; zagrożenia dla mew i rybitw na rzece

• Publisher: Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
• Journal: Studia Ecologiae et Bioethicae
• Year: 2020
• Volume: 18
• Issue: 5
• Pages: 379-399

Dates

published

2020-12-31

Contributors

author

Dariusz Bukaciński

author

Monika Bukacińska

author

Ewelina Mastalerz

References

• Albano, Noelia, Francisco Santiago-Quesada, Jose A. Masero, Juan Manuel Sanchez-Guzman, and Erich Möstl. 2015. “Immunoreactive cortisone in droppings reflect stress levels, diet and growth rate in gull-billed tern chicks.” General and Comparative Endocrinology 213: 74–80.
• Andrejczuk, Wiaczesław. 2007. “Krajobrazy dolin rzecznych.” W Doliny rzeczne Przyroda – Krajobraz – Człowiek, red. Urszula Myga-Piątek, 9-27. Sosnowiec: Komisja Krajobrazu Kulturowego Polskiego Towarzystwa Geograficznego.
• Angiel, Joanna. 2007. “Postrzeganie rzeki Wisły jako wartości przyrodniczej i kulturowej w aspekcie edukacji geograficznej.” W Doliny rzeczne Przyroda – Krajobraz – Człowiek, red. Urszula Myga-Piątek, 245-254. Sosnowiec: Komisja Krajobrazu Kulturowego Polskiego Towarzystwa Geograficznego.
• Angiel, Joanna, i Dariusz Bukaciński. 2015. Oblicza Wisły. Przewodnik warszawski dla tropicieli przyrody. Warszawa: Stowarzyszenie Stołeczne Towarszystwo Ochrony Ptaków.
• Backiel, Tadeusz. 1983. “Fisheries and fishes of the Vistula River.” W Ekologiczne podstawy zagospodarowania Wisły i jej dorzecza, red. Zdzisław Kajak, 511–542. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Bolduc, Francois, and Magella Guillemette. 2003. “Human disturbance and nesting success of Common Eiders: interaction between visitors and gulls.” Biological Conservation 110: 77–83.
• Bukacińska, Monika, i Dariusz Bukaciński. 2004a. “Larus ridibundus (L., 1766) – śmieszka.” W Ptaki (część II). Poradniki ochrony siedlisk i gatunków Natura 2000 – podręcznik metodyczny, T. 7, red. Maciej Gromadzki, 160–165. Warszawa: Ministerstwo Środowiska.
• Bukacińska, Monika, i Dariusz Bukaciński. 2004b. “Larus canus (L., 1758) – mewa pospolita.” W Ptaki (część II). Poradniki ochrony siedlisk i gatunków Natura 2000 – podręcznik metodyczny T. 7, red. Maciej Gromadzki, 166–170. Warszawa: Ministerstwo Środowiska.
• Bukacińska, Monika, i Dariusz Bukaciński, 2004c. “Sterna hirundo (L., 1758) – rybitwa rzeczna.” W Ptaki (część II). Poradniki ochrony siedlisk i gatunków Natura 2000 – podręcznik metodyczny, T. 7, red. Maciej Gromadzki, 186–191. Warszawa: Ministerstwo Środowiska.
• Bukaciński, Dariusz. 2010. “Dolina Środkowej Wisły.” W: Ostoje ptaków o znaczeniu międzynarodowym w Polsce, red. Tomasz Wilk, Maria Jujka, Jarosław Krogulec, i Przemysław Chylarecki, 297-299. Marki: OTOP.
• Bukaciński, Dariusz. 2015. Strategia czynnej ochrony zagrożonej awifauny wysp środkowej Wisły: podręcznik najlepszych praktyk. Marki: OTOP.
• Bukaciński, Dariusz, i Monika Bukacińska. 1994. “Czynniki wpływające na zmiany liczebności i rozmieszczenie mew, rybitw i sieweczek na Wiśle Środkowej.” Notatki Ornitologiczne 35: 79–97.
• Bukaciński, Dariusz, and Monika Bukacińska. 1995. “The factors limiting breeding success in the Black-headed Gull (Larus ridibundus) in different habitat types on the middle course of the Vistula River, Poland.” Archive für Hydrobiologie 101, Large Rivers, 9: 221–228.
