Is Shame Morally Relevant to Ecological Ethics?

• Authors: Andrea Klimková

Title variants

PL

Czy wstyd jest moralnie istotny dla etyki ekologicznej?

Abstracts

PL

W ostatnich latach, w filozofii i filozofii moralności, można zaobserwować odrodzenie się zainteresowania zagadnieniem wstydu. Niniejszy artykuł dokonuje analizy pojęcia wstydu rozumianego jako emocja moralna we współczesnym dyskursie moralno-filozoficznym i środowiskowym. Artykuł stawia pytania o konteksty w jakich pojęcie wstydu było do tej pory badane oraz o to, które z tych kontekstów wydają się być kluczowe dla etyki i etyki stosowanej. W artykule autorka odnosi się do koncepcji wstydu środowiskowego Sarah E. Fredericks (2021) i podejmuje próbę odpowiedzi na następujące pytania: czy wstyd ma/może mieć istotne znaczenie etyczne dla kształtowania naszych postaw wobec środowiska? Czy wstyd jest moralnie istotny dla etyki ekologicznej? Czy doświadczenie wstydu może wpłynąć na nasz osąd moralny, podejmowanie decyzji i działanie dotyczące relacji człowiek-natura? Pomimo różnic w pojmowaniu wstydu jako emocji samoświadomej lub jako emocji społecznej, w artykule autorka dowodzi, że wstyd środowiskowy może pełnić ważną funkcję prewencyjną, a także mieć moc wpływania na nasze przekonania i postawy moralne.

EN

In recent years, we have seen a resurgence of the topic of shame in philosophy and moral philosophy. The paper analyses shame as a moral emotion in contemporary moral-philosophical and environmental discourse. Questions are articulated, in which different contexts shame has already been studied and which of them appear to be crucial for ethics and applied ethics? In the article, the author addresses the concept of environmental shame by Sarah E. Fredericks (2021) and considers the questions: is/can shame be ethically relevant for the cultivation of our attitudes in relation to the environment? Is Shame morally relevant to Ecological Ethics? Can the experience of shame affect our moral judgement, decision-making and action regarding the man-nature relationship? Despite the differences in the understanding of shame as a self-conscious emotion or as a social emotion, in the paper the author argues that environmental shame can have an important preventive function as well as a transformative power for the cultivation of our moral beliefs and attitudes.

Keywords

PL

etyka; etyka ekologiczna; wstyd; emocje moralne; etyka środowiskowa

EN

ethics; ecological ethics; shame; moral emotions; environmental ethics

• Publisher: Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
• Journal: Studia Ecologiae et Bioethicae
• Year: 2023
• Volume: 21
• Issue: 2
• Pages: 5-13

Dates

published

2023

Contributors

author

Andrea Klimková

• Matej Bel University, Banská Bystrica, Slovakia

• https://orcid.org/0000000345962492

References

• Brugger, Walter. 1994. Filozofický slovník. 1.vydanie. [Philosophical dictionary] Praha: Naše vojsko.
• Fredericks, Sarah E. 2014. Measuring and Evaluating Sustainability: Ethics in Sustainability Indexes. New York: Routledge.
• Fredericks, Sarah E. 2021. Environmental Guilt and Shame: Signals of Individual and Collective Responsibility and the Need for Ritual Responses. Oxford: Oxford University Press.
• Grauzlerova, Táňa. 2011. “Etický komplex, morálne emócie a normy v partnerstve” [Ethical complex, moral emotions and norms in partnership]. Antropowebzin 3: 207-213. http://www.antropoweb.cz/cs/eticky-komplex-moralne-emocie-a-normy-v-partnerstve.
• Haidt, Jonathan. 2001. “The emotional dog and its rational tail: A social intuitionist approach to moral judgement.” Psychological Review 108(4): 814-834.
• Klimková, Andrea. 2015. Prípadovosť – komunikácia – ekologická etika [Casuistry – communication – ecological ethics]. Košice: Univerzita Pavla Jozefa Šafárika.
• Nussbaum, Martha C. 2004. Hiding from Humanity: Disgust, Shame, and the Law. Princeton, NJ: Princeton University Press.
• Peregrin, Jaroslav. 2022. Člověk jako normativní tvor [Man as a normative creature]. Praha: Academia.
• Sartre, Jean-Paul. 2003 [1943]. Being and Nothingness: An Essay in Phenomenological Ontology. London: Routledge.
• Scheler, Max. 1957. “Über Scham und Schamgefühl.” In Schriften aus dem Nachlass. Band I, Zur Ethik und Erkenntnislehre, edited by Maria Scheler and Manfred S. Frings, 65-154, Bern: Francke-Verlag.
• Sedová, Tatiana. 2009. “K ľudskej prirodzenosti a povahe emócií” [On human nature and the nature of emotions]. In Kognice a umělý život IX, edited by Jozef Kelemen, Vladimír Kvasnička, and Ján Rybár, 281-286. Opava: Slezská univerzita.
• Stekauerová, Ľubov. 2003. Etika o vzťahu človeka a Zeme [Ethics about the relationship between Man and the Earth]. Prešov: Prešovská univerzita.
• Tugendhat, Ernst. 1993. “Pojem morálky a její zdůvodnění” [The concept of morality and its justification] Reflexe. Filosofický časopis 10: 1-14. https://www.reflexe.cz/File/Reflexe_10/tugendhat.pdf.
• Tugendhat, Ernst. 1993. Vorlesungen über Ethik [Lectures on Ethics]. Frankfurt: Suhrkamp.
• Zahavi, Dan. 2012. The Oxford Handbook of Contemporary Phenomenology. Oxford: Oxford University Press.
• Zahavi, Dan. 2014. Self and Other: Exploring Subjectivity, Empathy, and Shame. Oxford: Oxford University Press.

Identifiers

DOI

10.21697/seb.2023.15

Biblioteka Nauki

55593206