Społeczno-kulturowe i ekologiczno-zdrowotne funkcje lasu

• Authors: Mariusz Ciszek

Title variants

EN

Socio-Cultural and Ecological-Health Functions of the Forest

Abstracts

EN

The article presents a socio-cultural perspective on the issue of the forest. Usually, the forest is studied as an important component of the natural environment. This approach is correct, although in the case of people, such a philosophy of perceiving the environment in this way is incomplete, since the human being is not only an organism, but also a person and a social being. Therefore, the human environment is a socio-natural environment. This perspective of the human environment takes into account the fact that the human being does not appear directly in nature, but in a social (including cultural) environment, which, in turn, was created on the foundation of a transformed natural environment, adapted to the needs of people. The human being, as a culture creator, produced a social environment containing manifold artificial elements. The above distinguishes him from other living species, because the natural human environment, besides being natural, is also artificial, shaped within the society’s socio-cultural environment.  Starting from this assumption, the author will try to show the forest as an important element of the perceived human environment. It performs important social and cultural functions in people’s lives, which also shape environmental (ecological and health) security. The purpose of the article is to discuss these detailed functions and their division.

PL

W artykule zagadnienie lasu zostanie przedstawione w perspektywie społecznej (społeczno-kulturowej). Zazwyczaj las badany jest jako istotny składnik środowiska przyrodniczego. Podejście takie jest słuszne, aczkolwiek w przypadku człowieka taka perspektywa postrzegania środowiska jest niepełna. Człowiek bowiem jest nie tylko organizmem, lecz także osobą i istotą społeczną. Dlatego ludzkim środowiskiem jest środowisko społeczno-przyrodnicze. Taka perspektywa postrzegania ludzkiego środowiska uwzględnia fakt, że człowiek bezpośrednio nie występuje w przyrodzie, lecz w środowisku społecznym (w tym i kulturowym), które z kolei powstało na fundamencie przekształconego i dostosowanego do potrzeb ludzi środowiska przyrodniczego. Człowiek jako (osoba) twórca kultury stworzył środowisko społeczne zawierające bardzo dużo sztucznych elementów. To wyróżnia go spośród innych gatunków żywych, ponieważ ludzkie środowisko naturalne, to nie tylko środowisko przyrodnicze, lecz także sztuczne, kształtowane w ramach społeczeństwa (środowiska społeczno-kulturowego). Wychodząc z tego założenia, w pracy autor postara się ukazać las jako istotny element tak postrzeganego ludzkiego środowiska. Pełni on bowiem w życiu ludzi istotne funkcje społeczne (społeczno-kulturowe), kształtujące również bezpieczeństwo środowiskowe (ekologiczno-zdrowotne). Omówienie tych szczegółowych funkcji i ich podział stanowi cel artykułu.

Keywords

PL

środowisko społeczno-przyrodnicze; socjologia środowiskowa; psychologia środowiskowa; pedagogika środowiskowa; bezpieczeństwo środowiskowe

EN

socio-natural environment; environmental sociology; environmental psychology; environmental pedagogy; environmental security

• Publisher: Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
• Journal: Studia Ecologiae et Bioethicae
• Year: 2021
• Volume: 19
• Issue: 1
• Pages: 57-69

Dates

published

2021

Contributors

author

Mariusz Ciszek

• Wydział Pedagogiki i Psychologii, Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi

• https://orcid.org/0000000302943048

References

• Bańka, Augustyn. 2002. Społeczna psychologia środowiskowa. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR.
• Bell, Paul A., Thomas C. Greene, Jeffery D. Fisher, and Andrew Baum. 2001. Environmental Psychology. New York: Harcourt College Publishers.
• Będkowska, Hanna. 2005. Wycieczka do lasu: poradnik dla nauczycieli, rodziców i opiekunów. Warszawa: MULTICO Oficyna Wydawnicza.
• Bowden, Gary. 2017. “From Environmental to Ecological Sociology.” TASA: The Australian Sociological Association, Accessed December 20, 2017: 1-14. https://tasa.org.au/wp-content/uploads/2011/01/BOWDEN_a.pdf.
• Bubolz, Margaret M., and M. Suzanne Sontag. 1993. “Human Ecology Theory.” In Sourcebook of Family Theories and Methods: A Contextual Approach, edited by Pauline G. Boss, William J. Doherty, Ralph LaRossa, Walter R. Schumm, and Suzanne K. Steinmetz, 419–448. New York: Plenum Press.
• Ciszek, Mariusz. 2013. Filozofia ekologii rodziny ludzkiej w systemie środowiska społecznego, kulturowego i przyrodniczego: Studium społeczno-filozoficzne z zakresu bezpieczeństwa ekologicznego. Siedlce: Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego w Siedlcach.
• Ciszek, Mariusz. 2016. „Bezpieczeństwo ekologiczne (środowiskowe) i kultura bezpieczeństwa ekologicznego (środowiskowego).” Kultura Bezpieczeństwa 5: 11–22.
• Dołęga, Józef M. 2003. „Słowo o środowisku społeczno-przyrodniczym.” W Wychowanie do poszanowania środowiska społeczno-przyrodniczego, red. Jacek W. Czartoszewski, i Janusz M. Kotowski, 7–11. Warszawa: VERBINUM Wydawnictwo Księży Werbistów.
• Gifford, Robert. 2014. Environmental Psychology: Principles and Practice. Colville: Optimal Books.
• Kiełczewski, Bohdan, i Jerzy Wiśniewski. 1982. Las w środowisku życia człowieka. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne.
• Koger, Susan M., and Deborah D. N. Winter. 2010. The Psychology of Environmental Problems: Psychology for Sustainability. New York: Psychology Press.
• Korbel, Janusz. 2005. Człowiek i Las: o ochronę Puszczy Białowieskiej. Lipsk-Białowieża: Pracownia Architektury Żywej.
• Mazurski, Krzysztof R. 2009. „Środowisko.” W Słownik bioetyki, biopolityki i ekofilozofii (w kręgu zagadnień i moralnych problemów bezpieczeństwa), red. Mariusz Ciszek, 260. Warszawa: Polskie Towarzystwo Filozoficzne.
• Olaczek, Romuald. 1999. Słownik szkolny. Ochrona przyrody i środowiska. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
• Przybylska, Krystyna. 2005. „Funkcje lasu.” Problemy Ekologii 9(2): 101–103.
• Pyłka-Gutowska, Ewa. 2000. Ekologia z ochroną środowiska. Warszawa: Wydawnictwo Oświata.
• Steg, Linda, Agnes E. van den Berg, and Judith I.M. de Groot (eds). 2012, Environmental Psychology: An Introduction. Chichester-Malden: Wiley-Blackwell.
• Stokols, Daniel, and Irwin Altman (eds). 1987. Handbook of Environmental Psychology. New York: John Wiley & Sons.
• Winter, Deborah D. N. 1996. Ecological Psychology: Healing the Split Between Planet and Self. New York: HarperCollins College Publishers.
• Wiśniewski, Jerzy, i Bohdan Kiełczewski. 2004. Kulturotwórcza rola lasu. Poznań: Wydawnictwo Akademii Rolniczej im. A. Cieszkowskiego w Poznaniu.

Identifiers

DOI

10.21697/seb.2021.19.1.05

Biblioteka Nauki

1065211