• Bukaciński, Dariusz, i Monika Bukacińska. 2001. “Zagrożenia ptaków gniazdujących na Wiśle Środkowej.” W Strategia ochrony fauny na Nizinie Mazowieckiej, red. Henryk Kot, i Andrzej Dombrowski, 117–128. Siedlce: Mazowieckie Towarzystwo Ochrony Fauny.
• Bukaciński, Dariusz, and Monika Bukacińska. 2008. “Threatened bird species of the middle Vistula River islands: status, necessity for protection and proposed activities.” In Theoretical and applied aspects of modern ecology, edited by Janusz Uchmański, 219–239. Warszawa: Wydawnictwo UKSW.
• Bukaciński, Dariusz, i Monika Bukacińska. 2015a. Kluczowe gatunki ptaków siewkowych na środkowej Wiśle: biologia, ekologia, ochrona i występowanie. Monografie. Warszawa: Stowarzyszenie Stołeczne Towarzystwo Ochrony Ptaków.
• Bukaciński, Dariusz, i Monika Bukacińska. 2015b. “Rybitwa rzeczna Sterna hirundo.” W Monitoring ptaków lęgowych. Poradnik metodyczny, red. Przemysław Chylarecki, Arkadiusz Sikora, Zdzisław Cenian, i Tomasz Chodkiewicz, 299–306. Warszawa: GIOŚ.
• Bukaciński, Dariusz, i Monika Bukacińska. 2015c. “Mewa siwa Larus canus.” W Monitoring ptaków lęgowych. Poradnik metodyczny, red. Przemysław Chylarecki, Arkadiusz Sikora, Zdzisław Cenian, i Tomasz Chodkiewicz, 286–292. Warszawa: GIOŚ.
• Bukaciński, Dariusz, Jakub Paweł Cygan, Marek Keller, Małgorzata Piotrowska, i Janusz Wójciak. 1994. “Liczebność i rozmieszczenie ptaków wodnych gniazdujących na Wiśle Środkowej – zmiany w latach 1973–1993.” Notatki Ornitologiczne 35: 5–47.
• Bukaciński, Dariusz, Monika Bukacińska, i Arkadiusz Buczyński. 2011. “Awifauna wodnobłotna środkowej Wisły w okresie lęgowym: wpływ działalności człowieka na rozmieszczenie, liczebność i bogactwo gatunkowe.” Studia Ecologiae et Bioethicae 9: 67–86.
• Bukaciński, Dariusz, Monika Bukacińska, and Arkadiusz Buczyński. 2013. “The impact of hydrotechnical facilities on island avifauna: a case study of the middle Vistula River.” Studia Ecologiae et Bioethicae 11: 93–109.
• Bukaciński, Dariusz, Monika Bukacińska, i Piotr Zieliński. 2015. “Śmieszka Chroicocephalus ridibundus.” W Monitoring ptaków lęgowych. Poradnik metodyczny, red. Przemysław Chylarecki, Arkadiusz Sikora, Zdzisław Cenian i Tomasz Chodkiewicz, 266–274. Warszawa: GIOŚ.
• Cardoni, Daniel Augusto, Marco Favero, and Juan Pablo Isacch. 2008. “Recreational activities affecting the habitat use by birds in Pampa’s wetlands, Argentina: implications for waterbird conservation.” Biological Conservation 141: 797–806.
• Chylarecki, Przemysław, Dariusz Bukaciński, Andrzej Dombrowski, i Wiesław Nowicki. 1995. “Awifauna.” W Korytarz ekologiczny doliny Wisły. Stan – funkcjonowanie – zagrożenia, red. Ewa Gacka-Grzesikiewicz, 79–124. Warszawa: IUCN Poland.
• Chylarecki, Przemysław, Marek Keller, Piotr Zieliński, i Wiesław Nowicki. 1998. Przyrodnicze podstawy opracowania optymalnej koncepcji zagospodarowania obszaru doliny Wisły na odcinku od ujścia Narwi do stopnia Włocławek. Inwentaryzacja awifauny lęgowej w 1998 r. Warszawa: Ekspertyza dla Instytutu Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN.
• Chylarecki, Przemysław, i Gerard Sawicki. 2003. Ostoja ptaków Dolina Środkowej Wisły. Warszawa: Akson.
• Dombrowski, Andrzej, Sławomir Chmielewski, Dariusz Bukaciński, Mirosław Rzępała, i Andrzej Brzozowski. 1998. “Ornitologiczna ranga największych rzek dorzecza Wisły Środkowej.” Notatki ornitologiczne 39: 61–75.
• Ellenberg, Ursula, Thomas Mattern, Philip J. Seddon, and Jorquera Luna Guillermo. 2006. “Physiological and reproductive consequences of human disturbance in Humboldt penguins: the need for species-specific visitor management.” Biological Conservation 133: 95–106.
• Finney, Suzanne K., James W. Pearce-Higgins, and Derek William Yalden. 2005. “The effect of recreational disturbance on an upland breeding bird, the golden plover Pluvialis apricaria.” Biological Conservation 121: 53–63.
• Gacka-Grzesikiewicz, Ewa. 1995. Korytarz ekologiczny doliny Wisły: stan, funkcjonowanie, zagrożenia. Warszawa: IUCN Poland.
• Imboden, Christoph. 1987. Riverine forests in Europe – status and conservation. Cambridge: International Council of Bird Protection.
• Keller, Marek, Dariusz Bukaciński, Małgorzata Piotrowska, i Janusz Wójciak. 1999. Ocena stanu awifauny lęgowej doliny Wisły na odcinku od ujścia Pilicy do ujścia Sanu. Warszawa: Ekspertyza dla Instytutu Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN.
• Kot, Henryk, Dariusz Bukaciński, Marek Keller, Andrzej Dombrowski, Patryk Rowiński, i Wojciech Błędowski. 2009. Inwentaryzacja ptaków w granicach Obszaru Specjalnej Ochrony Natura 2000 Dolina Środkowej Wisły PLB 140004. Warszawa: Raport dla RDOŚ.
• Liro, Anna, Irmina Głowacka, Wojciech Jakubowski, Jacek Kaftan, Aniela Matuszkiewicz, i Jakub Szacki. 1995. Koncepcja krajowej sieci ekologicznej Econet – Polska. Warszawa: Fundacja IUCN Poland.
• Łomnicki, Adam. 2010. Wprowadzenie do statystyki dla przyrodników. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Pullin, Andrew S. 2004. Biologiczne podstawy ochrony przyrody. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Reichholf, Josef Helmut. 1987. “Composition of bird fauna in riverine forests.” In Riverine forests in Europe – status and conservation, edited by Christoph Imboden, 16–21. Cambridge: International Council of Bird Protection.
• Remacha, Carolina, Javier Perez-Tris, and Juan Antonio Delgado. 2011. “Reducing visitors’ group size increases the number of birds during educational activities: implications for management of nature-based recreation.” Journal of Environmental Management 92: 1564–1568.
• Sawicki, Gerard. 2003. Ostoja ptaków Ujście Wisły. Warszawa: Wydawnictwo Askon.
• Symonides, Ewa. 2014. Ochrona przyrody. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
• Tomiałojć, Ludwik, i Andrzej Dyrcz. 1993. “Przyrodnicze wartości dużych rzek i ich dolin w Polsce w świetle badań ornitologicznych.” W Ochrona przyrody i środowiska w dolinach nizinnych rzek Polskich, red. Ludwik Tomiałojć, 13–37. Kraków: Wydawnictwo Instytutu Ochrony Przyrody PAN.
• Verhulst, Simon, Kees Oosterbeek, and Bruno J. Ens. 2001. “Experimental evidence for effects of human disturbance on foraging and parental care in oystercatchers.” Biological Conservation 101: 375–380.
• Watson, Hannah, Mark Bolton, and Pat Monaghan. 2014. “Out of sight but not out of harm’s way: human disturbance reduces reproductive success of a cavity-nesting seabird.” Biological Conservation 174: 127–133.
• Wesołowski, Tomasz. 1986. “Riverine populations of gulls and terns in Poland and problems of their protection.” Var Fagelvarld Suppl. 11: 233–237.
• Yasue, Mai, and Philip Dearen. 2006. “The effects of heat stress, predation risk and parental investment on Malaysian plover nest return times following a human disturbance.” Biological Conservation 132: 472–480.
• Zar, Jerrold H. 1984. Biostatistical analysis. Englewood Cliffs: Prentice-Hall Inc.

Identifiers

DOI

10.21697/seb.2020.18.5.35